RIP, Margaret Thatcher

Door Marc De Vos, docent aan de UGent en directeur van de denktank Itinera. Schrijft in eigen naam. Twitter @devosmarc

Thatcher erfde een disfunctioneel land: de zieke man van Europa, onder halve curatele van het Internationaal Monetair Fonds, met een oude industrie in verval, gegijzeld door sektarische vakbonden. Londen was het Napels van vandaag: vuil, grauw, arm en altijd ergens in staking. De Engelse staat was in oorlogsmodus blijven steken. Zowat alle grote economische sectoren waren verstarde staatsbedrijven: staal, gas, elektriciteit, telefonie, luchtvaart, post, ja zelfs Jaguar en Rolls-Royce. De belastingen lagen nog op oorlogsniveau: tot 85 procent op inkomen en tot 95 procent op kapitaal.

Privatiseren was pijnlijk, zeker voor de versleten industrieën. Maar samen met een mobilisatie voor investeren en ondernemen, luidde het thatcherisme een lange periode van nieuwe groei en jobcreatie in. Londen werd getransformeerd. Het Britse voorbeeld inspireerde heel Europa. De Europese interne markt trok de lijn door, bouwde monopolies af en veroorzaakte op haar beurt een sprong in welvaart en jobs.

Samen met Ronald Reagan en Johannes-Paulus II was Thatcher de architect van de ondergang van het communisme. Tegen het establishment en de pacifisten in, stond ze eerst in confrontatie en - na de komst van Gorbatsjov - snel in onderhandeling. Haar morele kompas van vrijheid en verantwoordelijkheid heeft mee het Europese continent bevrijd en de Europese volkeren verenigd.

Als kruideniersdochter was Thatcher instinctmatig tegen schuld, en als oer-Britse instinctmatig tegen een Europese eenheidsmunt. Wie kan haar vandaag, in het midden van een schuldencrisis en een eindeloze eurocrisis, daarvoor geen dosis wijsheid toedichten? Natuurlijk beging ze vergissingen. Haar bankhervormingen, zo belangrijk voor de doorstart van de Britse economie en voor de wedergeboorte van Londen, zijn uiteindelijk misbruikt en ontspoord. Haar markthervormingen hadden ook een prijs. En zoals elke politicus moest ze keuzes maken, waardoor andere prioriteiten verwaarloosd werden.

Maar wie de eindafrekening bekijkt, moet vaststellen dat de IJzeren Dame niet alleen een groot succes was voor haar geboorteland. Ze heeft ons allemaal - ook wij die haar in België verguizen - grote diensten bewezen. Thank you, Prime Minister, and may you rest in peace.