Hoe de onwaarschijnlijke miljardendeal van Galapagos tot stand kwam

‘Vinden jullie het niet leuk om erbij te zijn?’ Onno van de Stolpe, topman van Galapagos, zegt het eind januari alsof het een uitnodiging voor een vriendschappelijk potje voetbal betreft. In werkelijkheid is het een onalledaagse bijeenkomst in de Doornik-zaal, zeven hoog in de ‘Tower’, een kantoorcomplex vlak bij Mechelen. Een hele middag gaat de directie van het Belgisch-Nederlandse biotechbedrijf in discussie met zijn projectleiders. Maken we wel voldoende tempo? Zijn we nog scherp genoeg?

Voor de Nederlander Van de Stolpe zijn het retorische vragen en het antwoord luidt ‘nee’. Galapagos is in volle expansie en de komende maanden worden doorslaggevend. Voor het eerst in zijn twintigjarig bestaan staat de beursgenoteerde biotechspeler op het punt een medicijn op de markt te brengen: filgotinib, een pil tegen reuma. En een potentiële cashcow.

De uitdaging is enorm: in heel korte tijd een geoliede verkoop- en marketingmachine in stelling brengen met honderden nieuwe medewerkers. Tegelijkertijd mag de ontwikkeling van nieuwe medicijnen die in de pijplijn zitten geen vertraging oplopen. Om nog maar te zwijgen over de allesomvattende kwestie: hoe behoudt Galapagos zijn zelfstandigheid? Want het succes maakt Galapagos tot een aantrekkelijke overnameprooi voor grote farmabedrijven.

Er schijnt een koud winterzonnetje die maandag 21 januari 2019. De lamellen van de Tower zijn gesloten, de zuurstof is schaars. In de hoek van de zaal staat een tafeltje met frisdrank. De boodschap van Van de Stolpe (59), gekleed in spijkerbroek en poloshirt, is ondubbelzinnig: ‘Wij willen dat de projectleiders meer zichtbaar zijn. Jullie zijn de CEO’s van het project. Jullie moeten het voorbeeld geven.’ Hij vervolgt: ‘We willen gaan waar niemand voordien is geweest. Dat wil zeggen: risico’s nemen, snel denken en handelen. Maar zo gebeurt het niet altijd, of liever gezegd: niet meer.’

De projectleiders verschuilen zich naar zijn mening te veel achter interne regels en accepteren te makkelijk dat hun projecten vertraging oplopen, bijvoorbeeld door een gebrek aan mensen, of omdat afdelingen nog extra vragen hebben. Van de Stolpe, die een vorige woedeaanval in herinnering brengt, neemt er geen genoegen mee. Fel: ‘Elke dag die we missen door juridische discussies verliezen we miljoenen euro’s aan toekomstige omzet. We moeten in uren denken in plaats van dagen en weken. We moeten sneller en wendbaarder zijn dan andere farmabedrijven.’

Geld genoeg

Het budget is niet het probleem. Geld is er genoeg, het gaat om snelheid en kwaliteit. Piet Wigerinck, chef van de onderzoeksafdeling, stelt het scherp: ‘Vroeger hadden we een vijand van buiten. Nu niet meer. Het is zelfs de vraag of de vijand niet binnenin zit.’

Dat de zenuwen strak gespannen staan bij de Galapagos-top is niet verbazingwekkend. Filgotinib wordt gezien als een potentiële goudmijn. Alleen al voor de behandeling van reuma kan de pil volgens analisten een piekomzet van 2,5 miljard dollar per jaar opleveren. Een blockbuster dus. En Galapagos zet niet alleen in op reuma. Het onderzoekt ook of het filgotinib kan gebruiken tegen andere ontstekingsziekten, zoals aan de darmen en het oog. Alles bij elkaar schatten analisten de piekverkoop op 6 miljard.

