Kuis uw kot op!

De economische en maatschappelijke schade na Covid-19 is gigantisch en wordt in groeivoorspellingen onderschat. Ondanks de maatregelen van overheden en centrale banken zal de heropstart traag zijn en de staart van de crisis lang. Het vertrouwen van de consument is wereldwijd zwaar aangetast, internationale handelsstromen zijn belemmerd, overheidstekorten fors toegenomen, werkloosheid tijdelijk hoog en straks structureel. Mocht het daar niet op uitdraaien, des te beter. Uiteraard stelt zich de vraag wie dat zal betalen.  

Verkiezingen in het najaar? Je hoort vaak dat de ploeg van premier Sophie Wilmès niet sterk aan elkaar hangt. Let trouwens op voor wie luid van de toren blaast dat ‘het nu geen tijd is voor politieke spelletjes; tous ensemble tegen corona’ en straks hun kans ruiken. Hoed u voor allerlei toekomstige rattenvangers van Hamelen - extreemlinks tot extreemrechts - die een wanhopige en murw geslagen kiezer gaan verleiden met nefaste populistische reflexen ‘om het geld te halen waar het zit’. Dat is niet bij de rijke Belgen - de meesten zijn allang fiscaal verhuisd - maar bij wie na een leven van labeur en correct afdragen zijn centen in dit land parkeerde als appel voor de dorst.

Ik hou mijn hart vast voor metaforische ‘paars-witjes’ (RSCA) die het prijzengeld uit Europees voetbal (dat ze toevallig missen) bij andere clubs willen halen. Communisme in het voetbal? De essentie en beloning van goed voetbal - bouwen, investeren, goed spelen en winnen - wordt daarmee overboord gegooid. Maatschappelijk ligt het antwoord evenmin in onteigening of collectivisme, maar in ondernemerschap, efficiëntie en rechtvaardigheid. We moeten allemaal terug naar de kern van onze activiteit en onnodige ballast overboord gooien. Iedereen moet nu zijn kot opkuisen.    

De zorgsector is heilig verklaard. ‘Nooit nog besparingen.' De verdienste ligt bij artsen, verplegers en verzorgend personeel - die verdienen meer en beter. Heeft die sector geen ballast bij overdadige administratie, structuren, misbruiken, te dure geneesmiddelen of apparatuur? Laat in het onderwijs lesgevers niet inboeten aan beloning noch in aantal, pak ook daar het overdadige struikgewas aan dat boven hun hoofden is gegroeid zonder toegevoegde waarde voor leraar noch leerling. Om efficiëntie te bereiken moeten we top en basis samen zetten en alle defensieve reflexen van koepels, procedureschrijvers en controleurs uit de zaal bannen.

Opgestoken middelvinger

Nu moeten partijen durven te berekenen wat een efficiënte overheid, met een betere dienstverlening voor burger of bedrijf, zou opbrengen. Waar zitten de versnippering, het tijdverlies, de honderden onnodige comités en analyses, de onnodige bedrijfs- en andere subsidies? Het blijft een open deur intrappen, maar zolang Brussel (stad of gewest?) bestuurd wordt zoals nu is elke vorm van extra belasting aan wie dan ook een opgestoken middelvinger waard. Kuis uw kot op! Fiscaliteit moet simpeler en rechtvaardiger. Weg met onterechte privileges en achterpoortjes. Laat elke euro inkomsten uit huur, vermogen, arbeid, realisatie van meerwaarde evenveel belast worden - lineair.

Ook bedrijven moeten aanpakken wat te veel onder ons jaren getolereerd hebben: overbemande stafdiensten, op hol geslagen hiërarchie en silodenken, technocratie en inhoudsloze rituelen. De essentie ligt bij het product, de dienst, innovatie, gemotiveerde medewerkers, een klantgerichte cultuur - niet bij mooie rapporten, uitgebreide rapporteringen of extra vergaderingen. Als de VRT straks moet besparen, gaat ze bezuinigen op programmamakers of op proceduremakers? Pakken we eindelijk het kader aan of gaan we blijven besparen op de essentie van het schilderij?

Waardecreatie

We moeten na Covid-19 harder inzetten op wat onze Noord-Europese maatschappij sterk heeft gemaakt. Niet het kind weggooien maar het badwater zuiveren. Focus op waardecreatie door ondernemen, durf, risico en beloning, arbeidsactiverig en motivatie meer dan ooit aan te moedigen. Geen onteigening van welke aard ook maar rechtszekerheid: eerlijk verworven is eerlijk behouden. Gelijke kansen garanderen op laagdrempelig en kwaliteitsvol onderwijs, gezondheidszorg en armoedebestrijding. Inderdaad, het geld halen waar het zit, bij de gigantische inefficiëntie. De muziek van die blokfluit wil ik graag volgen. 

Laat ons - tous ensemble - ons kot opkuisen. Als we er dan financieel nog niet komen, kunnen we verder gaan en 'het geld halen waar het zit’, althans volgens sommigen. Niet eerder. Eerst doen wat moet gebeuren.

Nu zo snel mogelijk rollen en bewegen, exitcomité van 10. Stilstaan is doodgaan. Leer ons veilig kruipen, stappen, wandelen en lopen. Mét discipline en bestraffen van misbruik, maar begin eraan. De economische put wordt elke dag zwaarder. Een dag is een dag, een euro een euro.