De brexit-afrekening

Volgens een Opinium-peiling uitgevoerd voor The Observer, wint Farage de Europese verkiezingen met 34 procent van de stemmen. Dat is meer dan de Tories, met amper 11 procent, en Labour met 22 procent. Voor de regerende Conservatieven is de vernedering compleet: de partij eindigt zelfs achter de sterk pro-Europese Liberaal-Democraten die 12 procent van de stemintenties halen.

De paniek op de hoofdkwartieren van de Conservatieven en de sociaaldemocraten is voelbaar in de reacties. De Europese verkiezingen, die in het Verenigd Koninkrijk plaatsvinden op 23 mei, lijken uit te draaien op de ultieme wraak van de kiezer omdat de traditionele partijen er nog steeds niet in geslaagd zijn de brexit tot een goed einde te brengen. Het is een opstand van kiezers die zich niet langer in die traditionele partijen terugvinden.

Natuurlijk speelt Farage in op het populistische sentiment dat de partijen de uitslag van het brexit-referendum negeren omdat de elite voor een 'remain' is. Maar het toont vooral aan dat de traditionele partijen het diepe ongenoegen zwaar hebben onderschat. En dat lijken ze cash te betalen op 23 mei.

Premier Theresa May onderhandelt nu al ruim een maand met Labour om tot een gezamenlijk standpunt te komen maar er komt geen schot in de gesprekken. Een deal die door het parlement geraakt, lijkt veraf.

De Europese Unie heeft het Verenigd Koninkrijk tot 31 oktober gegeven om tot een oplossing te komen. Maar als de Brexit-partij de verkiezingen wint, zal de toon nog scherper worden. Farage heeft al geëist dat hij bij de onderhandelingen wordt betrokken als zijn partij wint. Al wil Farage eigenlijk niet onderhandelen: hij staat voor een harde brexit zonder akkoord, hij noemt het liever een 'Wereldhandelsoganisatie brexit'. 

Door het geknoei met de brexit zouden de traditionele partijen ook bij een algemene verkiezing zwaar in het defensief zitten, blijkt uit dezelfde peiling voor The Observer. Farage zou dan de derde partij worden en op de wip zitten voor welke coalitie ook. Het geeft aan hoe zeer het Britse politieke systeem zichzelf in de vernieling heeft gereden.

Het brexitreferendum werd door toenmalig premier David Cameron uitgeschreven om zijn eigen Tory-partij te redden van een diepe verscheurdheid. Het resultaat is niet alleen dat de Tories hun positie in het politieke krachtveld volledig hebben verspeeld, maar dat het referendum alle Britse politieke zekerheden overboord heeft gegooid. 

De Britse Europese verkiezingen zullen zeker over Europa gaan, al lijkt de grootste groep kiezers Europa volledig en tegen elke prijs af te wijzen. Procentueel is de kloof tussen weggaan of blijven niet groot. Maar het thema werkt zo verdelend dat het nog jaren zal duren om de aangerichte schade te herstellen. En dan heeft op vandaag nog steeds niemand een idee hoe het uiteindelijk zal aflopen.

Europa houdt zich best aan 31 oktober als ultieme deadline. Anders gaat het brexitvirus de hele Europese politiek aantasten. Dat kan Europa missen. Er zijn al problemen genoeg, het is echt niet nodig om er nog eentje bij te creëren.