Laat de rijken de crisis betalen?

De jongste weken werd een lange reeks voorstellen gelanceerd voor nieuwe uitgaven: hogere uitkeringen, hogere pensioenen, hogere lonen voor gezondheidspersoneel, meer investeringen in onderwijs en gezondheidszorg, meer geld voor een sterkere overheid. Daarbovenop wordt ook gedacht aan allerlei nieuwe btw-verlagingen.

Om dat allemaal te financieren wordt voorlopig vooral gekeken naar belastingen op kapitaal: ‘laat de rijken de crisis betalen’, ‘belast inkomen uit arbeid en kapitaal hetzelfde’. Het uitgangspunt is telkens dat inkomens uit kapitaal of vermogen weinig of zelfs niet belast worden, en dat daar dus een enorm potentieel aan extra belastinginkomsten voor het rapen ligt.

In de echte wereld valt dat nogal tegen. De Europese Commissie raamt jaarlijks de impliciete belastingvoeten voor verschillende bronnen van belastingen. Zo is die impliciete belastingvoet op arbeid de verhouding tussen alle inkomsten uit belastingen op arbeid (inclusief sociale bijdragen) en de belastbare basis, met name alle inkomen uit arbeid. Dat geeft een indicatie van de totale belastingdruk op inkomen uit arbeid.

Voor kapitaal is de berekening lastiger, maar ook daarover heeft de Europese Commissie cijfers. Die tonen dat de totale belastingdruk op kapitaal in 2018 39,8 procent bedroeg. Dat is na Frankrijk de hoogste belastingdruk op kapitaal in Europa. Het Europese gemiddelde ligt op 24 procent.

Bovendien zit die belastingdruk al jaren stevig in de lift. Sinds 2010 is de belastingdruk op kapitaal in België met ruim 11 procentpunten gestegen. In dezelfde periode zakte de belastingdruk op arbeid met een kleine 2 procentpunten. Die belastingdruk op arbeid ligt vandaag trouwens op 41,2 procent, nagenoeg op hetzelfde niveau als die op kapitaal.

Onze belastingen op kapitaal en vermogen kunnen zeker economisch efficiënter uitgewerkt worden, maar het idee dat we langs die weg gemakkelijk enorme bedragen aan extra belastinginkomsten kunnen ophalen gaat voorbij aan de realiteit dat de totale belastingdruk op kapitaal in ons land al hoog is.

De weg terug naar gezonde overheidsfinanciën zal de komende jaren toch vooral moeten lopen langs efficiëntere overheidsuitgaven en vooral economische groei. Makkelijke slogans over magische belastingen op kapitaal die al onze financieringsproblemen oplossen, zijn niet op feiten gebaseerd.