Die inkomsten komen echter niet volledig toe aan Galapagos, maar ook aan zijn Amerikaanse partner Gilead, die in de meeste landen de commercialisering voor zijn rekening zal nemen. Het Belgisch-Nederlandse bedrijf werkt sinds eind 2015 samen met de farmagigant uit Californië, die een belang van 12 procent heeft in de groep. En die alliantie zit Onno van de Stolpe niet lekker. ‘We zijn een kleine vis in een grote zee vol haaien’, weet hij als geen ander. Behalve een partner is Gilead door zijn omvang ook een mogelijke haai.

Naast het ontwikkelen van een reeks nieuwe medicijnen is zelfstandigheid een tweede 'raison d'être' geworden, of beter gezegd: een obsessie. 'We hebben Galapagos niet opgestart om opgeslokt te worden', liet de CEO in het verleden regelmatig optekenen. 'Een overnamebod is mijn worst­case­sce­na­rio.'

Een vijandig bod van Gilead is allesbehalve ondenkbaar, omdat de reus dan het volledige potentieel van filgotinib naar zich toe kan trekken. De Amerikanen tastten al enkele malen zo’n scenario bij Galapagos af. Het mondde uit in een deal rond filgotinib en een niet-aanvalspact. Maar dat pact liep vorig jaar ten einde.

John Martin, de chairman van Gilead, had sussende woorden gesproken toen hij Van de Stolpe begin januari zag op de JPMorgan Healthcare Conference in San Francisco, de jaarlijkse hoogmis van de farma- en de biotechindustrie. ‘Er zijn geen plannen voor een vijandige take-over’, bezwoer hij. Maar de Galapagos-baas is er verre van gerust op.

Gilead zit al een tijdje in zwaar weer. De omzet van het Amerikaanse farmaconcern staat onder druk door de zware concurrentie van rivalen zoals Merck en AbbVie. Eind vorig jaar is bij Gilead een nieuwe CEO benoemd, Dan O’Day, die het tij moet keren. Op 1 maart zou hij aan de slag gaan. Die man kan het bedrijf iedere richting opsturen, beseft Van de Stolpe. Het concern uit Californië zit op een cashberg van miljarden dollars. Voor iemand als O’Day zou het gemakkelijk zijn om met de overname van Galapagos aan de markt te laten zien hoe doortastend hij is.

Zoektocht naar de witte ridder

Een verdedigingsmuur optrekken rond Galapagos is de enige optie. Van de Stolpe zoekt daarvoor een tweede farmabedrijf dat naast Gilead een belang van minimaal 10 procent wil nemen. Overnemers kunnen aandeelhouders pas 'uitroken' als ze bij een voorafgaand overnamebod minstens 90 procent van de aandelen in handen krijgen.

In zijn zoektocht naar die ‘witte ridder’ voerde de Galapagos-topman de voorbije weken discrete gesprekken met drie farmareuzen, maar twee haakten af. Het overgebleven concern krijgt de codenaam Gaja. Het is bereid een belang in Galapagos te kopen als het mag meeprofiteren van een ander belangrijk product in de pijplijn van het biotechbedrijf: een middel tegen de dodelijke longziekte IPF. Een aanlokkelijk perspectief voor een farmagigant, want er zijn nog geen geneesmiddelen op de markt die het afnemen van de longfuncties stoppen. Op de JPMorgan Conference sprak Van de Stolpe met de CEO van de farmadivisie van Gaja, en die leek geen bezwaar te hebben tegen een alliantie.

Op die conferentie vertelde Van de Stolpe ook aan Gilead dat hij gesprekken voert met een 'big pharma'-partij over een strategische alliantie. Het onderwerp kwam ter sprake bij een cocktail in de bar met Gileads tweede man Andy Dickinson. Die deed hem een verrassend tegenvoorstel: ‘Waarom niet een bredere alliantie met ons overwegen in ruil voor een niet-aanvalspact?’

Van de Stolpe had het voorstel neutraal aangehoord. Tijdens de terugvlucht naar Nederland begon het idee in zijn hoofd te rijpen.

