‘Voor het eerst in mijn leven kon ik iets niet oplossen'

Het woord kanker neemt hij nog altijd niet in de mond. Als het over de ziekte gaat, spreekt Jo Van Biesbroeck - die vier jaar geleden zijn vrouw aan borstkanker verloor - over dat ‘ding’. De manager die opklom tot hoogste Belg bij AB InBev en in september bij RSC Anderlecht aan de slag ging, engageert zich nu om kankerpatiënten te helpen. ‘Als ik niets doe, dan is de dood van Nadine zinloos geweest’, zegt hij. ‘Ik ben niet gefrustreerd, maar dit moet iets betekenen voor mij.’

Van Biesbroeck sluit zich aan bij het Antikankerfonds. Dat werd zes jaar geleden door aannemer Luc Verelst opgericht, nadat zijn zus bijna aan baarmoederkanker was gestorven. Omdat kankerpatiënten zich vaak onmachtig en verloren voelen, wilde hij een organisatie die nuttige kennis over kanker zou verzamelen en delen. Het fonds sponsort ook onderzoek naar nieuwe behandelingen.

Van Biesbroeck gaat het fonds niet alleen financieel ondersteunen, maar neemt ook een zitje in de raad van bestuur om het strategisch mee aan te sturen. Behalve Luc Verelst zit ook Emiel Lathouwers, de stichter van AS Adventure, in de raad van bestuur. Samen overtuigden ze onder meer de families achter Van de Velde (lingerie), Duvel Moortgat (bier), Mercier Vanderlinden (private banking), Henders en Hazel (meubelen) en Donckers (bandencentrale) om het fonds te steunen. Onlangs besloot ook Filiep Balcaen (ex-Balta) via het fonds een klinisch onderzoek rond kanker te financieren. Balcaen werd geconfronteerd met de ziekte toen zijn zoon Louis als tiener lymfeklierkanker kreeg.

Samen met Van Biesbroeck besliste Alexandre Van Damme eveneens het fonds te ondersteunen. Die laatste is niet alleen een van de grootste familiale aandeelhouders van AB InBev, maar ook een van de rijkste Belgen. ‘Alexandre Van Damme doet dit niet voor mij’, zegt Van Biesbroeck. ‘Zo zit hij niet in elkaar.’

‘Nee, zo eenvoudig was het niet’, zegt ook Lydie Meheus, die het Antikankerfonds sinds de start leidt. ‘Ik ben een onderzoeksproject gaan voorstellen en daar stelde hij zeer pertinente vragen over, zodat hij kon beoordelen of hij bereid was dat financieel te ondersteunen.’

Verelst heeft al 10 miljoen euro in het fonds gestoken. Details over wie exact hoeveel investeert, lost Meheus liever niet.

Waarom koos u dit fonds uit alle organisaties die rond kanker werken?
Jo Van Biesbroeck: ‘Dit sluit het dichtst aan bij wat ik wil doen: kankerpatiënten iets bijbrengen. Het gaat hier niet om de ‘silver bullet’ te vinden die kanker uit de wereld zal helpen. Het Antikankerfonds helpt patiënten om de beste behandeling te krijgen. Ik geloof daar fel in, want dat is heel belangrijk.’

Welke rol gaat u precies spelen bij het fonds?
Van Biesbroeck: ‘Ik hoop de professionaliteit van de organisatie nog te versterken. De mensen helpen focussen, want in het kankeronderzoek zijn er duizenden projecten die op zoek zijn naar geld.’

Gaat u ook mensen aanspreken om met geld over de brug te komen?
Van Biesbroeck: ‘Vroeg of laat wel. Ik heb daar niet echt een probleem mee. Het fonds kijkt uit naar sponsors en samen met Luc Verelst en Emiel Lathouwers hebben we een groot netwerk. We gaan nog bespreken hoe we dat verder aanpakken. Maar dit is ook niet mijn enige project. Samen met de kinderen hebben we een familiestichting opgericht, ter nagedachtenis van mijn vrouw. Zo steunen we het kankeronderzoek van de KU Leuven, maar dan specifiek rond wat mijn vrouw heeft gehad. Om het toch iets persoonlijker te maken.’

Wat hoopt u te bereiken?
Van Biesbroeck: ‘Als ik zie dat ik daadwerkelijk mensen heb kunnen helpen, zal ik al zeer gelukkig zijn.’

Dat is een bescheiden doelstelling…
Van Biesbroeck: ‘Dat lijkt misschien zo, maar het is een diepmenselijke doelstelling. Als je dit zelf hebt meegemaakt, besef je dat heel veel mensen hunkeren naar een juiste oplossing. Naar een manier die kan helpen om te overleven of misschien ook te genezen.’

Is het uit frustratie omdat u zelf niet goed begeleid werd?
Van Biesbroeck: ‘Nee. Nadine is naar best vermogen behandeld. Maar ik belandde zonder kennis in die situatie. Voor mijn vrouw ziek werd, wist ik niet eens wat de oorzaken van kanker waren. Pas toen ik ermee werd geconfronteerd, ging ik aan de slag. Ik reisde naar de VS om een betere behandeling te zoeken, maar ik werd netjes teruggestuurd naar Leuven. Ik ben dus niet gefrustreerd over de behandeling, maar wel omdat ik voor het eerst in mijn leven iets ben tegengekomen dat ik niet heb kunnen oplossen. Voor mij gaat het om wat er nog meer gedaan kan worden tegen kanker. Het Antikankerfonds heeft al een enorme kennis opgebouwd. Nu moeten we daarmee aan de slag.’

