Een goed beheer van uw roerend vermogen betekent soms alles overdragen, maar wel met behoud van enige controle

Wat is de eerste vraag die ik mij moet stellen als ik van plan ben om roerende goederen over te dragen?

‘In de eerste plaats is het belangrijk dat u een brede kijk heeft op uw volledige vermogen, waarvan uw roerende goederen een deel vormen. U moet een volledige inventaris van uw vermogen opstellen en kijken aan wie elk onderdeel op dit ogenblik toekomt. De juridische bescherming verschilt naargelang u al dan niet gehuwd bent. Sommige huwelijksstelsels die burgerrechtelijk interessant lijken, kunnen fiscaal nadelig zijn. Maar een huwelijkscontract kan aangepast worden, dus haal het alvast uit de kast.’

Hoe verklaart u het succes van schenkingen?

‘De schenkingsrechten op roerende goederen zijn nog steeds veel interessanter dan successierechten. Verder heeft een hele generatie babyboomers een stevig vermogen opgebouwd en wil ze de volgende of zelfs daaropvolgende generatie een duwtje in de rug geven. Toch is het mogelijk om via een testament een fiscaal interessant cadeau te geven aan de kleinkinderen: zo is in Vlaanderen een legaat van grootouders aan kleinkinderen tot 12.500 euro vrijgesteld van successierechten.’

Kan ik een schenking doen en toch een zekere controle behouden over de bestemming van mijn vermogen?

‘Een schenking heeft altijd een onomkeerbare verarming voor de schenker tot gevolg. Maar er bestaan oplossingen. Het laagste controleniveau bestaat erin de volledige eigendom van een goed te schenken. U kunt wel uitdrukkelijk de mogelijkheid inlassen om het geschonken goed terug te krijgen als de begiftigde vóór u overlijdt. Zo kunt u schenken aan de volgende generatie en vermijdt u, bij vooroverlijden van de begiftigde, dat de geschonken tegoeden worden vererfd met toepassing van successierechten. U kunt ook eisen dat de begiftigde het geschonken goed bewaart als een eigen goed, en dat hij of zij het niet mag toevoegen aan een huwelijksgemeenschap of inzetten als compensatie tussen gehuwden of samenwonenden. En als u onverwacht extra liquiditeiten nodig heeft, kunt u bijkomend de mogelijkheid voorzien om een rente van bijvoorbeeld 3 of 4 procent jaarlijks op het geschonken goed te ontvangen. Tot slot kunt u eisen dat de schenker het overgedragen goed niet zonder voorafgaandelijk akkoord mag vervreemden, bijvoorbeeld door het als borg voor een lening in te zetten.’

Wat met de overdracht in naakte eigendom?

‘Hier behoudt de schenker het vruchtgebruik. Bij een effectenportefeuille betekent dit dat hij de interesten en dividenden blijft opstrijken. De effectenportefeuille wordt dan als een ‘universaliteit’ beschouwd waarbij de schenker, als vruchtgebruiker, de individuele componenten van de effectenportefeuille kan blijven beheren. Zo behoudt hij controle over het financieel beheer van de onderliggende activa, tot de volgende generatie klaar is om de teugels in handen te nemen.’

Kan de overdrager nog verder gaan in zijn controle?

‘Ja, via de oprichting van een maatschap. U kunt dan in de statuten een reeks controlemechanismen invoeren waarbij u de ‘spelregels’ bepaalt. Eens de maatschap opgericht, dient er nog wel steeds een schenking van de aandelen te worden overwogen en dit om de toekomstige erfbelasting te milderen. Als statutaire zaakvoerder behoudt de pater of mater familias een stevige maar geen absolute greep op het beheer. Elk jaar motiveert hij of zij tijdens de algemene vergadering, al dan niet bijgestaan door de zijn/haar bankier, zijn of haar beheersbeslissingen waardoor dit moment een uitstekende leerschool kan zijn voor de volgende generatie. Op papier is dit een ideale formule. Maar vergeet niet dat er heel wat wettelijke, administratieve en informatieverplichtingen te voldoen zijn, En die kunnen zwaar lijken.’