23 januari 2019: Galapagos houdt zijn jaarlijkse borrel met beleggers in Leiden. Ruim 200 aanwezigen worden er gefêteerd op een drankje en vooral veel hapjes in het wetenschapsmuseum Boerhaave. Prominent geëxposeerd als onderdeel van de collectie: een filgotinibpilletje. De bijeenkomst heeft meer weg van een fanclubdag. Sommigen hebben zelfs een Galapagos-petje op. Anderen maken een selfie met Van de Stolpe.

De gastheer van de avond neemt het woord. Hij begint met een korte geschiedenis van het reumamiddel filgotinib en staat stil bij een eerdere alliantie, met GlaxoSmithKline (GSK): ‘GSK vond dat de molecule niet ontwikkelbaar was en dat het onethisch zou zijn om die op mensen uit te testen.'

Maar toen, vervolgt hij, kwam in de zomer van 2011 na een klinische proef met 36 reumapatiënten in Moldavië het telefoontje. ‘Die stof werkt fantastisch!'

‘Galapagos is nu een van de dertig grootste biotechspelers ter wereld’, constateert Van de Stolpe in museum Boerhaave. ‘We werken met 700 mensen, van wie 200 in vergevorderde ontwikkelingsprojecten. We hebben twee medicijnen die in de klinische fase 3 zitten, de laatste stap voor de marktlancering. We beschikken over een onderzoeksbudget van meer dan 1 miljard euro. Er is geen bedrijf in de farmasector met meer veelbelovende middelen in de pijplijn dan wij. En we volgen onze eigen agenda. Botsen we op een molecule tegen alzheimer, dan zetten we daarop in. Daarom is onafhankelijkheid zo belangrijk.’

Tot slot heeft hij nog een tip. Hij weet dat zijn fanatieke Galapagos-aanhang – op internetfora ook de ‘F-side onder de biotechbeleggers’ genoemd – reikhalzend uitkijkt naar de resultaten van twee belangrijke studies naar filgotinib, die tegen het eind van het eerste kwartaal verwacht worden. Zijn die resultaten positief, dan kan het bedrijf het reumamiddel eindelijk op de markt brengen.

‘Ik raad u aan vooral te letten op de eerste studie. Daarin wordt ons geneesmiddel vergeleken met Humira van AbbVie. Dat is tot nu toe het best verkopende reumamedicijn ter wereld. Het doel: ons middel moet superieur zijn. Ik ben ervan overtuigd dat wij het verschil gaan maken.’

Kwarteltjes uitbenen

De Gilead-top vliegt de wereld rond. Op 26 februari landt Andy Dickinson in het gezelschap van zijn secondant op Schiphol. Tot zijn verrassing brengt de gereedstaande taxi hen niet naar het Nederlandse Galapagos-kantoor in Leiden, maar naar Rhijnhof, het prachtige 18de-eeuwse landhuis van Van de Stolpe aan de oever van de Rijn.

Om het ijs te breken heeft Van de Stolpe daar een 'cooking class' georganiseerd. Ook zijn operationeel directeur Bart Filius en chief business officer Andre Hoekema zijn van de partij. Iedereen krijgt een Galapagos-schort om. De opdracht: kwarteltjes uitbenen en fileren tot een plat stuk vlees, zij het met twee pootjes eraan.

Er wordt dankzij een vroeg voorjaarszonnetje in de Franse baroktuin geluncht en in de grote tv-kamer vergaderd. De dag erop vinden gesprekken plaats op het Belgische Galapagos-hoofdkantoor in Mechelen. De plannen voor een bredere samenwerking met het Amerikaanse farmaconcern krijgen vorm. De mogelijke deal is complexer dan een overname, maar begint 'warm' te worden. Heel spannend, vindt Van de Stolpe.

Gilead wil voor langere tijd kunnen profiteren van de ‘discovery engine’ van Galapagos: de unieke kraamkamer van het bedrijf waar moleculen tegen specifieke ziektes worden ontdekt en ontwikkeld. Maar voor welke prijs krijgen de Amerikanen toegang in de achterkeuken en hoe staat hun nieuwe topman Dan O’Day in de wedstrijd? Hij gaat op 1 maart officieel aan de slag. Ondanks meerdere pogingen hem vooraf te bereiken heeft Van de Stolpe, tot zijn lichte ongenoegen, taal noch teken van hem ontvangen.

