Veel Amerikanen zoeken alternatief voor Biden of Trump

Naar goede jaarlijkse traditie verzamelden de meeste Amerikanen donderdag hun familie rond een mooi gedekte tafel. Op het menu stonden gevulde kalkoen, aardappelpuree, veenbessensaus, spruiten en pompoentaart. Het feest van Thanksgiving, dat voor het eerst werd georganiseerd door Engelse pelgrims in Massachusetts in 1621 om een succesvolle oogst te vieren, is vandaag eerder een gelegenheid voor dankbetuigingen en om te profiteren van hoge kortingen op vroege kerstinkopen. Maar dit jaar hebben veel Amerikanen blijkbaar niet veel om dankbaar over te zijn, zeker niet als het op de huidige politieke situatie aankomt.

Amper 14 procent van de Amerikanen vindt dat ze er financieel beter voorstaan dan drie jaar geleden, toen Joe Biden werd verkozen als president. Hoewel de economie sterk blijft groeien en de werkloosheid historisch laag blijft, rekenen de Amerikanen Biden vooral af op de hoge inflatiecijfers en de hoge rente van de voorbije jaren, ook al is het ergste duidelijk achter de rug. Meer dan 55 procent van de kiezers keurt het beleid van Biden af, amper 39 procent keurt het goed. De gedoodverfde Republikeinse kandidaat Donald Trump doet het amper beter: 53,5 procent van het Amerikaans electoraat heeft een negatieve kijk op de voormalige president, net geen 42 procent heeft er een gunstige opinie over.

Volgens een nieuw onderzoek van Pew Research voelt bijna twee derde van de Amerikanen zich ‘uitgeput’ als ze aan politiek denken, terwijl 55 procent dikwijls of altijd ‘kwaad’ is op de politiek. Een grote meerderheid van 63 procent is ontevreden over de keuze van kandidaten die ze hebben, en 28 procent heeft een hekel aan zowel Democraten als Republikeinen. Slechts een derde van de kiezers is enthousiast over Trump of Biden.

Toch gaan beleidskringen in Washington DC ervan uit dat 5 november 2024 een herkansing wordt tussen Biden en Trump. Zolang de zittende president gezond blijft en Trump niet achter de tralies vliegt, gaat men er ook meestal van uit dat Biden zo’n rematch wint, hoewel de laatste peilingen eerder een nipte overwinning voor Trump voorspellen.

Derde kandidaat

Maar die conventionele wijsheid kan weleens lelijk de plank misslaan. Voor het eerst sinds de jaren 90 ligt de weg duidelijk open voor een derde kandidaat. In 1992 verhinderde de miljardair Ross Perot de herverkiezing van George H. W. Bush door 18 procent van de conservatieve stemmen van de Republikein af te pakken. De groene consumentenactivist Ralph Nader had in 2000 aan een paar procent genoeg om de Democraat Al Gore het presidentschap te ontzeggen. Op dezelfde manier kan een onafhankelijke kandidaat volgend jaar stokken in de wielen steken van zowel Biden als Trump.

In de jaren 90 bogen de Republikeinse en de Democratische partij te veel naar het centrum, wat opportuniteiten creëerde op zowel links als rechts. Vandaag is de situatie complexer. Voor veel kiezers is het beleid van Biden te links en is Trump te rechts. Maar een resem gefrustreerde linkse kiezers vindt ook dat Biden niet genoeg doet op ethisch en sociaal vlak en veel conservatieven lusten Trump rauw. Allemaal staan zij open voor een alternatief.

De onafhankelijke kandidatuur van Robert F. Kennedy Jr - de zoon van voormalig presidentskandidaat ‘Bobby’ Kennedy en de neef van voormalig president John F. Kennedy - werd lang beschouwd als wat egotripperij van een in samenzweringstheorieën gelovende excentrieke advocaat. Maar in peilingen haalt de vaccinscepticus dikwijls meer dan 20 procent, en bekoort hij duidelijk meer Trump- dan Biden-kiezers.

Ook Joe Manchin III, de Democratische senator van West Virginia die al jaren een doorn in het oog van zijn partij is, heeft beslist niet meer op te komen voor de senaat, en speelt openlijk met het idee om als onafhankelijke het grote midden van Amerika te verenigen. Recent noemde hij het beleid van Biden nog veel te links.

Manchin kan het Biden ferm lastig maken volgend jaar. Op links zijn er nog twee kandidaten: het zwarte icoon Cornel West, een Bernie Sanders-fan en filosoof die lang lesgaf op Harvard en als onafhankelijke naar de kiezer trekt, en Jill Stein van de Green Party. In 2016 speelde Steins kandidatuur al een rol in het verrassende verlies van Hillary Clinton.

Zwarte en latino kiezers

De belangrijkste vraag blijft nog altijd wie op 5 november 2024 effectief gaat stemmen. Door de oorlog in Gaza is ook het buitenlands beleid van Biden een factor, vooral bij de vele jonge moslimkiezers in swingstaten zoals Michigan en Pennsylvania. Mogelijk blijven zij gewoon thuis volgend jaar. Zwarte kiezers en latino’s, zeker de mannen, identificeren zich minder dan vroeger met de Democraten. Tegelijk zijn veel oudere kiezers die in 2020 nog enthousiast op Trump stemden ondertussen overleden.

Geloof de prognoses dus niet: op dit moment is de uitslag van de Amerikaanse verkiezingen onmogelijk te voorspellen.