Uw successie in het nieuwe erfrecht

Vanaf 1 september 2018  gaan de nieuwe regels in het erfrecht van kracht. De impact van dezedeze hervorming kan groot zijn. Misschien moet u uw zelfs successieplanning aanpassen. ‘In sommige gevallen kunt u blijven gebruik maken van het vroegere erfrecht. Dat gaat dan over de regels voor de waardering in kader van inbreng en inkorting. Daarvoor moet u een akte laten opstellen bij de notaris. En dit kan nog tot uiterlijk 31 augustus 2019’, weet Bernard Goffaux, Head of Tax bij Banque de Luxembourg.

Wat verandert er nu precies in het erfrecht? ‘De erflater krijgt meer beschikkingsvrijheid en toekomstige erfgenamen hebben meer zekerheid’, verduidelijkt Bernard Goffaux. De grootste wijzigingen gaan over het voorbehouden erfdeel, de inbreng en inkorting van schenkingen, en de versoepling van het verbod op erfovereenkomsten. ‘Maar voor alle duidelijkheid: de hervorming heeft geen directe fiscale impact.’

Het erfdeel

Reservataire erfgenamen zijn de erfgenamen die u niet kunt onterven. En de reserve is het deel van het vermogen waarover u als erflater niet vrij kunt beschikken. ‘Vóór de hervorming waren de reservataire erfgenamen nakomelingen in rechte lijn, de langstlevende echtgenoot en in bepaalde gevallen de ouders van de erflater, vertelt Christophe Delanghe, Senior Estate Planner bij Banque de Luxembourg.

Het nieuwe erfrecht beperkt het voorbehouden erfdeel van de de nakomelingen in rechte lijn. Deze reserve bestaat nu uit de helft van de fictieve massa (deze massa bestaat uit de waarde van het vermogen van de erflater op moment van overlijden waaraan alle door hem gedane schenkingen worden toegevoegd) voor de nakomelingen in rechte lijn, ongeacht hoeveel kinderen iemand heeft. ‘Vroeger werd het voorbehouden erfdeel bepaald door het aantal kinderen. De reserve bestond uit de helft voor een enig kind, twee derde voor twee kinderen, drie vierde voor drie kinderen en meer’, verduidelijkt Goffaux.

‘Het voorbehouden deel voor ouders verdwijnt. Indien de ouders hulpbehoevend zijn op moment van overlijden van de erflater, wordt de verdwijning van hun reserve opgevangen door een mogelijke levensonderhoudsuitkering uit de nalatenschap van hun kinderloze zoon of dochter. Het voorbehouden erfdeel voor de langstlevende echtgenoot blijft de helft van de nalatenschap in vruchtgebruik. Maar het vruchtgebruik van de gezinswoning en de aanwezige huisraad zijn het strikte minimum. De omzettingsmodaliteiten van het vruchtgebruik tussen stiefouders en stiefkinderen worden soepeler.’ 

Erfgenamen in rechte neerdalende lijn

Het nieuwe erfrecht past ook de regels voor inbreng en inkorting aan. De waarde van een vermogen kan schommelen, en dat geldt vooral voor een roerend vermogen. Zowel voor inbreng als inkorting (het mecanisme dat een reservatair erfgenaam toelaat om zijn voorbehouden erfdeel op te eisen indien de schenkingen en legaten, gedaan door de erflater, het beschikbaar erfdeel overschrijden) wordt vanaf nu in principe rekening gehouden met de intrinsieke waarde van de goederen op datum van de schenking, geïndexeerd op basis van de Belgische index der consumptieprijzen. Tot nog toe gold voor onroerend goed, door de inbreng in natura,  de waarde op de dag van de verdeling. ‘Het vermoeden dat elke gift aan een erfgenaam een voorschot is op zijn erfdeel verdwijnt met uitzondering van de giften ten voordele van erfgenamen in rechte neerdalende lijn, zegt Delanghe.

De laatste grote verbetering is de mogelijkheid om erfovereenkomsten af te sluiten. ‘Meer en meer ouders willen hun nalatenschap in detail plannen. Met zulke overeenkomsten beperken ze het risico op conflicten na hun overlijden. Voortaan kunnen ouders en hun kinderen een algemene overeenkomst opstellen waarmee ze een totaalbeeld krijgen van alle eerdere schenkingen en toegekende voordelen. Ook de punctuele overeenkomsten over de schenkingen en voordelen toegekend aan één van de kinderen worden onder bepaalde voorwaarden mogelijk.