'Overheid moet EuroChem overnemen'

Op de ondernemingsraad bij EuroChem Antwerpen dinsdag zullen de vakbondsvertegenwoordigers garanties vragen dat de lonen voor maart van de 400 werknemers betaald worden. 'We hebben mondelinge toezeggingen gekregen, maar we willen garanties op papier', zegt Bruno Verlaeckt, de voorzitter van ABVV Algemene Centrale Antwerpen Waasland.

Het chemiebedrijf kwam vorige week in de problemen toen de Russische miljardair Andrei Melnichenko door Europa werd toegevoegd aan de zwarte lijst van mensen die nauwe banden onderhouden met het Kremlin, onder wie enkele oligarchen. Dat heeft ook gevolgen voor de Antwerpse vestiging van EuroChem, de groep die Melnichenko uitbouwde tot een van 's werelds grootste producenten van kunstmeststoffen.

EuroChem Antwerpen is de productie sinds vrijdag stapsgewijs aan het stilleggen, nadat BASF Antwerpen de leveringen aan het bedrijf had stopgezet. BASF Antwerpen is niet alleen een leverancier voor grondstoffen als ammoniumsulfaat, het levert ook energie - waaronder stoom - aan EuroChem, dat op de gigantische BASF-site is gevestigd en geïntegreerd. De fabriek in Antwerpen was decennialang een onderdeel van BASF, maar werd tien jaar geleden verkocht aan EuroChem.

'We moeten naar een plan B om de productie te kunnen voortzetten. We vragen de overheid daarom te kijken of ze de Antwerpse vestiging van EuroChem tijdelijk of definitief kan overnemen via een nationalisering of een ander mechanisme', zegt Verlaeckt.

Zo'n operatie moet niet alleen de tewerkstelling bij EuroChem garanderen. 'Het bedrijf is met een productie van 2 miljoen ton kunstmest per jaar belangrijk in de voedselvoorziening', zegt de vakbond.

Ondertussen probeert de groep EuroChem, die haar hoofdkantoor in het Zwitserse Zug heeft, op alle mogelijke manieren van de Europese sanctielijst af te raken om opnieuw te kunnen werken. Melnichenko heeft zijn bestuursmandaat neergelegd en zegt dat hij geen aandeelhouder van het bedrijf meer is. Maar in wiens handen het bedrijf zit of onder welke controle het nu dan wel zou vallen, is onduidelijk.

Vrede

Melnichenko, die in Wit-Rusland geboren is, een Oekraïense moeder heeft en zich als filantroop omschrijft, benadrukt in een mededeling aan Reuters dat hij tegen de oorlog is en vrede wil. Volgens zijn woordvoerder heeft hij 'geen politieke banden' en heeft hij geen 'linken met de tragische gebeurtenissen in Oekraïne'. Melnichenko zal de sancties aanvechten.

De zakenman, wiens vermogen op meer dan 18 miljard dollar wordt geschat, waarschuwt voor forse prijsstijgingen en tekorten van voedsel. 'De landbouw en voeding zijn een van slachtoffers van deze crisis', zegt Melnichenko. Door de prijsstijgingen van meststoffen zijn ze niet meer betaalbaar voor boeren. 'Dit zal leiden tot een nog hogere voedselinflatie in Europa en waarschijnlijk voedseltekorten in de armste landen van de wereld', zegt Melnichenko.

Voorlopig vindt het pleidooi van Melnichenko dat hij onterecht op de sanctielijst is gezet weinig gehoor. De Italiaanse autoriteiten hebben afgelopen weekend zijn Sailing Yacht A in beslag genomen in de havenstad Trieste. Het vaartuig is met een lengte van 143 meter een van de grootste zeilschepen ter wereld en heeft een prijskaartje van 530 miljoen euro.