Club Brugge financiert onderzoek naar modern voetbalbedrijf

De ‘Club Brugge Leerstoel’, die dinsdag officieel gelanceerd wordt aan de Universiteit Antwerpen (UA), is een primeur. Het is de eerste leerstoel aan een Vlaamse universiteit waarvoor een voetbalclub alle centen op tafel legt - minstens 280.000 euro - en dat vier jaar lang. Het is mogelijk ook een Europese primeur. Robby Houben, hoogleraar rechten aan de UA en de leerstoelhouder, heeft geen weet van een voetbalclub die al haar naam aan een leerstoel verbonden heeft.

Via een leerstoel kan een bedrijf of organisatie specifiek academisch onderzoek financieren. Omdat het om een schenking gaat, moet dat onderzoek in volledige academische vrijheid gebeuren én zijn de resultaten ervan publiek. Doorgaans dient het budget om een doctoraatsonderzoeker aan het werk te zetten. In dit geval is dat Steve Nuyts. ‘Een wit konijn’, zegt Houben, want Nuyts heeft niet alleen een rechtendiploma en ervaring als bedrijfsadvocaat bij Baker McKenzie, hij was zelf ook profvoetballer bij de tweedeklasser Geel.

In de nieuwe leerstoel buigt Nuyts zich over de vraag hoe Belgische voetbalondernemingen zich verder kunnen professionaliseren en hoe de regelgeving het best mee kan evolueren met de internationale context. ‘Een objectief-wetenschappelijk onderzoek naar de uitdagingen voor het Belgische clubvoetbal’, zo verwoordt Club Brugge-CEO Vincent Mannaert het.

Het nieuwste initiatief van Club past binnen de aanhoudende professionalisering sinds de club eind 2012 een naamloze vennootschap (nv) met aandeelhouders werd. Meer dan ooit is sprake van een ‘voetbalonderneming’, aldus Mannaert. ‘Dat vereist aandacht voor een gepaste juridische, financiële, operationele en commerciële omkadering, zeker in een internationale voetbalmarkt die snel evolueert en groeit. Om vanuit een kleine markt als België internationaal competitief te zijn moeten we over de landsgrenzen kijken om in alle facetten performanter te worden.’

Vandaar het partnerschap met de UA. De bal ging aan het rollen toen Mannaert twee jaar geleden op uitnodiging van Houben aan de universiteit kwam spreken over de voetbalclub als bedrijf. De geesten rijpten nog voor het voetbalschandaal over zwartgeldcircuits en matchfixing losbarstte, benadrukken beiden. ‘Al heeft het schandaal wel een impact gehad op onze onderzoeksfocus door meer aandacht te schenken aan compliance (naleving van regelgeving, red). Buiten de voetbalsector is compliance al veel meer ontwikkeld. We bekijken welke ideeën nuttig kunnen zijn voor het voetbal’, zegt Houben.

19 voorbeelden

De belangrijkste insteek van de leerstoel is die van ‘governance’, ofwel een performante organisatiestructuur met daarbij ook aandacht voor de fiscale context. Opvallend is dat de leerstoel vijf Belgische topclubs onder de loep zal nemen, en dus niet enkel Club Brugge. Dat biedt de mogelijkheid een grotere variatie praktijken te bestuderen. Racing Genk is nog een vzw, AA Gent een coöperatieve vennootschap (cvba vso). De twee andere clubs in het panel, Anderlecht en Standard Luik, zijn net als Club een nv.

Dat de andere clubs mee kunnen profiteren van de onderzoeksinzichten, laat Mannaert niet aan zijn hart komen. Integendeel. ‘Als wij als club op een structurele manier internationaal competitief willen zijn, moeten de andere grote clubs in onze thuismarkt dat ook zijn.’

De inspiratie moet komen van 19 voetbalclubs uit zeven Europese landen (het VK, Spanje, Duitsland, Italië, Frankrijk, Nederland en Portugal). Elk hebben ze specifieke kenmerken die mogelijk interessant zijn in de Belgische context. Zo zijn Juventus en Ajax beursgenoteerd. ‘We gaan bekijken of zoiets in de strategie van een Belgische club kan passen, met aandacht voor de voor- en nadelen van een beursnotering’, zegt Houben.

Naast kleppers als Bayern München en Manchester City vormen ook kleinere ploegen als Brighton (sterk presteren met budgetbeperkingen), Athletic Bilbao (enkel lokale spelers) en Leipzig (duidelijke strategie en visie) studiemateriaal. Met telkens aandacht voor hoe de organisatiestructuur iets kan leren over hun prestaties.

Mannaert verwacht dat de leerstoel, waaraan een prijskaartje van minstens 280.000 euro hangt, een houvast zal bieden voor het uitrollen van een bedrijfsstrategie die de clubvisie moet waarmaken. ‘Het gaat om het afwegen van prioriteiten en het zetten van de juiste stappen op het juiste moment. Tegelijk willen we vermijden dat er ad hoc gedacht wordt.’ Hij verwijst in dat verband naar de politieke discussie over het afschaffen van het fiscale gunstregime voor voetbalclubs, met de vraag om dat in een internationale context te bekijken.

Houben van zijn kant hoopt een heus kenniscentrum uit te bouwen aan de UA, met op termijn mogelijk een vak over de voetbalonderneming. In de leerstoel zijn alvast lezingen en congressen gepland.