Lydie Meheus: ‘We begonnen zes jaar geleden het Antikankerfonds met het idee van ‘er is zoveel out there’, zoveel ‘miracle cures’ wereldwijd die veel beloven. Ergens ter wereld moet die silver bullet zijn. Het idee van Luc (Verelst) was: ik ga die vinden, die oplossing voor kanker die nog niet is ontdekt. Mijn opdracht van bij de start was dan ook te zoeken naar die beloftes. We gingen daar heel ver in. Maar we zijn van een kale reis thuisgekomen omdat we nooit bewijzen vonden. Sommige privéklinieken waren zelfs niet bereid mee te werken omdat hun business draait, zij het dan op verhalen. En ze willen dat zo houden… Dat was een ontgoocheling, maar goed, intussen verzamelden we onze kennis rond kanker. We hebben gaandeweg ontdekt dat er mogelijke behandelingen zijn die geen kans krijgen om de simpele reden dat ze geen commerciële waarde hebben. Veel academici doen ontdekkingen die niet worden opgepikt. Waarom? Omdat een geneesmiddel ontwikkelen duur is en veel tijd vraagt en als er dan geen uitzicht is op 'retunr on investment', blijft de interesse achterwege. We gaan die mogelijkheden verder ontwikkelen en ze, als ze waardevol zijn, tot de patiënt brengen.’

Een voorbeeld?
Meheus: ‘Aspirine. Mensen die darmkanker hadden en een chirurgische ingreep ondergingen, moeten aspirine krijgen om een herval te voorkomen. Daar zijn veel data over, heel veel wetenschappelijke evidentie, indrukwekkend. Toch geven de oncologen nog geen aspirine aan hun patiënten, omdat ze bijkomende studies vragen. Er zit geen marketingmachine achter aspirine als middeltje tegen kanker…’

Van Biesbroeck: ‘Terwijl het eigenlijk niet belangrijk is of aspirine veel opbrengt of niet, maar wel of het een meerwaarde heeft. De maatschappij is daar nog niet op georganiseerd, maar daar moeten we dus naartoe. En deze organisatie durft zo’n dingen in twijfel te trekken.’

En ook aanpakken?
Meheus: ‘We hebben in Brussel een project rond borstkanker lopen. Als men tijdens een borstamputatie ketorolac toedient, is de kans op herval substantieel kleiner. Maar het is de anesthesist die kiest wat hij geeft. De studie is afgerond. Als alles klopt, betekent dat dat we in België alleen jaarlijks 1.000 vrouwen kunnen redden van herval. Dat is iets doodsimpel…’

Van Biesbroeck: ‘Maar levensbelangrijk.’

Het fonds heeft een website met veel informatie. Vinden de mensen u?
Van Biesbroeck: ‘De juiste behandeling vinden is het prangendst. Niet zozeer om een behandeling in twijfel te trekken, maar gewoon omdat patiënten alle opties willen overwegen die ze hebben.’

Meheus: ‘Patiënten laten zich sterk beïnvloeden door groepen die mirakelverhalen verspreiden op het internet, op blogs. Als je ‘cancer cure’ op Google intikt, krijg je een miljoen hits. Maar mensen moeten leren wat een bewijs is. Het is niet omdat je zout kiepert op een kankercel in een schaaltje en die cel doodgaat, dat zout goed is tegen kanker.’

‘Heel veel mensen krijgen te horen dat er niets meer voor hen kan worden gedaan. Dat komt zeer hard aan, zeker als dat jonge mensen of kinderen zijn.’

Van Biesbroeck: ‘Dat is heel moeilijk aanvaardbaar.’

Meheus: ‘We proberen dan toch een paar uitwegen te geven, naar klinische studies voor mogelijke nieuwe geneesmiddelen bijvoorbeeld. Of naar een behandeling met een geneesmiddel dat eigenlijk niet bedoeld is tegen kanker, maar wel kan helpen.’

Van Biesbroeck: ‘Als leek was het voor mij een grote ontdekking dat het je eigen cellen zijn die niet meer luisteren en kanker worden. Waardoor je meteen gaat begrijpen dat een standaardbehandeling vaak niet voldoende werkt. Dat er misschien meerdere geneesmiddelen nodig zijn. Of combinaties.’

Welk project steunt Alexandre Van Damme?
Meheus: ‘Het gaat over borstkanker. Een bekend onderzoeksteam van de Universiteit van Cambridge heeft een Nature-publicatie met interessante bevindingen. Het onderzoekt de impact op borstkanker van twee generische geneesmiddelen, die dus niet meer in octrooi zijn. Toen we hen contacteerden met de vraag wanneer ze begonnen met het klinisch onderzoek op patiënten, bleek dat ze onvoldoende geld hadden om dat te doen. Wij beloofden te helpen.’

Wat is uw doelstelling?
Van Biesbroeck: ‘De doelstelling is niet zomaar over vijf jaar nog te bestaan, maar om er een groter platform van te maken zodat we een grotere impact hebben in de strijd tegen kanker. Ik geloof dat je mensen achter een doel moet scharen, anders beweegt er niets.’

‘Dit gaat niet uitdoven. Zo lang ik leef, zal ik erdoor begeesterd zijn. Ik weet niet of ik ga slagen, maar ik ga er toch zo veel mogelijk proberen aan te doen.’