Studio 100 laat 'toxische' bedrijfscultuur Plopsa doorlichten

Studio 100 heeft Christine Mussche aangesteld om de bedrijfscultuur van Plopsa te onderzoeken. Mussche, bekend om haar expertise in grensoverschrijdend gedrag, fungeert sinds enkele weken als meldpunt waar medewerkers en ex-medewerkers vertrouwelijk en anoniem hun verhaal kwijt kunnen over de gang van zaken bij de pretparkpoot van de entertainmentgroep uit Schelle. Dat onderzoek loopt nog.

Mussche kwam aan zet nadat Hans Bourlon, de CEO van Studio 100 en bestuurder bij Plopsa, werd ingelicht over de tientallen getuigenissen die deze krant verzamelde. De Tijd sprak tussen november 2022 en februari 2023 met 52 mensen. Het gaat voornamelijk om voormalige werknemers van diverse afdelingen van de Belgische Plopsa-tak: de personeelsdienst, IT, boekhouding, sales en marketing, aankoop, Plopsa Hotel... 45 van hen getuigen over incidenten met het management tussen 2003 en vandaag.

Uit de gesprekken komt een patroon naar voren van grensoverschrijdend gedrag. Steve Van den Kerkhof, de CEO van Plopsa, wordt aangewezen als de aanjager, ondersteund door zijn twee directeurs. De getuigen hebben het over scheldpartijen, beledigingen, een doorgeschoten 24/7-werkcultuur waarbij vakantiedagen en rustperiodes niet worden gerespecteerd, pesten en mensen tegen elkaar opzetten.

Verschillende getuigen nemen ons mee naar de vergaderingen bij Plopsa De Panne met het management en mensen die onderdelen van het pretpark onder hun hoede hebben. ‘Steve (Van den Kerkhof, red.) maakte me compleet belachelijk’, zegt ex-medewerker C.A over een van haar eerste vergaderingen met de CEO. ‘Ik voelde me nog een centimeter groot. Ik wist onmiddellijk dat ik niet wou blijven en vertrok een paar maanden later.’

Tientallen ex-medewerkers reconstrueren hoe het Plopsa-management zich opstelt tijdens die meetings. Soms terecht hard, als de resultaten niet goed zijn. Maar regelmatig gaat het over de schreef. Mensen worden incompetent of geen meerwaarde voor het bedrijf genoemd. De stafmeeting krijgt de naam ‘strafmeeting’ omdat de CEO er vaak een iemand uitpikt en die vervolgens beledigt en kleineert in het bijzijn van collega’s, al was het maar over een overvolle vuilnisbak in het park. De werknemers - vaak toppers in hun vakgebied - voelen zich vernederd. Aanwezigen zeggen doodstil te blijven, opgelucht dat ze niet aan de beurt zijn.

Plopsa, de themaparkenpoot van Studio 100, baat in België zeven parken uit en ontvangt meer dan 4 miljoen bezoekers per jaar. Het oudste en bekendste is Plopsaland De Panne. Van den Kerkhof staat al sinds het begin aan het hoofd van Plopsa. Hij werd in 2000 aan boord gehaald door Gert Verhulst en Hans Bourlon, die met hun piepjonge Studio 100 net het zieltogende Melipark van de familie Florizoone hadden overgenomen. Niet alleen zijn Verhulst en Bourlon eigenaar, ze zitten sinds het ontstaan van Plopsa in de raad van bestuur.

Van den Kerkhof maakte van Plopsa dé cashmachine van Studio 100. Vandaag, 23 jaar later, telt de Plopsa-groep tien parken, waarvan zeven in België. Voor Studio 100 zijn de parken een stevige houvast in een woelig en snel veranderend medialandschap. Het zijn de plekken waar de figuurtjes van het bedrijf het best en het langst renderen.

Met een brutobedrijfswinstmarge van meer dan 40 procent is de rendabiliteit erg hoog. Plopsa hield Studio 100 tijdens de pandemie boven water. Van de 220 miljoen euro omzet die Studio 100 in 2022 draaide, is 115 miljoen toe te schrijven aan de Plopsa-parken.

Op basis van de cijfers is Van den Kerkhof de ideale manager. Geen enkele getuige doet afbreuk aan zijn zakelijk vernuft. Sommige werknemers hebben geen last van de schaduwkant, omdat ze te ver van het management af staan, of ermee kunnen leven dat het een bedrijf is dat met het mes tussen de tanden gerund wordt. Anderen knijpen een oogje dicht, omdat Plopsa een grote naam in de regio is, een soort ‘mini Disney’. Of gewoon omdat ze goed betaald worden.