Dus vliegt hij begin maart heen en terug naar Denemarken voor een gesprek met Per Wold-Olsen, een van de meest invloedrijke en ervaren bestuursleden van Gilead. Van de Stolpe luncht met hem op de luchthaven. ‘Ik wil niet onderhandelen met een pistool tegen mijn slaap’, zegt hij tegen de Deen. Maar ook Wold-Olsen is er een groot voorstander van Galapagos onafhankelijk te houden. Een vijandige overname ziet hij niet zitten. ‘De innovatiemotor zou erdoor kapotgaan.’

Gesterkt in zijn opvattingen keert Van de Stolpe terug. Een ander lid van de board van Gilead, de Belgische ex-diplomaat en captain of industry Etienne Davignon, liet voor zijn collega’s een artikel uit De Tijd vertalen over de leegloop van Ablynx. Begin 2018 telde het Franse Sanofi 3,9 miljard euro neer voor dat Belgische biotechbedrijf, en in een mum van tijd liepen de meest creatieve geesten er weg en viel de innovatie praktisch stil. Over die overname zei Van de Stolpe vanaf dag een: ‘Dat is een drama voor Ablynx.’

Zeker bij de eigenwijze onderzoekers van Galapagos zou zich hetzelfde scenario kunnen voltrekken. Ook Gilead is zich van dat gevaar bewust. Bij de Californiërs groeit het besef: liever onbekend terrein betreden en een nooit eerder vertoonde alliantie proberen te sluiten met die speler uit de Lage Landen dan de onderzoekmotor te zien sputteren.

Bart Filius kan het op vrijdagavond 22 maart niet langer voor zich houden en roept: ‘Guys, we have a drug!’ Het management van Galapagos heeft van de chef van de medische afdeling, Walid Abi-Saab, de laatste testresultaten van filgotinib te horen gekregen. Alle vijf zitten ze op een andere locatie. Van de Stolpe in zijn Leidse landhuis Rhijnhof, Wigerinck in zijn woning in het Belgische Rumst en Andre Hoekema in een Zwitsers skioord. ‘Dit kan best wel eens een best in class-drug zijn’, juicht operationeel directeur Filius vanachter zijn keukentafel. 'De veiligheid lijkt me super.'

De telefonische vergadering - ‘the call’, zoals die nadien is gaan heten – verloopt rommelig, niet in het minst door Van de Stolpes hond Beer, die meerdere keren door het gesprek heen blaft omdat hij naar buiten wil of juist weer naar binnen. Geduldig staat Van de Stolpe telkens op van tafel om aan de wensen van de viervoeter gehoor te geven. Niemand reageert. Iedereen is langzamerhand aan Beers bijrol tijdens telefoongesprekken gewend.

Wat ook niet helpt: Abi-Saab moet alle resultaten van de klinische proef uit het hoofd opdreunen. Het Gilead-team waarvan hij zojuist de cijfers kreeg, wilde hem uit veiligheidsoverwegingen niet zomaar de slides opsturen. Uit de studies blijkt dat het medicijn filgotinib veilig is. Er zijn weinig bijwerkingen voor de twee doseringen.

De resultaten zijn echter niet beter dan die van het reumamiddel van concurrent AbbVie. ‘Ik begrijp dat we geen superioriteit van het medicijn kunnen claimen?’ vraagt Van de Stolpe. De anderen bevestigen. Ze weten dat hun topman slecht tegen zijn verlies kan, zeker als het rivaal AbbVie betreft. ‘Maar dit middel lijkt wel de beste veiligheid ooit te hebben’, zegt chef strategie en allianties Hoekema. ‘Daarop moeten we focussen.’

Waarop de Galapagos-CEO de vergadering afsluit: ‘Okay, congrats everybody. Good night, drink well, sleep well.'

