Fluxys worstelt met Russisch lng

Nadat een coalitie van vredesactivisten, milieubewegingen en Oekraïense organisaties afgelopen weekend actie had gevoerd, was er dinsdagmiddag een demonstratie aan de ingang van de gebouwen van Fluxys Belgium in Brussel en een salvo van schriftelijke en mondelinge vragen op de algemene vergadering. De activisten willen dat het Belgische gasbedrijf het toelaten van Russisch gas in zijn lng-installaties in Zeebrugge onmiddellijk stopzet.

Een aanzienlijk deel van de lng-tankers die in de haven van Zeebrugge aanmeren, hebben gas aan boord van gasbronnen in het Noordpoolgebied nabij het Jamal-schiereiland. Fluxys sloot jaren geleden een langetermijncontract met het Russische Yamal LNG voor overslagdiensten.

Concreet laten de Russen in Zeebrugge aardgas dat met speciale ijsbrekertankers wordt aangevoerd, overpompen op klassieke en goedkopere lng-schepen. Daarmee wordt het gas vanuit Zeebrugge verder vervoerd, vooral naar klanten in Azië.

Maar die overslag levert indirect geld op voor de Russische oorlogsmachine, zeggen de actievoerders. Rusland verhoogde in 2022 de belastingen op lng-handel en verdient dus veel aan de trafiek die deels via Zeebrugge gebeurt. 'Het privébedrijf Novatek, de Russische hoofdaandeelhouder van Yamal LNG, verdient al twee jaar monsterwinsten en financiert de oorlog. Het biedt de Russische rekruten een tweede salaris boven op de soldij van het ministerie van Defensie', legt Mattijs Van den Bussche van Vredesactie uit. 'Novatek-CEO Gennadi Timtsjenko zou ook de privémilitie Redoet financieren.'

Al meer dan een jaar wordt aangedrongen op het stopzetten van de overslagactiviteiten door Fluxys, dat gecontroleerd wordt door de gemeentelijke holding Publigas. Op de algemene vergadering van Fluxys Belgium vorig jaar gaf toenmalig voorzitter Daniel Termont toe dat hij er ook mee verveeld zat, maar dat het bedrijf er op eigen houtje niet veel kon aan doen.

De nieuwe Fluxys Belgium-voorzitter, Andries Gryffroy, hield dinsdag die lijn aan. Als gereguleerd bedrijf moet Fluxys Belgium alle marktpartijen dezelfde toegang geven tot zijn infrastructuur en kan het niet zomaar het Russische contract verscheuren. Het zou niet alleen strafrechtelijke vervolging en boetes riskeren, maar de Russen mogelijk ook zware schadevergoedingen moeten betalen.

Fluxys verwees vroeger al naar een Europese aanpak. Als de Russische tankers in Zeebrugge geweerd worden, zouden ze koers zetten naar andere lng-havens in Frankrijk of Bilbao, zei Gryffroy. Maar tot voor kort was daar weinig animo voor bij sommige Europese landen, onder meer omdat ze vreesden voor hun eigen energiebevoorrading.

Sancties

Nu lijkt de zaak plots in een stroomversnelling te komen. Gryffroy verwees naar recent uitgelekte plannen van de Europese Commissie om samen met de lidstaten te werken aan een 14de sanctiepakket tegen Rusland, waarin na olieproducten ook lng-overslag aan bod zou komen. Al zou er wel nog een opening blijven voor de invoer van Russisch gas voor de eigen Europese bevoorrading.

'Als er zo'n Europese sanctiepakket komt, zullen we onverwijld gevolg geven aan elke sanctiemaatregel om de handel in Russisch lng gradueel te beperken', verklaarde Gryffroy. De impact van zulke Europese sancties op Fluxys Belgium, dat voor het Russische contract jaren geleden zwaar investeerde in een grote opslagtank, is nog onduidelijk. 'We horen via de media dat er voorstellen op tafel liggen. We zullen de definitieve formulering moeten afwachten om alle gevolgen te kunnen inschatten', zei Fluxys-CEO Pascal De Buck.

Er wordt opgemerkt dat Europese bedrijven Rusland grote schadevergoedingen zouden moeten betalen en er bij een overslagverbod misschien net meer Russisch lng op de Europese markt zou komen. Fluxys Belgium vindt dat er een impactstudie over de sancties moet gebeuren, om te zien die wel het juiste doel treffen.

Die houding schoot enkele actievoerders in het verkeerde keelgat. 'Deze oorlog is al 810 dagen aan de gang. Er was al tijd genoeg voor een impactanalyse. Je kunt nu al iets doen om te helpen deze oorlog te stoppen', zei een Oekraïense uit het oosten van het land.

'Het is een triestige situatie', verklaarde De Buck. Hij gaf aan dat het bedrijf is aangedaan door het menselijke leed dat de bevolking treft in de oorlog en dat de wreedheden niet getolereerd mogen worden. Tegelijk herhaalde hij dat Fluxys niet op eigen houtje kan optreden. 'Het is een complexe zaak.'

Fluxys zegt dat het alle nodig informatie doorspeelt aan de relevante overheden. De federale overheid gaf eerder aan dat het Europese sancties wil steunen.