Van sanerings- naar defensieregering

Een hervormingsregering die zou saneren om onze welvaartsstaat te redden. Dat was het project waarmee de regering-De Wever gevormd werd. Voor De Wever zelf was een gezondere begroting een topprioriteit in elk verkiezingsdebat en aan de onderhandelingstafel. Met als uitkomst dat het begrotingstekort tegen 2029, het einde van de regeerperiode, teruggedrongen zou worden tot maximaal 3 procent van het bruto binnenlands product. En dat via structurele maatregelen.

Dit weekend bereikte zijn Arizona-regering een 'paasakkoord' over de concretisering van de begroting en de programmawet. Daarbij valt op dat van het oorspronkelijke 'structurele saneringsproject' niet zo gek veel overblijft.

Spoorwissel

Niet dat er helemaal geen structurele hervormingen in de begroting zitten. De beperking van de werkloosheid in de tijd is eindelijk ook in België een feit. De hoogste pensioenen gaan trager dan de index stijgen. En we moeten langer werken vooraleer we toegang krijgen tot een volwaardig pensioen. Dat is drie keer een goede zaak. Het zijn allemaal noodzakelijke hervormingen, alleen zijn ze puur in begrotingstermen lang niet voldoende.

De regering heeft een spoorwissel ingevoerd. Ze heeft de prioriteit verlegd naar defensie, defensie, defensie. En dat doel heiligt blijkbaar veel middelen, waaronder ook de toevlucht tot eenmalige maatregelen in plaats van structurele hervormingen. Opvallend is dat de staatsbank Belfius voor uitzonderlijk veel manna uit de hemel moet zorgen. Naast het 'gewone' al stevige dividend van 445 miljoen euro moet Belfius over 2024 ook een uitzonderlijk dividend van een half miljard extra ophoesten.

Voor Belfius betekent dat dat de staatsbank dat geld niet kan gebruiken voor overname- of expansieplannen. Belfius heeft het afgelopen decennium een opmerkelijk groeiparcours afgelegd, ook in segmenten van bankieren waarin Belfius en zijn voorlopers Dexia of Gemeentekrediet traditioneel zwak stonden. Dat legt de regering dankzij mooie dividenden geen windeieren. Maar als ze te gulzig wordt, met boven op dat 'gewone dividend' ook nog eens een superdividend, dreigt ze de kip met de gouden eieren te slachten.

De saneringsregering is, nog voor ze uit de startblokken is geschoten, al verveld tot een defensieregering. Daar valt in deze geopolitieke context iets voor te zeggen en België is daar niet alleen in. Uiteraard is het beheersen van een oorlogsdreiging primordiaal en moet België zijn deeltje doen van een internationale oefening. Maar onze schuldpositie is veel slechter dan pakweg die van Nederland of Duitsland en onze financiële buffers zijn onbestaande.

Daarom is het zaak om het begrotingstraject naar maximaal 3 procent deficit niet zomaar los te laten. De oorlogsdreiging mag geen excuus worden voor al te opzichtige begrotingshocus-pocus met eenmalige maatregelen. Die eenmalige maatregelen zetten geen zoden aan de dijk als het gaat over het structureel gezonder maken van de begroting. En was dat niet De Wevers eerste uitgangspunt?