Discussie in de directie

In Rumst is Wigerinck na afloop opgelucht. ‘Dit is heel goed’, zegt hij. ‘We kunnen eindelijk naar de markt gaan.’ Al bijna tien jaar werkt hij aan de ontwikkeling van filgotinib. Klinische proeven succesvol afronden en de weg vrijmaken voor de verkoop, daarvoor doe je het als wetenschapper. Het is een bekroning van de jarenlange research.

Maar over de ruimere alliantie met de Amerikanen is hij minder te spreken. Drie dagen eerder hadden ze er een discussie over in het managementteam. ‘Gilead en die avances, ik ben daar niet voor’, had hij gezegd. ‘Ik ben niet afkerig van een uitbreiding van de samenwerking voor filgotinib, maar liefst niet breder dan dat.’

Gilead wil echter meer: een deel van de opbrengst van alle medicijnen die het Belgisch-Nederlandse bedrijf ontwikkelt, en dat tien jaar lang. ‘Dat is veel te lang’, vindt Wigerinck. ‘En de pijplijn waartoe de Amerikanen toegang hebben, is veel te breed.’

Ja, Galapagos zal er zonder twijfel een duizelingwekkend bedrag voor krijgen, maar wat doe je met al dat geld? Het is niet zo dat er veel meer uit een onderzoek komt als je er veel meer geld in stopt. Er bestaat volgens Wigerinck geen lineaire correlatie tussen geld en research. 'Zo werkt het niet.’

Wigerinck voelt zich in het managementteam geïsoleerd. Zijn stelling: als de data van filgotinib goed zijn, kan Galapagos de klus toch in zijn eentje afronden? Dat is het drama van de Europese farma, vindt hij: alle onderzoeksafdelingen gaan hier dicht. ‘Wij zijn best in staat om in ons eentje uit te groeien tot het grootste farmabedrijf in Europa.’

Maar de chef onderzoek mag dan geen fan zijn van de deal met Gilead, hij is er ook de man niet naar om zo'n grote overeenkomst te blokkeren. Het is een delicate kwestie. Van de Stolpe is er chagrijnig over.

De goede resultaten van filgotinib brengen de gesprekken in een stroomversnelling. Het project krijgt de codenaam Eagles. De maandag na the call landen Dickinson én Dan O'Day in Brussel. Van de Stolpe is in zijn nopjes: ‘O'Day vindt het erg belangrijk om naar ons toe te komen in plaats van wij naar hem. Dat vinden wij heel tof.’

‘s Avonds dineert Van de Stolpe met de kersverse baas van Gilead in het tweesterrenetablissement Sea Grill in Brussel. Ze zitten in een apart hoekje. Op het menu: tarbot in varkensblaas, met portwijn, cognac, grijze garnalen, zwarte radijs, noot, emmentalerkaas en cantharel. Er is meteen een klik tussen beide CEO's en ze blijven tot na elven aan tafel zitten. De vrees voor een overname ebt weg bij Van de Stolpe. ‘O’Day heeft dergelijke plannen niet', blikt hij enkele dagen later terug. 'Ik geloof niet dat hij dat zo officieel zou bevestigen, als hij andere dingen beoogt.’

Andre Hoekema eet dezelfde avond verderop in de stad met Dickinson: rauwe garnalen, op het bord gegaard in een bedje van bloedhete pasta. Een culinair waagstuk, blijkt in de loop van de nacht. De chef strategie en allianties van Galapagos is de volgende dag doodziek.

Ondertussen houdt Galapagos de gesprekken met Gaja gaande om Gilead tot spoed aan te zetten. Maar van de Stolpe beseft: als beide deals niet doorgaan, is zijn verdedigingsmuur tegen overnames mislukt.

Diezelfde week leidt de publicatie van de resultaten van filgotinib tot euforie op de beurzen. Het aandeel Galapagos schiet vrijdag 29 maart met meer dan 20 procent omhoog. In één dag stijgt de beurswaarde van het bedrijf met 1,1 miljard euro tot 5,7 miljard. Op het Nederlandse beleggersforum IEX wordt Van de Stolpe de hemel in geprezen: ‘The one and Onno’.

