Heeft het zin leidinggevenden verplicht op training te sturen?

Kunnen we onze chefs verplichten leiderschapstrainingen te volgen? Die vraag kreeg ik onlangs van een organisatie. Omdat leidinggevenden het verschil kunnen maken voor de prestaties en de tevredenheid van werknemers, investeert de organisatie graag in leiderschapsontwikkeling. Maar dan moeten de leidinggevenden wel komen opdagen.

Nieuwe leidinggevenden nemen doorgaans deel aan het basisprogramma. Maar van de andere leidinggevenden schrijft een minderheid zich in voor de andere modules, bijvoorbeeld over stress herkennen en bespreken, of inclusief denken en handelen. Deelname verplichten lijkt een oplossing, maar de organisatie vreest gemor of andere nare gevolgen.

Motivatie

Leerexperts stellen dat je werknemers beter niet dwingt een training te volgen. Gras groeit niet harder door eraan te trekken, klinkt het. Als mensen niet uit vrije wil aanwezig zijn, is de kans klein dat ze kennis of vaardigheden ontwikkelen, laat staan dat ze daarna hun gedrag op de werkvloer aanpassen.

De mate waarin werknemers hetgeen ze leren daadwerkelijk toepassen in hun werk is inderdaad hoger als ze vrijwillig aan een training deelnemen, blijkt uit wetenschappelijk onderzoek. Wellicht is hun motivatie om te leren groter, wat de kans verhoogt dat ze er ook iets van opsteken en ermee aan de slag gaan.

Ook in studies specifiek over leiderschapstrainingen zien we dat leidinggevenden die vrijwillig participeren hun gedrag meer aanpassen. Na de training merken hun team en collega’s echt een verbetering in hun leiderschap op.

Als de onderzoekers de verworven kennis of vaardigheden toetsen via een soort examen, zien ze evenwel geen verschil in progressie tussen vrijwillige en opgelegde programma’s. In beide gevallen blijken de leidinggevenden wel degelijk iets op te steken, maar de vrijwillige deelnemers zijn over het algemeen meer gemotiveerd om wat ze geleerd hebben ook effectief te gebruiken.

Goesting

Maar, en nu wordt het interessant, een deel van die studies onderzocht ook of het betere leiderschap zich vertaalt in gunstige uitkomsten voor de organisatie. Denk aan betere winstcijfers, minder personeelsverloop of ziekteverzuim, en algemene jobtevredenheid. Merkwaardig genoeg waren de resultaten op dat niveau beduidend beter voor verplichte trajecten.

De vermoedelijke verklaring is dat vrijwillige deelname weliswaar leidt tot meer veranderingen in het gedrag, maar dat de opkomst lager ligt. Er zijn dus gewoon minder mensen van wie het verbeterd leiderschap een positieve impact kan uitoefenen. Verplichte leiderschapstrainingen maken een groter verschil - omdat ze nu eenmaal meer deelnemers tellen.

Organisaties doen er dus goed aan leiderschapstraining te verplichten. Wel kunnen ze de motivatie om deel te nemen vooraf bevragen. Als die niet goed zit, kunnen ze die weerstand eerst aanpakken, bijvoorbeeld door de leidinggevenden te betrekken zodat het traject beter aansluit bij hun wensen en noden. Voor organisaties die hun leidinggevenden met goesting in de training krijgen, zal de return on investment alleen maar groter zijn.