Laten we niet meer spreken over klimaatcrisis, maar over economie

De klimaattop COP29 in Azerbeidzjan heeft niet veel opgeleverd, daarover is ongeveer iedereen het eens. Misschien laten we die klimaattoppen in hun huidige vorm maar beter achterwege, wordt zelfs geopperd. Tegelijk is dat wel het enige platform waarop het mondiale probleem van de klimaatverandering wordt besproken.

De jongste COP eindigde met de wat vage belofte van 300 miljard euro klimaatfinanciering voor de arme landen. Volgens alle economische analyses is dat bedrag veel te laag om de ontwikkelingslanden echt te helpen met hun transitie naar hernieuwbare energie. Vermoedelijk is minstens drie keer zoveel nodig. Van de Verenigde Staten wordt ook niet veel goeds verwacht. Meer dan waarschijnlijk stapt het land uit het Parijsakkoord, zoals Donald Trump dat ook al tijdens zijn vorige presidentstermijn deed. Nu we volgens de Europese Copernicus-klimaatservice nog dit jaar de kaap van 1,5 graden Celsius mondiale opwarming ronden, zijn we verder dan ooit verwijderd van de naleving van dat akkoord.

Vanuit de wetenschap komt al meer dan 30 jaar de alarmerende boodschap dat ‘we niet de juiste richting uitgaan’. So what, lijken de meesten te denken. En het leven gaat voort. Jammer genoeg niet voor de 220 Spanjaarden die bij de overstromingen vorige maand in Valencia zijn omgekomen. Net zoals we verkeersdoden kennen, worden we voortaan ook met klimaatdoden geconfronteerd. Hoe ver gaan we daarin? Hoeveel doden zijn er nodig voor we echt actie ondernemen? Ons land telde in 2021 39 slachtoffers bij de overstromingen in Wallonië, al lijken we dat snel te vergeten.

Veel experts hebben geen zin meer als alarmisten beschouwd te worden en de grote massa is de belerende toon beu. Wat is de oplossing? Dat experts hun mond houden en de mensen hun gang gaan? Sit back, relax and enjoy the ride? ‘Wetenschap volstaat niet meer', zegt klimaatexpert Jos Delbeke. ‘En de besluitvorming is zeer moeilijk geworden. We hebben een nieuwe, pragmatische besluitvorming nodig, want als we moraliseren, polariseren we.’ Die polarisatie heeft het thema van de klimaatactie onwerkbaar en onbespreekbaar gemaakt, ook in België.

Goedkope opties

Laten we het klimaat daarom niet langer als een partijprogrammapunt zien en het niet langer als een alarmerende crisis benaderen. Laten we het gewoon over economie en geld hebben. Net zoals Vlaams minister van Klimaat Melissa Depraetere (Vooruit) over koopkracht begint, omdat haar populariteit slinkt telkens als ze het woord ‘klimaat’ uitspreekt.

De terugdringing van de emissies blijft onze hoofdopdracht. Sinds 1990 is de EU-uitstoot met 37 procent verminderd. Collectief slagen we daarin, onder meer door nieuwe technologieën. Het internationaal klimaatpanel van de VN, het IPCC, acht een reductie van 40 à 70 procent mogelijk door individuele beslissingen. Misschien ligt daar de oplossing: alles inzetten op technologie die meteen betere deals voor individuen inhoudt.

Mario Draghi, de oud-voorzitter van de Europese Centrale Bank, was duidelijk in zijn rapport over de Europese concurrentiekracht: de industrie in Europa moet uit het slop om een succesvolle groene transitie te kunnen realiseren. België moet gaan voor een hogere competitiviteit van zijn technologiemarkt, met nieuwe spelers en nieuwe ideeën. Door de ‘usual suspects’ van bedrijven en producten kan het best een frisse wind waaien. Misschien kan dat discours een grote groep mensen in gang doen schieten, ook voor het klimaat?  

Het Europese Ruimtevaartagentschap (ESA) doet in elk geval mee door de ESA-lidstaten het programma Earth Action voor te stellen. Dat moet duurzame oplossingen opleveren voor concrete klimaatuitdagingen, maar vooral ook de Europese ruimtevaart- en andere bedrijven doen floreren. De lidstaten willen waar voor hun geld. En de burger wil waar voor de 12 euro die elke Europeaan elk jaar in het ESA investeert.

Laat ons ook de fossiele brandstoffen minder emotioneel en meer economisch bekijken. Naar fossiele brandstoffen gaan dubbel zoveel subsidies als naar schone technologie. Die laatste wordt almaar goedkoper en is in veel gevallen al goedkoper dan de technologie op basis van fossiele brandstoffen. Laten we gewoon voor de goedkope opties gaan, voor iedereen.

Kortom, leve de nieuwe businessideeën die het klimaatprobleem ons biedt. En weg met subsidies voor fossiele brandstoffen, want het kan goedkoper. En verder geen woord meer over de klimaatcrisis…