Laat veiligheid voorgaan op economisch gewin

Om onderzoek en ontwikkeling in de defensie-industrie te stimuleren, schaft het Vlaamse defensieplan de richtlijn-Muyters, die onderzoek naar offensieve wapensystemen uitsluit van overheidsfinanciering, af. Met het plan versoepelt de Vlaamse regering ook het wapenhandeldecreet, dat de regels en controle op de export en doorvoer van strategische goederen vastlegt.

Het wapendecreet is cruciaal voor het waarborgen van de veiligheid van onze regio. Een losser beleid rond wapensystemen leidt onvermijdelijk tot minder controle over het eindgebruik ervan.

Israël

Wapenexport naar Israël blijft verboden, aldus Vooruit. Maar de controle, die al niet waterdicht is, wordt nog verder versoepeld in plaats van verscherpt.

30 procent van de militaire goederen die Vlaanderen in 2023 exporteerde of doorvoerde, heeft een onbekend eindgebruik. Dat is alarmerend. Zo kunnen wapenonderdelen vandaag al via export aan Duitsland en de Verenigde Staten bij de Israëlische krijgsmacht terechtkomen en ingezet worden in de Palestijnse gebieden. Dat toont aan dat de controlemaatregelen niet volstaan. Als de Vlaamse regering nu ook de richtlijn-Muyters afschaft, worden we nog kwetsbaarder en kunnen Vlaamse technologie en wapenonderdelen in de verkeerde handen terechtkomen.

Verontrustend is ook de eerdere overweging om toe te treden tot het Verdrag van Aken. Dat houdt in dat als Vlaanderen minder dan 10 procent bijdraagt aan de totale militaire eindproducten, we geen enkele zeggenschap meer hebben over het eindgebruik van de wapens waarvoor wij onderdelen leveren. In het defensieplan is geen sprake meer van dat verdrag, al wordt expliciet gesteld dat Vlaanderen niet aan ‘gold plating’ zal doen: het zal niet strenger zijn dan andere Europese landen.

In een tijd van geopolitieke spanning en onzekerheid is het cruciaal dat we de controle behouden over hoe en door wie onze wapens worden ingezet. De aangekondigde versoepelingen zijn daarom geen waarborg van onze veiligheid, maar eerder een potentiële bedreiging.

Strengere controle

De focus moet dringend verschuiven: van economische overwegingen naar een duidelijke prioriteit van veiligheid. De huidige oorlogslogica, die ‘meer’ synoniem lijkt te maken aan ‘beter’, roept vragen op over de verantwoordelijkheden van onze overheid. In een tijd waarin internationale verhoudingen beladen zijn, is de regie over onze defensie uit handen geven onverstandig. Daarom hebben we juist een striktere controle op de export en doorvoer van strategische goederen nodig. Bovendien is er nood aan een verbeterde samenwerking tussen de Vlaamse instanties en de federale douane om de controle te waarborgen. Daar wil het defensieplan gelukkig wel werk van maken.

We roepen de Vlaamse regering op de koerswijziging naar versoepelingen te heroverwegen en een beleid te ontwikkelen dat niet alleen de defensie-industrie versterkt, maar ook, en vooral, onze veiligheid en vrede waarborgt. De impact van wapenhandel en defensiebeleid kan niet onderschat worden. Daarom is het van het grootste belang dat we niet alleen kijken naar economische groei, maar bovenal naar hoe we onze samenleving kunnen beschermen.