Leuvense pil pakt alzheimer radicaal anders aan

Remynd, een spin-off van de KU Leuven, zette een medicijn op punt om de ziekte van Alzheimer te bestrijden. Het biotechbedrijf kon hoopgevende resultaten uit muizenproeven voorleggen, en mag die pil nu ook op mensen testen. Eerst bij gezonde vrijwilligers, en vermoedelijk binnen een jaar bij patiënten.

‘Dat is een grote stap vooruit’, zegt CEO Koen De Witte. 'We hebben al heel wat werk verzet, maar ik besef dat het nu pas echt begint. Normaal zullen we binnen twee of drie jaar weten of onze aanpak werkt of niet.’

Mijnenveld

Remynd gooit zich in een mijnenveld. Getuige daarvan de vele farmabedrijven die hun tanden stukbijten op de ziekte, ondanks de vele miljarden investeringen in onderzoek en ontwikkeling. Een middel van Biogen is bijna aan de finish, maar ook dat dreigt in de laatste rechte lijn te sneuvelen.

Het resultaat is dat Alzheimer een onontgonnen gebied blijft. Medicijnen die de ziekte genezen zijn er niet. In het beste geval remmen ze de progressie van de ziekte tijdelijk af. Daar moet de wetenschap het momenteel mee doen.

Bedrijven hebben zich in het verleden in hun onderzoek toegespitst op twee eiwitten, tau en amyloïde, die karakteristiek zijn voor alzheimer. ‘Maar we geloven niet dat die de centrale oorzaak vormen. Te lang zijn te veel variaties op hetzelfde geprobeerd’, zegt De Witte. ‘Wij pakken het radicaal anders aan.’

Het bedrijf poogt met zijn pil het abnormaal hoge calciumgehalte in de hersenen van alzheimerpatiënten te normaliseren. ‘Door de overvloed aan calcium voelen hersencellen zich niet goed, gedragen ze zich ongewoon en vormen ze geen synapsen’, zegt De Witte. Die synapsen zijn de punten waarop hersencellen onderling contact maken om te communiceren. Zo zijn ze de spil in het vormen van een geheugen. Bij alzheimer verklaart het gebrek aan nieuwe synapsen waarom iemand niet opslaat waar hij de sleutels heeft gelegd of waar hij een uur geleden is geweest.

Muizen

In proeven met alzheimermuizen bleek de Remynd-pil vrij efficiënt. Na een week bleek de capaciteit om synapsen te vormen bij die muizen hersteld van 0 naar 80 procent van wat normaal is. ‘Het is nu zaak dat bij mensen te bevestigen.’

Alzheimer is een ziekte die wereldwijd meer dan 30 miljoen mensen treft. In België zijn er 140.000 patiënten. Door de vergrijzende bevolking neemt hun aantal toe, zonder dat degelijke behandelingen voorhanden zijn.

Belgen in de voorlinie

Remynd biedt nieuwe hoop. Ook andere Belgen staan mee in de voorlinie met vernieuwende inzichten en experimenten. De Belgische start-up Syndesi Therapeutics kreeg  17 miljoen euro startkapitaal mee van onder meer UCB, Novo Nordisk en Janssen Pharmaceutica. In de VS werkt Denali Therapeutics voort op medicijnen waar de Belgische toponderzoeker Bart De Strooper de basis voor legde.

Dat ook miljardairs als Bill Gates en Mark Zuckerberg tientallen miljoenen dollar investeren om de hersenwerking en hersenziektes beter te begrijpen, juicht De Witte toe. ‘De kennis is snel aan het evolueren, maar er blijven veel vraagtekens. We weten nog altijd meer niet dan wel. Voor hersenziektes staan we, denk ik, waar oncologie 15 of 20 jaar geleden stond.'

Colruyt

Het alzheimeronderzoek doet Remynd voorlopig op eigen houtje. Het kan dat financieel aan dankzij de kapitaalinjectie van 12 miljoen euro twee jaar geleden. Daarbij legden vooral PMV en Korys, een investeringsvehikel van de familie Colruyt, geld op tafel.

‘Een farmapartner is niet aan de orde nu. Daarvoor is het te vroeg. Grote spelers volgen doorgaans de bewandelde paden en willen eerst klinische data zien. We hebben helaas ook al een paar keer ervaren dat je bij big pharma in een grote molen terechtkomt en het onderzoek sneller kan alleen.’

Mislukte huwelijken

Tien jaar geleden sprong een samenwerking in alzheimer met Roche af. Vorig jaar draaide een akkoord met Novo Nordisk uit op een scheiding. De twee zouden samen een diabetesmedicijn ontwikkelen. Geen oplapmiddel, maar een medicijn dat de insulineproductie in het lichaam heractiveert. Dat had Remynd op termijn honderden miljoen euro inkomsten kunnen opleveren. Het zal nu volgend jaar zelf de eerste patiënten behandelen. Daarvoor is een nieuwe kapitaalronde in de maak.