Hoge menselijke prijs

Maar tientallen getuigen onderstrepen dat die schitterende cijfers met een hoge menselijke prijs komen. Vaak gaat het over mensen die niet kunnen of willen meedraaien in het systeem van Van den Kerkhof. Zij spreken niet alleen over beledigingen en scheldpartijen, wijdverspreid zijn ook de getuigenissen van mensen die in een 24/7- cultuur tot het uiterste gedreven worden, en soms over de rand worden geduwd.

Door overuren slecht te registreren en wie daarover klaagt te viseren. ‘Ik draaide veel overuren, maar kreeg ze niet betaald of gerecupereerd’, zegt ex-medewerker C.A. ‘Ik heb daar een punt van gemaakt, maar ben nadien ontslagen. Bij mijn ontslag- gesprek werd opgemerkt dat ik niet gemotiveerd was omdat ik mijn mails in het weekend niet las.’

Anderen worden aangespoord recup te nemen, maar achten dat bijna onmogelijk wegens de enorme workload. Nog anderen merken op dat het management controleert wie na 20 uur nog aan de slag is en dat mails ook tijdens het weekend vliegensvlug moeten worden beantwoord. Weken van meer dan 80 uren en honderden overuren zijn geen uitzonderingen.

Bij Studio Plopsa, de officiële naam van Plopsa De Panne dat een 75-tal vaste medewerkers telt, is het verloop groot. De voorbije jaren hield de chef human resources het zelden langer dan een jaar uit. De reden ligt volgens veel getuigen niet alleen bij Van den Kerkhof maar ook bij zijn naaste medewerkers. Iedereen bevestigt dat Van den Kerkhof de aanvoerder is en de chief commercial officer (CCO) en de chief finance officer (CFO) de strategie niet alleen uitvoeren, maar naar dezelfde brutale tactieken als hun CEO grijpen.

Jonge vrouwen getuigen dat ze verwijten moesten slikken tot ze moesten huilen. ‘In een Facebook-post had ik een Plopsa-figuurtje in een oud kostuum gezet. Plots begon hij (de CCO, red.) me uit te schelden met alle scheldwoorden die je je maar kan inbeelden terwijl iedereen het kon horen’, zegt ex-medewerkster M.H. ‘Tijdens mijn exitgesprek zei hij dat ik dom was en geen talent had.’ Verschillende getuigen hebben het over ‘complete normvervaging’.

De meerderheid getuigt van een doorgedreven verdeel-en-heerstechniek, waarbij altijd een schuldige gevonden moet worden. Het management, en vooral de CEO, wakkert conflicten aan en zet mensen tegen elkaar op, klinkt het. Door roddels te verspreiden, bijnamen voor het personeel te verzinnen op basis van fysieke kenmerken en die te verspreiden, en tijdens evaluatiegesprekken bij het personeel te polsen wie zij zouden ontslaan of wie ‘de rotte appels’ zijn.

‘Alles draaide rond macht’, zegt N.C., voormalig hoofd human resources, die na vier maanden vertrok bij het bedrijf ‘omdat ze de psychologische spelletjes beu was’. ‘Steve (Van den Kerkhof, red.) controleert alles en trekt wat je zegt en doet in twijfel. Hij laat je wachten op de gang voor een vergadering, om bij een volgende waar je wat te laat bent goed te laat merken dat dat ‘not done’ is.’ Anderen zeggen met fysieke en/of psychische klachten het bedrijf verlaten te hebben. Ze krijgen de diagnose van burn-out, depressie of zeggen ‘intense therapieën’ gevolgd te hebben. Mensen horen collega’s huilen op het toilet. Of doen het zelf.

Er zijn tientallen gelijklopende getuigenissen, maar er zijn geen officiële klachten tegen het bedrijf of zijn managers. Velen zeggen schrik te hebben. Verschillende ex-managers en ex-directeurs hebben een dading ondertekend wanneer ze het bedrijf verlieten. Ze vrezen dat Plopsa ‘advocaten op hen afstuurt’. Ook bij het moederbedrijf Studio 100 wordt niet aangeklopt. Velen denken dat het op de hoogte is en dat een klacht toch niets uitmaakt.