Stop met die fietspaden met rode klinkers

Hendrik Vos is Europadeskundige en hoogleraar politieke wetenschappen aan UGent

Er zijn van die problemen die al zo lang meegaan dat we er nog amper bij stilstaan hoe groot ze eigenlijk zijn. De files bijvoorbeeld. Ze worden ieder jaar langer en uiteraard mopperen en kniezen we, maar eigenlijk leren we ermee leven.

Ware optimisten genieten van de me-time. Wanneer vindt een mens nog eens rustig de tijd om in een zetel te zitten, ongestoord en met een muziekje? Juist, in de Kennedytunnel.

Toch zijn de files voor ons land een schande. Er zijn plekken in Europa die even dichtbevolkt zijn en waar ze niet elke dag een uur stilstaan aan een tunnel. Het heeft te maken met goede planning en geschikte keuzes.

Beleidsmakers falen jammerlijk, decennialang, en bijgevolg mag verkeersanker Hajo Beeckman elke dag op de radio vertellen waar de files staan. Ze zijn een ramp voor het klimaat, we lijden er economische schade door en de prijs van het tijdverlies is niet te becijferen.

Een onderbenut alternatief voor het woon-werkverkeer met de wagen is de fiets. Fietsen is gezond, veel flexibeler dan openbaar vervoer en gewoon ook prettig. In vele gevallen kost het met de fiets amper of geen extra tijd om op het werk te geraken. Voor wie de tegenwind of de hellingsgraad nog als obstakel ziet, is er intussen de elektrische variant.

Om meer mensen op de fiets te krijgen moet er echter dringend wat gebeuren met de fietspaden. Er moeten meer fietssnelwegen komen. Daar wordt nu wel aan gewerkt, maar echt prioritair lijkt het allemaal niet.

Voor talrijke cruciale assen is er nog altijd geen volwaardig fietsalternatief. Probeer de dagelijkse file tussen Affligem en Ternat maar eens vlot te omzeilen met de fiets. Een deugdelijk pad vanuit Oost-Vlaanderen naar Brussel is er niet, of het moet de Ninoofsesteenweg zijn, al even gruwelijk als de steenweg tussen Gent en Aalst.

Niet dat er overal fietspaden moeten komen. Op sommige plekken zouden ze beter verdwijnen, in de dorpskern of de binnenstad bijvoorbeeld. Daar is het de bedoeling dat auto’s traag rijden. Er lopen voetgangers, er zijn zijstraten, kinderen hollen er op het foute moment de straat op.

Auto’s horen er niet sneller te gaan dan fietsers, en dus moeten die laatsten niet verbannen worden naar een strookje aan de zijkant van de weg, naast een witte stippellijn, waar ze zich een weg moeten banen tussen putdeksels, boomwortels, losse steentjes en gebroken spiegelglas, slalommend langsheen openslaande portieren.

Dat brengt ons bij de kern van het probleem: te vaak worden fietspaden aangelegd voor auto’s. Het moet geen verbazing wekken dat ze in vreselijke staat zijn, want ze zijn eigenlijk niet bedoeld om de fietsers vooruit te helpen. Ze liggen er vooral om auto’s vrije baan te geven en om te voorkomen dat hinderlijke tweewielers op hun strook rijden.

Een beleidsmaker die het echt menens is om meer mensen op de fiets te krijgen, zorgt ervoor dat de fietspaden komen waar ze echt nuttig zijn voor de fietser. En, even belangrijk, dat ze goed zijn ingericht.

Laat mij een oproep doen: stop met de aanleg van fietspaden met rode steentjes, ook wel klinkers genoemd. Die paden zien er fraai uit bij de opening, als ze worden ingehuldigd door de schepen van Mobiliteit. Al na een paar weken echter beginnen de eerste klinkers te verzakken.

Er vormen zich plassen onder. Water spat er langs de zijkanten uit. Banden worden lek gereden op de scherpe kantjes die naar boven komen. Voegsel komt los of stulpt uit. Steentjes beginnen te bewegen. En na een zogezegde herstelling ligt alles er nog schotser en nog schever bij. En wordt fietsen een schokkerig zaakje.

Zelfs in Gent, waar fietsers een vaste plaats in het verkeer hebben, waar de schepen van Mobiliteit zich zelf met de fiets verplaatst, en waar ze een lussenplan bedenken dat in het voordeel van de fietser moet zijn, blijft het stadsbestuur om onbegrijpelijke reden kiezen voor die rode steentjes. Klinkers zijn grote rommel. Gebruik ze in voetgangerszones, leg er opritten mee aan, bouw er desnoods huizen mee. Maar geen fietspaden.

Ik rij jaarlijks 40.000 km met de auto en ik ben blij dat ik het merendeel mag afleggen op wegen, speciaal voor auto's en met goed asfalt.

Ik rij elk jaar ook ruim 10.000 km met de fiets. Helaas gebeurt dat te vaak op een erbarmelijk parcours. Als fietser wil ik ook van die gladde asfalt. Geen betonplaten, en al zeker geen rode klinkers.