De nonchalance van de wereldmacht

Elke dag denk je dat het al zot genoeg is wat er sinds het aantreden van de Amerikaanse president Donald Trump in de Verenigde Staten gebeurt, en elke dag blijkt dat het best nog wat zotter kan.

Het recentste wapenfeit is dat een journalist van The Atlantic per abuis in een onlineconversatiegroep werd opgenomen waarin de Amerikaanse vicepresident, de minister van Defensie en die van Buitenlandse Zaken een aanvalsplan op de Houthi-rebellen in Jemen bespraken. 'Ik dacht dat het niet echt kon zijn', schreef de journalist in een verslag nadien. 'En toen vielen de bommen.'

Het volgt op een week waarin Trump via decreet het federale ministerie van Onderwijs ophief, dat vooral belangrijk is voor studentenleningen en -beurzen. Om de beslissing helemaal uit te voeren is wel nog groen licht in het parlement nodig. Hij noemde het ministerie eerder al 'vervuild door liberale ideologie'.

In diezelfde week negeerde de Trump-regering een gerechtelijke beslissing over het niet uitzetten van Venezolanen uit het land en vroeg daarop openlijk het ontslag van de rechter die de uitwijzing probeerde tegen te houden. Waarna de voorzitter van het Hooggerechtshof openlijk tussenkwam om zijn rechter te steunen. Daarvoor had Trump besloten zich niets aan te trekken van de negatieve reacties van Wall Street op zijn douanetarieven, omdat de VS door 'een transitie' moeten. In de gesprekken over Oekraïne trekt hij zich weinig aan van wat andere NAVO-landen denken, laat staan van hoe Kiev de oorlog ziet.

'Een goede man'

Het schetst telkens een beeld van een regering die zich door niets of niemand gebonden voelt: niet door de eigen justitie, niet door internationale bondgenoten, niet door de economische realiteit en niet door de eigen veiligheidswetten.

Uitgerekend de man die politiek munt sloeg uit het feit dat zijn vroegere Democratische tegenstrever in de presidentsverkiezingen Hillary Clinton e-mails vanop een privécomputer had verstuurd, heeft nu een regeringstop aangesteld die niet-beveiligd chat over geplande bombardementen.

Volgens Trump hoorde Clinton thuis in de gevangenis. Wacht veiligheidsadviseur Mike Waltz, de hoofdverantwoordelijke voor het veiligheidslek van nu, hetzelfde lot? Het ziet er niet naar uit. 'He's a good man', zei Trump dinsdag. Het toont hoe Washington D.C. beheerst wordt door een nieuw soort feodalisme: het enige wat telt, is de trouw aan de koning. Voor de rest zijn er volgens het staatshoofd geen wetten en geen regels.

Emoji's van vuurwerk

Het is ondertussen meer dan zestig jaar geleden dat Hannah Arendt schreef over 'de banaliteit van het kwaad' en hoe schijnbaar doodgewone, saaie mensen tot afschuwelijke dingen in staat zijn. De blik op het online gechat in de top van de Amerikaanse regering toont een variatie daarop: de nonchalance van de wereldmacht. Het ultieme beeld daarvan zijn de emoji's van gebalde vuisten en vuurwerk in het chatgroepje toen bleek dat de bommen waren gegooid.

Het bevestigt wat we al wisten: dat we alleen maar kunnen hopen dat in de VS iedereen die de rechtsstaat in het hart draagt zich schrap blijft zetten. En dat Europa zo snel mogelijk zelf sterker moet worden en een breder netwerk van pragmatische bondgenoten moet zoeken.