Minnelijke schikking bij fiscale fraude is een zwaktebod

Ons land is weer een minnelijke schikking rijker. Het Antwerpse parket heeft een minnelijke schikking afgesloten met de beklaagden die betrokken zijn in het dossier van grootschalige belastingfraude rond de bedrijfssite Pullaar in Puurs. Hoewel niemand kwijt wil voor welk bedrag het proces werd afgekocht en ook het parket niet verder wil communiceren, is het duidelijk dat het hier allicht terug om een aanzienlijk fraudeproces gaat dat een stille dood zal sterven na de betaling van een geldsom aan justitie.

Het Antwerpse parket kan op het vlak van fiscale minnelijke schikkingen ondertussen een heus track record voorleggen. Eind 2018 heeft het immers ook een minnelijke schikking afgesloten in het fraudedossier van Louis Reijtenbagh, een van de rijkste Nederbelgen, in ruil voor 89 miljoen euro. En eerder had zij ook al monsterschikkingen afgesloten in het dossier Henco voor 100 miljoen euro, in het dossier Massive voor 82 miljoen euro en last but not least in het dossier Omega Diamonds voor 160 miljoen euro, tot op heden de grootste minnelijke schikking ooit. Lang zal dit record allicht niet meer in de boeken staan, want het Brusselse parket werkt in het dossier van de Britse bank HSBC aan een minnelijke schikking die volgens gerechtelijke kringen meer dan 300 miljoen euro zou opbrengen.

Dit zijn bedragen om van te duizelen en de terechte vraag is waarom deze zaken niet voor een correctionele rechter worden gebracht. Het klassieke antwoord van Justitie is dat het proceseconomisch meer is aangewezen om in dergelijke fraudegevallen te werken met een minnelijke schikking, omdat dit de facto impliceert dat de betrokkenen de ontdoken belasting moeten regulariseren. Justitie meent dus dat het meer loont om een aanzienlijke geldsom als minnelijke schikking op te strijken dan om een correctioneel proces te voeren, wat in monsterdossiers zeer veel energie vergt van Justitie.

Verkeerd signaal

Als je deze redenering puur rationeel analyseert, kan je dit misschien een valabel argument vinden, maar maatschappelijk gezien is dit geenszins het geval. Door een minnelijke schikking toe te staan in monsterfraudes geef je aan de samenleving het signaal dat zelfs ernstige fiscale fraude justitieel door de vingers kan worden gezien, als men maar zijn ontdoken belasting regulariseert. En dat werkt voor fraudebestrijding uiterst contraproductief.

In het buitenland neemt men fiscale fraude veel ernstiger en benadert men ze veel strenger, met vaak zware effectieve gevangenisstraffen tot gevolg. Voetbaltrainer Guus Hiddink in Nederland, Bayern München voorzitter Uli Hoeness in Duitsland, de zakenman Bernard Tapie in Frankrijk, de voetballers Lionel Messi en Christiano Ronaldo in Spanje en de acteur Wesley Snipes in de VS kregen al dan niet voorwaardelijke gevangenisstraffen opgelegd voor het ontduiken van belastingen. Een lot dat allicht ook is weggelegd voor Nissan-topman Carlos Ghosn in Japan.

Dergelijke zware veroordelingen voor fiscale fraude zijn in België vrij uitzonderlijk. Het wordt dan ook hoog tijd dat men in ons land het geweer van schouder verandert en de vervolging van fiscale fraude ernstig gaat nemen. De oplossingen hiervoor zijn vrij eenvoudig.

Het volstaat vooreerst te werken met een getrapt vervolgingsbeleid, waarbij men huis, tuin en keukenfraude overlaat aan de fiscale administratie en grotere fraudes laat vervolgen door de parketten. Binnen deze ernstiger vormen van fraude kan men dan criteria vastleggen die bepalen tot welk niveau men een minnelijke schikking kan toelaten. Een van deze criteria kan dan de omvang van de fraude zijn, waardoor een minnelijke schikking boven een zekere grens uitgesloten is. Die grens kan men bijvoorbeeld op pakweg 2,5 miljoen euro leggen.

Reserveleger

Om tegemoet te komen aan de klassieke kritiek dat Justitie te weinig middelen heeft om grote fiscale fraudedossiers af te handelen, kan men de ambtenaren van de Bijzondere Belastinginspectie een dubbel statuut geven, waardoor ze ook in gerechtelijke onderzoeken kunnen worden ingeschakeld. Daardoor zullen deze ambtenaren kunnen fungeren als een soort reserveleger dat kan worden opgeroepen om in fiscale oorlogstijd, wanneer een grote fraude wordt ontdekt, tijdelijk bijstand te verlenen aan de parketten en de onderzoeksrechters.

Tot slot moet men ook durven na te denken over alternatieve straffen die veel meer impact hebben dan het betalen van een geldsom in het kader van een minnelijke schikking. Dat kan gaan om de publieke bekendmaking van een veroordeling wegens fiscale fraude en het opleggen van een beroepsverbod om nog langer als bestuurder of zaakvoerder van een vennootschap te kunnen optreden.

Nu de politieke partijen hun verkiezingsprogramma’s aan het schrijven zijn, hebben ze weer iets om over na te denken.