Gebruik toch de stem van de kiezer

De Amerikaanse kiezers hebben Donald Trump deze week een zeer duidelijk mandaat gegeven. De Republikein kreeg een meerderheid van de voorkeurstemmen, zijn partijgenoten verwierven een meerderheid in de Senaat en vermoedelijk ook in het Huis van Afgevaardigden.

Iedereen die de democratie genegen is, hoort de uitslag van democratische verkiezingen te accepteren, zoals Trumps rivale Kamala Harris in haar afscheidstoespraak benadrukte. Of je er nu van huivert of niet. Die uitslag brengt wel met zich mee dat een man nu alle macht krijgt nadat hij heeft aangekondigd politieke tegenstanders of ambtenaren die niet mee willen, te vervolgen of te ontslaan, of om mensen te deporteren.

In Nederland heeft de eclatante overwinning van Geert Wilders ervoor gezorgd dat een onuitgegeven kabinet op de been werd gebracht. De start was bijzonder moeilijk en de situatie is schier onwerkbaar.

In Duitsland maakte, in de schaduw van Trumps overwinning, sociaaldemocratisch bondskanselier Olaf Scholz zijn liberale minister van Financiën Christian Lindner af en gaan we wellicht begin 2025 naar verkiezingen. Versplintering en impasse dreigen, en dat voor het al zo op drift zijnde Duitsland, dat baken van weleer.

In ons land heeft de kiezer op 9 juni de kaarten net wel geschud op een manier die verschillende formules zonder de extremen mogelijk maakt. Op een manier dat we communautair niét verlamd hoeven te zijn. Arizona - de N-VA, de MR, Les Engagés, Vooruit en CD&V - blijft de meest logische coalitie met een ruime meerderheid. Over de to-dolijst valt weinig te redetwisten. Het gigantische tekort in de begroting verkleinen, en hervormingen doorvoeren over verscheidene jaren heen - voor pensioenen, zorg, werk, fiscaliteit en de afslanking van overtollige ambtenaren.

Als die Arizona-partijen nu al maanden niet over hun schaduw kunnen stappen om sociaal-economische en fiscale compromissen te sluiten, als Vooruit stappen achteruitzet in plaats van vooruit naar een oplossing, dan zijn niet alle mogelijkheden op. Ook met Open VLD kan een volwaardige regering gevormd worden, weliswaar met een zeer krappe en dus oncomfortabele meerderheid van 76 op 150 zetels. Maar een kleine meerderheid is ook een meerderheid. Het zal ijzeren discipline vragen van de parlementsleden, maar is dat te veel gevraagd? Bovendien is er in een formule met Open VLD meer kans op een coherent hervormingspakket dan in een regering waar je de donkerblauwe visie van Georges-Louis Bouchez (MR) moet verzoenen met de socialistische variant van Conner Rousseau.

Mathematisch ook een alternatief is die centrumrechtse coalitie, die toch aangevuld zou worden met Vooruit. Een grotere meerderheid, en een coalitie die als een sociaal-economische hervormings- en begrotingsregering aan de slag zou gaan. Allemaal niet voor de hand liggend, maar l'heure est grave. De toestand is zo prangend dat elke formule met welke partij dan ook zich toch zal moeten bekommeren om budget, budget, budget en hervormen, hervormen, hervormen.

Wat géén alternatief is, zijn nieuwe verkiezingen - nu of over zes maanden. Dat is schuldig verzuim. De kiezer heeft de kaarten werkbaar geschud. Maak er een regering mee en zet er hervormingen en saneringen voor uit voor meerdere jaren. Het moet toch gebeuren. En gooi de opportuniteit niet achteloos weg dat de regering die nu op de been gebracht wordt, vijf jaar 'mag' regeren zonder de hete adem van nakende verkiezingen in de nek. Als politici door gebrek aan moed die kans verkwanselen, dreigt de volgende verkiezingsuitslag veel onwerkbaarder uit te draaien. De kiezer heeft gesproken. Gebruik die stemmen. Een volgende kans komt er anders misschien niet meer.