Uw data in de strijd tegen het coronavirus

In 2014 hebben we de Verenigde Naties kunnen helpen bij de bestrijding op basis van geanonimiseerde telecomgegevens. Unicef-teams vertrouwden op onze modellen om de mobiliteit van de bevolking te berekenen, de geografische verspreiding te voorspellen en de effectiviteit van quarantainegebieden in te schatten.

Sinds 2015 hebben we onze expertise verdiept, met werk in de strijd tegen malaria in Afrika en tegen het zikavirus in Brazilië. We hebben telecom-, private en publieke data gebruikt en samengewerkt met nieuwe partners, waaronder Telefónica, Orange, de Gates Foundation, ministeries van Volksgezondheid of USAID, om het gezondheidssysteem voor te bereiden op de volgende epidemie of zelfs pandemie.

Gewapend met die ervaringen kan België dezelfde digitale werkwijzen toepassen in het tijdperk van Covid-19. We kunnen de besluitvorming versnellen, preciezer of dynamischer maken en vooral de toolbox van België aanscherpen voor de volgende wereldwijde pandemie.

Ebola en corona zijn duidelijk twee verschillende infectieziekten. Statistisch gezien hebben ze dezelfde hoge verspreidingssnelheid: een besmette persoon zal de ziekte gemiddeld aan 2,5 andere mensen overdragen (die percentages zijn variabel in de tijd en in de ruimte). Gelukkig verschillen de ziektes wel in mortaliteitsgraad. Terwijl ebola een sterftecijfer van ongeveer 60 procent heeft, ligt dat voor het coronavirus tussen 1 en 3 procent, afhankelijk van de leeftijdsgroepen.

Om een epidemie te bestrijden maken volksgezondheidsinstellingen epidemiologische modellen en actieplannen op basis van parameters, zoals het risico van blootstelling of verspreiding van de ziekte. Het doel is de beste quarantainegebieden te identificeren en de uitroeiing geografisch te concentreren.

Een effectieve preventieve aanpak vereist dat de aandacht wordt gefocust op erg mobiele mensen, op dichtbevolkte plaatsen en op risicopopulaties, bijvoorbeeld mensen in rusthuizen. Als de verspreiding niet gecontroleerd wordt, voorspellen alle epidemiologische modellen een indrukwekkend aantal sterfgevallen. Het is daarom essentieel de verspreiding te beperken.

De ervaringen in Afrika en Latijns-Amerika leren dat het efficiënt is telecomgegevens te gebruiken en de privésector te betrekken. Het idee is eenvoudig. Infectieziekten, inclusief ebola en Covid-19, worden van persoon op persoon overgedragen en verspreid door reizen en fysiek contact. Vandaar het belang van telecomgegevens: met voldoende historische gegevens maken de oproep- en geolocatieregisters het mogelijk de sociale grafiek en de kaarten met echte bewegingen te berekenen. Die berekeningen worden uitgevoerd zonder de naam en identiteit van een persoon te kennen en kunnen worden gegroepeerd in 'mobiliteitshubs'.

Door de epidemiologische gegevens (bijvoorbeeld gekende gevallen en focus van infectie) over de zo verkregen kaart te leggen, kunnen de plaatsen en mensen geïdentificeerd worden waarop de preventieve acties gefocust moeten worden. In het geval van ebola heeft dat de verspreiding van de ziekte vertraagd.

Om in het opzet te slagen, zijn er verschillende vereisten. Het beheer van grote stroom van telecomgegevens, het ontwikkelen van algoritmes, het opmaken van akkoorden en processen om de bescherming van de privacy garanderen, terwijl tegelijkertijd belangrijke epidemiologische indicaties worden verstrekt en die platformen worden verankerd bij lokale instellingen.

Oproep

Zijn we klaar om te reageren op een buitengewone crisis? Zijn we klaar om te leren van de investeringen die westerse landen, waaronder België, hebben gedaan in Afrika of Latijns-Amerika? We denken dat we veel verder kunnen gaan en die digitale kans niet mogen missen. België kan en moet innovatief zijn: het land is klein, sterk gedigitaliseerd en heeft alle nodige infrastructuur en kennis.

Wat kunnen wij concreet doen? Ten eerste: gebruik de telecomdata van alle Belgen van de afgelopen drie maanden en zie erop toe dat de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) volledig wordt nageleefd. De AVG biedt inderdaad een regelgevend kader (artikel 9, lid 2) dat het gebruik van persoonsgegevens toestaat in het belang van de volksgezondheid.

Ten tweede: identificeer de mensen die het grootste risico vormen dat de epidemie zich verder uitbreidt, bijvoorbeeld zij die veel reizen. Neem per sms contact op met die mensen en geef ze preventieadvies. En ten derde: identificeer de plaatsen met het grootste risico op uitbreiding van de epidemie of de dodelijkste risico's, focus op de uitroeiing van het virus en optimaliseer de quarantainezones.

Met het nieuwe coronavirus hebben we de gelegenheid om de toolbox voor te bereiden die in een veel ernstigere crisis zal kunnen worden gebruikt.