EU legt Google boete van 4,3 miljard euro op

Google  misbruikt volgens Europa de dominante positie van Android, zijn besturingssysteem voor smartphones. Wereldwijd draait 80 procent van de mobiele toestellen op de software, in Europa is dat rond de 75 procent. Daarmee is Android veel groter dan iOS van Apple, dat rond de 15 procent haalt.

Volgens Europa bedreigt Google eerlijke concurrentie door zijn browser Chrome en zijn zoekrobot te bundelen met Android. Google vraagt fabrikanten van smartphones - zoals Samsung of Huawei - om vooraf die Google-diensten te installeren. Volgens Europa krijgen andere browsers of zoekmachines op die manier geen kans.

Margrethe Vestager, de Europees Commissaris voor Mededinging, kondigde woensdagmiddag in Brussel aan dat het Google daarom een boete van 4,34 miljard euro oplegt. Het bedrag is een record. 'Dit weerspiegelt de ernst en de duur van de inbreuken', zei Vestager. 'Via Android betonneerde Google de dominantie van zijn zoekmotor. Zo ontzegt het rivalen de kans om te innoveren en competitief te zijn.'

In theorie had de Commissie een boete van 10 procent van de jaaromzet van Alphabet, het moederbedrijf boven Google, kunnen opleggen. Die bedroeg in 2017 bijna 95 miljard euro, waardoor een boete van ruim 9 miljard euro had kunnen volgen. Maar zo ver gaat Vestager dus niet.

Robuuste concurrentie

In een eerste reactie zegt Google dat het in beroep gaat tegen de beslissing. Het bedrijf verdedigt zich ook tegen de beschuldigingen. 'Android heeft voor meer keuze gezorgd voor iedereen, niet minder. Een levendig ecosysteem, snelle innovatie en lagere prijzen zijn klassieke kenmerken van een robuuste concurrentie', zegt een woordvoerder. 

Concreet verwijt de Europese Commissie Google drie dingen:

1. Google verplicht fabrikanten van smartphones om de zoek- en browsersapp te pre-installeren op toestellen die Android gebruiken, als voorwaarde voor een licentie voor Play Store, de online appwinkel die gebruikers toegang geeft tot alle beschikbare apps.
2. Google heeft grote smartphonefabrikanten en mobiele operatoren betaald om de zoekapp van het bedrijf exclusief op toestellen te pre-installeren.
3. Google heeft verhinderd dat smartphonemakers een toestel op de markt brengen dat draait op een alternatieve versie van Android zonder dat het daarvoor toestemming gaf.

'We nemen dit zeer ernstig', aldus Vestager. 'Het is Googles verantwoordelijkheid om hiermee op te houden.' De Deense eurocommissaris verplicht Google om binnen de 90 dagen met de illegale praktijken te stoppen. Als het dat niet doet, krijgt het een dagelijkse boete van maximaal 5 procent van de gemiddelde dagelijkse omzet van Alphabet.

Door het beroep van Google kan de zaak evenwel jaren aanslepen.

'Een dominante positie op zich is geen probleem', zei Vestager. 'Maar bij dominantie hoort een verantwoordelijkheid. Door de zoekmotor te pre-installeren creëert Google voor zichzelf een voordeel waar geen enkel ander bedrijf tegen op kan.'

Tweede salvo

De open source software Android is een enorm succes voor Google. Het Californische techbedrijf nam de mobiele software in 2005 over voor 50 miljoen dollar. In 2007 kwam de eerste smartphone met Android op de markt, voor Google het startschot van de verovering van de mobiele markt. Vorig jaar alleen al werden over heel de wereld naar schatting 1,25 miljard Android-telefoons verkocht.

Het gaat om een tweede Europese salvo aan het adres van het Amerikaanse technologiebedrijf. Vestager deelde vorig jaar al een boete van 2,4 miljard euro uit aan Google omdat het in zoekresultaten zijn eigen shoppingdienst bevoordeelde. Of Google, een jaar later, zijn beleid op dit vlak voldoende heeft gewijzigd, is nog niet duidelijk, zei Vestager. 'Dat blijft een open vraag.'

Mogelijk volgt zelfs nog een derde bestraffing, want de Commissie neemt ook de advertentiesoftware AdSense van Google onder de loep. Dat onderzoek is nog volop aan de gang, aldus Vestager woensdag.

Eerlijk spelen

Vestager leek zich ook in te dekken tegen mogelijke verwijten dat Europa Amerikaanse technologiebedrijven geen succes gunt op zijn terrein. 'Uiteraard verwelkomen we elk bedrijf op ons grondgebied. Maar ze moeten voldoen aan onze regels.'

Dat geldt zeker voor digitale bedrijven, aldus Vestager, die de voorbije jaren het internationale gezicht is geworden van het politieke verzet tegen de almacht van Silicon Valley. 'Technologiebedrijven hebben de enorme kracht om goed te doen. Maar als ze niet eerlijk spelen, worden ze gesanctioneerd.'

Eerder verplichtte Vestager iPhone-maker Apple al om voor 13 miljard dollar aan belastingen terug te betalen aan de Ierse overheid. Ze legde Facebook ook al een boete op van 110 miljoen euro.