Bij Galapagos knallen de champagnekurken. De topman zelf ontvangt doodleuk zijn tienerzoon met dertig andere scholieren in het laboratorium in Leiden en kijkt alweer verder: 'Die erkenning is leuk, maar dat is de korte termijn. We zijn eerder al meer dan 5 miljard waard geweest. Dit is nog maar het begin.’

In april gaan de gesprekken met Gilead onverminderd verder. Tussendoor neemt Van de Stolpe de twijfelende Wigerinck mee naar het hoofdkantoor van Gilead vlak bij San Francisco, in de hoop hem iets milder te stemmen over de samenwerking. Wigerincks zorg dat Gilead in de keuken zal willen meekoken, blijkt onterecht. De kok mag volledig zelf zijn gerechten bepalen, wordt hem bezworen.

Toch begint ook Van de Stolpe zich zorgen te maken. Want over de grote olifant in de kamer, de som geld die Gilead bereid is op tafel te leggen, is nog niet gesproken. Dat maakt hem nerveus. Een ondergrens heeft hij niet gegeven, maar Van de Stolpe rekent op zijn minst op meerdere miljarden. De Amerikanen laten echter omfloerst blijken dat het bedrag misschien niet zal zijn wat hij beoogt.

‘Not a billion’

Bij een van de eerste gesprekken doet zich een bijna niet te bevatten misverstand voor. Dickinson spreekt over een significant voorschot. ‘It’s not going to be a billion’, zegt hij tijdens een telefonisch overleg. Bij Galapagos verstaan ze iets anders: ‘Eight billion’. De volgende dag spreekt het Galapagos-team hem er opnieuw over aan. Dickinson houdt de boot af. Naar eigen zeggen zei hij: 'Not A billion.'

Hij probeert zich er wellicht uit te praten, denkt Van de Stolpe. Maar het is hem duidelijk dat Gilead meer dan 1 miljard dollar voorschot wil geven, zodat Galapagos nooit meer voor kapitaal naar de beurs hoeft.

Behalve over geld is er een verschil van mening over de commerciële rechten op filgotinib in Europa. Galapagos wil zoveel mogelijk van de verkoop van de reumapil in eigen handen krijgen voor belangrijke landen zoals Duitsland, Italië, Frankrijk, Spanje en het Verenigd Koninkrijk. Maar Gilead is ook hier aan het terug krabbelen. ‘In al die landen willen ze de comarketing blijven doen. Dat wil in de praktijk zeggen dat we in heel wat beslissingen niet veel te zeggen zullen hebben’, zegt Van de Stolpe.

Het wordt 1 mei. ‘Ik ben eerlijk gezegd een stuk minder optimistisch geworden’, laat Van de Stolpe in vertrouwelijke kring weten. De Amerikanen lijken steeds meer aan te sturen op een deal waarin beide partijen water bij de wijn moeten doen. Ze zeggen dus niet: 'We willen koste wat het kost dat die deal er komt.' En intussen heeft Gilead zicht gekregen op alle ingrediënten in de keuken van Galapagos. De case voor een acquisitie lijkt gemaakt. Is de kat niet bij de melk gezet?

Van de Stolpe maakt zich geen illusies. ‘Als we niet over die deal in gesprek waren gegaan, was Gilead ongetwijfeld met een overnamebod gekomen. Dat is het strategische spel dat wordt gespeeld.’ Hij sluit niet uit dat er alsnog een overname komt, als de bredere alliantie niet doorgaat. Maar dan niet in 2019. ‘Gilead zal er even mee wachten, en volgend jaar komt het dan wellicht terug.’

De grote teleurstelling komt halverwege mei. In het voorstel dat de Amerikanen aan Galapagos bezorgen, zit een voorschot dat miljarden lager is dan wat Galapagos in gedachten heeft. Als het biotechbedrijf dat bedrag vervolgens van tafel veegt en een tegenvoorstel doet, is Gilead misnoegd. Beide teams maken elkaars waarderingsmodellen met de grond gelijk. Alleen al de moleculen uit Galapagos’ ultrageheime onderzoeksprogramma Toledo, die allerlei ontstekingsziektes bestrijden, zijn 1 miljard dollar waard, vindt Van de Stolpe.

