Verlaag registratierechten op bouwgrond naar 2 procent

De Vlaamse regering heeft op 1 januari de registratierechten voor de aankoop van de enige en eigen woning verlaagd van 3 naar 2 procent. Het verschil in belastingen tussen nieuwbouw/heropbouw en een bestaande woning wordt daardoor groter. Bij nieuwbouw betaal je 12 procent registratierechten op de (bouw)grond en 21 procent btw op de constructie. Dit is ook het geval bij sloop en heropbouw door professionele ontwikkelaars, die meer dan 75 procent van de nieuwe woonprojecten voor hun rekening nemen.

Die fiscale kloof is problematisch. Tegen 2035 zijn 240.000 bijkomende woningen nodig om de stijging in het aantal huishoudens op te vangen. Ook moeten zo’n 240.000 oude en slechte woningen worden vervangen. Voorts blijft de vraag naar bijkomende studentenkoten, arbeidshuisvesting en vakantiewoningen toenemen.

Nieuwbouwprojecten zijn dan ook nodig in Vlaanderen, maar de betaalbaarheid staat zwaar onder druk. Tussen 2022 en 2024 is de prijs voor een nieuwbouwappartement met 10 procent gestegen. Die bedroeg in 2024 gemiddeld 355.000 euro, in 2022 was dat 38.000 euro minder. De hoge prijzen zijn te wijten aan de krapte op de woonmarkt, de grondprijzen, de kosten van bouwmaterialen, maar dus ook de hoge taksen. Het gaat om registratierechten op de grond, btw op de constructie en loonkosten van bouwarbeiders.

Intussen woedt ook grote concurrentie op de huurmarkt. In een jaar tijd is huren bijna 8 procent duurder geworden. Door de hoge lasten op nieuwbouw kiezen beleggers niet langer voor grote nieuwbouwprojecten maar voor beleggingsalternatieven. In 2024 werden 16 procent minder huurwoningen aangeboden. 

Energieneutraal

Vlaanderen kan veel meer doen om wonen betaalbaar te maken. Door de registratierechten op bouwgrond naar 2 procent te verlagen wordt de aankoop van een nieuwbouw meer gelijk behandeld met die van een bestaande woning.

Ook voor het klimaat en energieverbruik zou dat een logische maatregel zijn. Nieuwbouw is BEN - Bijna Energie Neutraal - terwijl slechts 15 procent van de bestaande woningen een energielabel A of B heeft.

Ook moet het onderscheid tussen particuliere kopers en professionals herbekeken worden. Een professional koopt en verkoopt woningen tegen een registratierecht van 12 procent. Dat ligt een heel stuk boven de 2 procent voor de enige en eigen woning voor particulieren.

De Vlaming die zelf op zoek gaat naar een bouwgrond, een vergunning aanvraagt en een bouwproject aangaat, is al lang verleden tijd. Bij een nieuw woonproject komt zoveel kijken dat het voor particulieren vaak niet langer haalbaar is alles van A tot Z zelf te regelen. Daardoor klopt de Vlaming steeds vaker aan bij woningbouwers en ontwikkelaars.

Twintig jaar geleden namen particulieren nog in de helft van de gevallen het heft in eigen handen. Intussen nemen professionals 75 procent van de nieuwe woonprojecten voor hun rekening. Voor appartementen loopt dat op tot 87 procent. Dat de lasten op zo’n woonproject veel hoger liggen, is slecht nieuws voor de kandidaat-kopers.