Hoe accountants de wereld een beetje zullen redden

Er is veel kritiek op de relevantie van de door beursgenoteerde ondernemingen gepubliceerde jaarrekeningen. Onderzoek leert dat investeerders maar 5 procent van de jaarrekeninginformatie gebruiken bij hun kapitaalbeslissingen. Een belangrijke reden daarvoor is dat de boekhoudkundige waarde van een onderneming vaak niet representatief is voor haar markt- of reële waarde. Vooral het klantenbestand, de knowhow, de reputatie en/of de bedrijfsprocessen bepalen mee de echte waarde. Boekhoudkundig worden veel van die ‘waardedrijvers’ echter gezien als kosten. Daardoor is de organisatie boekhoudkundig gezien minder waard, terwijl investeerders dat vaak anders zien.

Een belangrijke stap om de boekhoudkundige waarde en de reële waarde meer met elkaar te laten overeenstemmen lijkt nu gezet. De IFRS Foundation, die de krijtlijnen tekent voor hoe voornamelijk beursgenoteerde bedrijven rapporteren in meer dan 140 landen (ook België), kondigde in Glasgow de komst aan van de International Sustainability Standards Board (ISSB). Die zal zich ontfermen over een nieuwe globale standaard voor duurzaamheids- en klimaatrapportering. De komst van de ISSB hertekent het versplinterde landschap van aanbevelingen voor duurzaamheidsrapportering. Vaak misten die ook een wetgevend kader en door de wildgroei waren ze voor veel organisaties een zompig moeras

Dat het de IFRS Foundation menens is, bleek ook uit de aankondiging van het ‘prototype climate and general disclosure requirements'. In die nota staat dat beursgenoteerde bedrijven in hun financiële jaarverslag meer aandacht moeten besteden aan de duurzaamheids- en klimaatrisico’s en opportuniteiten die zich aandienen. Ook moeten ze publiek maken hoe hun activiteiten het milieu en de maatschappij beïnvloeden en wat dat inhoudt in termen van huidige en toekomstige cashflows. Ze moeten meer details geven over hun bestuursmodel, strategie en risicobeleid. Ook concrete doelstellingen en maatstaven voor duurzaamheid en klimaat moeten gepubliceerd en opgevolgd worden.

Meten is weten

Dat de ISBB in ‘meten is weten’ gelooft, blijkt uit de talrijke ‘cross-industry’, industrie-specifieke en activiteitsmaatstaven en -doelstellingen die ze naar vren schuift. Terwijl ‘cross-industry’-doelstellingen losstaan van de industrie, zijn industrie-doelstellingen relevant voor bedrijven in een bepaalde industrietak, en zorgen activiteitsmaatstaven voor normalisatie van cross-industrie en industrie-specifieke doelstellingen om de prestaties van een organisatie te vergelijken met die van (vergelijkbare) andere organisaties. Doelstellingen en acties zullen immers proportioneel in verhouding staan tot bijvoorbeeld de omvang van het bedrijf.

De ISSB-nota gaat ook dieper in op de aard van de verschillende maatstaven, bijvoorbeeld met betrekking tot het klimaat. Bedrijven zullen zowel volgens Scope 1, 2 als 3 de CO2-uitstoot moeten rapporteren. Scope 1 verwijst naar de directe CO2-uitstoot, veroorzaakt door eigen bronnen in de organisatie. Scope 2 omvat de indirecte uitstoot door opwekking van aangekochte en verbruikte elektriciteit of warmte. Scope 3 omvat de indirecte uitstoot van CO2 die veroorzaakt wordt door bedrijfsactiviteiten van een andere organisatie en waarop het bedrijf ook geen directe invloed kan uitoefenen.

Ook zullen bedrijven moeten aangeven hoeveel kapitaal wordt gebruikt om de klimaatproblematiek aan te pakken, hoeveel van de activa (of % van de bedrijfsactiviteiten) onderhevig zijn aan fysieke en/of transitierisico's en welke klimaatgerelateerde opportuniteiten er zijn (opnieuw uitgedrukt in impact op opbrengsten, activa of andere bedrijfsactiviteiten). Bedrijven zullen ook een interne kostprijs voor elke ton broeikasgasuitstoot moeten rapporteren en transparanter moeten zijn over het deel managementvergoedingen dat gelinkt is aan het realiseren van klimaatbevorderende acties.

Voorts zullen ondernemingen moeten rapporteren over de motivaties achter hun duurzaamheid en klimaatbeleid, of de diverse doelstellingen absoluut zijn of uitgedrukt in ratio’s, zoals uitstoot gelinkt aan opbrengsten of aantal werknemers, wetenschappelijk onderbouwd zijn, gevalideerd door een derde partij, en wat hun respectieve tijdshorizon is. Ook tussentijdse resultaten en opvolging zullen deel uitmaken van het nieuwe jaarverslag.

Europa

Kortom, het lijkt er sterk op dat met de lancering van de ISSB en de prototypenota belangrijke stappen zijn gezet in het uittekenen van een globale, eenduidige duurzaamheids- en klimaatrapporteringstandaard. Met als ultieme doel: een vlottere financiering voor bedrijven die inzetten op duurzaamheid en klimaat. Verdere stroomlijning en coördinatie van het voorstel zullen echter noodzakelijk zijn. Het is dus afwachten hoe Europa zal reageren.

Zeker is dat het beroep van accountant verder zal opschuiven naar het mede bewaken van de transitie van bedrijven naar duurzame waardecreatie en impact op het klimaat. Slimme meetsystemen en proactief advies zullen een belangrijke rol spelen. En zo helpt de accountant van morgen ook een beetje mee aan een betere wereld.