Operationeel directeur Filius baalt: hij voelt zich niet serieus genomen. Ook de ervaren rot Hoekema kan het paternalistische toontje van de big pharma-partij niet waarderen. Beiden zijn boos. ‘Misschien moeten we met Dan praten’, suggereert Van de Stolpe aan Dickinson.

Enkele dagen later landt O'Day op Schiphol-Oost. Hij zit er rond het middaguur samen met Van de Stolpe in het chique corporate center vlakbij de tarmac. Ze hebben een gesprek van drie kwartier. ‘Er zit een enorme kloof tussen wat jullie willen betalen en wij willen hebben’, zegt Van de Stolpe. ‘Ik ben er helemaal van overtuigd dat we samen de wereld kunnen veroveren, maar met jullie huidige bod ga ik niet mijn handtekening zetten.’

De relatie tussen beide topmannen is bijzonder vriendelijk. De onderlinge chemie zit goed, heel anders dan bij onderhandelingen met sommige farmareuzen in het verleden. Van de Stolpe voelt dat een deal voor de Gilead-topman heel belangrijk is. O’Day zegt niet dat hij de kloof kan overbruggen, maar laat doorschemeren dat hij nog ruimte heeft. ‘Laat ons nauw in contact blijven’, klinkt het. ‘Dit mag niet te lang duren.’

Op 22 mei telefoneert Van de Stolpe naar zijn voorzitter van de raad van bestuur, Raj Parekh. De Brit en Chelsea-fan is al jaren een vertrouweling en klankbord van de Galapagos-CEO. Parekh zegt dat het wellicht nu het moment is om een bankier in te schakelen. Ook het managementteam vindt dat een goed idee. ‘Als die met een vergelijkbare waardering als in ons model komt, kan dat O’Day munitie geven om bij zijn board een hoger voorschot te claimen’, zegt Hoekema.

‘Dat klinkt aardig’, zegt Van de Stolpe. ‘Maar schieten we onszelf niet in de voet als die bankier op een lager bedrag uitkomt? Dan kan ik niet meer zeggen tegen onze board: dit voorstel van Gilead is voor ons onacceptabel.’ Ook Wigerinck is sceptisch. Gilead loopt tegen een psychologische barrière aan, ziet hij. Galapagos is op de beurs bijna 6 miljard euro waard. De Amerikanen zullen niet veel meer dan de helft van de marktwaarde willen geven zonder Galapagos over te nemen. Misschien gaan ze daar nog net wat overheen, maar dan heb je het wel zo’n beetje gehad. Iedereen ziet hoe moeilijk het is.

De Amerikaanse bank Moelis & Co, die bij veel grote farmatransacties betrokken is, wordt ingeschakeld, samen met Morgan Stanley. Ze toveren nieuwe modellen uit hun spreadsheets, bedenken creatieve clausules en hangen prijskaartjes aan mogelijke opbrengsten in de toekomst. Maar de Gilead-mensen blijken harde onderhandelaars. Op 9 juni wordt het voorlopig laatste voorstel van Galapagos afgewezen.

Voor het eerst is Van de Stolpe echt somber. Om tijd te winnen speelt hij met de gedachte de onderhandelingen na de zomer voort te zetten.

Onderhandelingsmoeheid

 In de dagen daarop maakt Bart Filius een nieuw model op basis van toekomstige inkomsten uit medicijnen. Hij komt uit op een voorschot van 3,95 miljard dollar en 1 miljard om aandelen van Galapagos te kopen. Van de Stolpe: ’Lager ga ik niet, dus laten we dat model aan Gilead presenteren als ons walk away-scenario.’ Hoekema mag dat aan Dickinson gaan vertellen, in hetzelfde restaurant van de garnalen op een bedje van pasta. Dat gebeurt op 14 juni.

De Amerikanen komen ondertussen met een nieuw voorstel dat nog een stuk lager ligt dan de 3,95 miljard. Van de Stolpe voelt dat zijn managementteam twijfelt: sommigen willen toehappen, hijzelf houdt voet bij stuk. Op 18 juni is een vergadering gepland met de raad van bestuur van Galapagos. Daar wil hij groen licht krijgen voor het ‘wegloopbedrag’ van 3,95 miljard dollar, voor minder doet hij het niet. Maar dan moet hij zijn voltallige directie op één lijn krijgen.

De board meeting bij Galapagos verloopt uiterst moeizaam. Veel bestuursleden hebben bezwaren, ze voelen zich onvoldoende geïnformeerd. Waarom is die 3,95 miljard zo’n heilig bedrag voor Galapagos? De twijfel slaat toe. Is zo’n bredere alliantie wel een goed idee? ‘Dit bedrijf staat nu al in vuur en vlam’, klinkt het. ‘We groeien in een ongelooflijk tempo, we nemen als gekken nieuwe mensen aan, er wordt volop opgeschaald om de verkoop van filgotinib in goede banen te leiden. Alles wat daarbij komt, is een risico.’

Van de Stolpe maakt duidelijk dat de klok tikt. Gilead wil nog deze week een akkoord. Andy Dickinson gebruikte de term 'deal fatigue' (onderhandelingsmoeheid) al. Woensdag 19 juni komt de Gilead-manager naar België, om de volgende dag het feest voor het 20-jarig bestaan van Galapagos bij te wonen. ‘Hij wil tot een handshake komen’, zegt Van de Stolpe. ‘Het is nu of nooit.’ Na een lange discussie gaat de raad van bestuur akkoord met het ‘wegloopscenario’.

Van de Stolpe belt met zijn Gilead-collega O’Day en licht zijn laatste bod toe: het is 3,95 miljard dollar of niets. O’Day bedankt voor de duidelijkheid, Dickinson zit intussen al in het vliegtuig richting Brussel. De volgende dag gaat Hoekema met Dickinson lunchen. De Amerikaan geeft aan dat hij akkoord is met het voorschot en dat Gilead voor circa 1 miljard dollar aandelen wil kopen, maar dat Galapagos minder royalty's zal krijgen op de verkoop van de medicijnen. Hoekema geeft geen kik en geeft de boodschap door aan zijn CEO.

Op 20 juni rijdt Van de Stolpe aan het eind van de middag vanuit Leiden naar het kasteeldomein Wolvenbos in Kapellen voor de 20-jarige verjaardagsparty van Galapagos. Er staan 950 mensen op de gastenlijst. Hij heeft die ochtend met voorzitter Parekh gebeld over de situatie. Parekh geeft Van de Stolpe mee toch nog wat water bij de wijn te doen om de relatie een goede start te geven.

Op de ring rond Antwerpen is het een drukte vanjewelste en de topman van Galapagos komt bijna te laat. Voor het feest begint, heeft hij nog een vergadering met Dickinson in een zaal van het kasteel, uitkijkend over het feestterrein. Dickinson legt de positie van Gilead nogmaals uit en vraagt of er wat aan de royaltypercentages kan worden gedaan.

Van de Stolpe juicht inwendig. Het is voor hem duidelijk, de deal is binnen handbereik. Dickinson zal niet meer van de onderhandelingstafel weglopen. De Galapagos-topman geeft zich niet zomaar gewonnen en probeert op de royalty's nog iets te winnen. Waarop Dickinson voorstelt een lager bedrag te betalen aan Galapagos als het middel tegen longfibrose wordt goedgekeurd. Ze zijn nog slechts enkele miljoenen dollars van elkaar verwijderd. ‘Let’s split the difference in two’, zegt Van de Stolpe.

Dickinson gaat akkoord, ze schudden elkaar de hand en trakteren zichzelf op een biertje. Van de Stolpe trekt daarop zijn smoking aan en gaat het feestgeweld in.

Beluister hier hoe de miljardendeal van Galapagos tot stand kwam.