Laat u niet de eerste de beste schuldsaldo aanpraten

Wie kanker heeft gehad, moet dat nog altijd melden bij het afsluiten van zo’n verzekering, maar als u al tien jaar kankervrij bent, mag de verzekeraar geen rekening meer houden met de ziekte om in te schatten hoe groot het risico is om u te verzekeren en welke premie u moet betalen. Voor wie een chronische aandoening heeft, worden de bijpremies nauwer begrensd. Wat houdt de nieuwe wet precies in?

Laten we misschien eerst uitleggen wat een schuldsaldoverzekering is. Het is een soort levensverzekering die wordt afgesloten als u een hypothecaire lening aangaat. Stel dat u overlijdt nog voor uw krediet is terugbetaald, dan zadelt u uw erfgenamen op met die openstaande schuld en moeten ze uw lening verder aflossen. ‘Als u als koppel 1.000 euro per maand afbetaalt en uw partner sterft, dan moet u die lening alleen blijven aflossen, wat financieel zwaar is. Met een schuldsaldoverzekering wordt het openstaande bedrag deels of volledig terugbetaald’, zegt Vincent Coulon, productmanager bij de verzekeraar AXA.

Voor de bank is zo’n verzekering dan weer een belangrijke waarborg, omdat ze zo het bedrag dat ze u toestopte ook terugkrijgt als u sterft.

Tweede verblijf

In tegenstelling tot een autoverzekering (burgerlijke aansprakelijkheid) is een schuldsaldoverzekering niet wettelijk verplicht. Doorgaans vragen banken wel dat u zo’n polis afsluit bij een hypothecaire lening. ‘Bij een lening voor een eigen woning is dat zeker aan te raden’, zegt Coulon. Voor een tweede verblijf is zo’n polis minder van belang omdat u dat pand makkelijker kunt verkopen terwijl u nog steeds een dak boven uw hoofd hebt.

Sluit u de schuldsaldoverzekering af bij dezelfde instelling als waar u uw lening aanging, dan krijgt u een korting op het rentetarief van uw krediet. Meestal gaat het om enkele tientallen basispunten. Maar u bent niet verplicht om beide bij dezelfde instelling te nemen. Omdat de premies en de modaliteiten onderling erg kunnen verschillen, loont het de moeite om ook voor de schuldsaldoverzekering te gaan shoppen. Zelfs al loopt u dan de korting op uw rentetarief mis.

Een belangrijke vraag die u zich moet stellen is voor welk percentage van het ontleend bedrag u verzekerd wilt zijn. ‘Een verzekering voor 100 procent van dat bedrag is natuurlijk ideaal’, zegt Pierre De Smet Van Damme, woordvoerder van de schuldsaldospecialist Cardif, een onderdeel van de Franse groep BNP Paribas. Zo wordt de lening volledig terugbetaald als u of uw partner zou overlijden. Weet wel dat een overlijden door zelfdoding het eerste jaar niet gedekt is.

U kunt er ook voor kiezen om u allebei voor de helft van het geleende kapitaal te laten verzekeren. Dan valt 50 procent van de schuld weg bij het overlijden, en moet de achterblijvende partner nog maar de helft van de lening afbetalen. ‘Of u kunt kiezen voor een verzekering op maat en in functie van uw loon een verdeling maken. Zo kan de best verdienende partner zich voor 75 procent laten verzekeren en de minder verdienende voor 25 procent.’

Wat als u een alleenstaande bent? ‘Als u geen kinderen hebt, is een schuldsaldoverzekering niet per se nodig omdat de bank uw huis dan kan verkopen als u zou sterven. Wie wel kinderen heeft, doet er goed aan zich voor 100 procent te verzekeren’, benadrukt Coulon.

Medische vragenlijst

Hoe hoog de verzekeringspremie is, hangt onder meer af van uw leeftijd, het te verzekeren kapitaal, de looptijd van de lening en de intrestvoet. ‘Hoe ouder u bent, hoe duurder de verzekering wordt’, weet De Smet Van Damme. Maar ook uw gezondheid speelt een rol. Vandaar dat verzekeraars bijvoorbeeld peilen of u al dan niet rookt. U zult een aantal medische vragen moeten beantwoorden als u een schuldsaldoverzekering aanvraagt, weet Wauthier Robyns, de woordvoerder van de koepelfederatie Assuralia.

Hoe gaat dat in zijn werk? ‘Sommige verzekeraars werken meteen met een volledige medische vragenlijst, andere stellen een beperkte set vragen op en beslissen in functie van de antwoorden of het nodig is een volledige medische vragenlijst te laten invullen. Als de verzekeraar een verhoogd gezondheidsrisico vaststelt, kan hij bijkomende vragen stellen. In uitzonderlijke gevallen - in functie van de leeftijd van de kandidaat-verzekerde of bij zeer hoge bedragen - is het mogelijk dat de verzekeraar u vraagt een medisch onderzoek te ondergaan’, zegt Robyns.

Wie een hoger risico loopt om te overlijden voor de hypothecaire lening is afgelost, moet een bijpremie betalen. In het slechtste geval - wanneer de verzekeraar het risico om u te verzekeren te hoog vindt - kunt u geweigerd worden.

Uit cijfers van Assuralia blijkt dat maar een minderheid van de mensen die een schuldsaldoverzekering wil afsluiten, geconfronteerd wordt met hoge bijpremies. ‘In 2018 betaalde 95 procent de normale premie, 5 procent betaalde een bijpremie om medische redenen. Daarmee zijn de cijfers iets beter dan het jaar voordien’, vertelt Robyns. In 2017 betaalde iets meer dan 94 procent de normale premie en minder dan 6 procent een bijpremie om medische redenen. De hoge bijpremies deden wel geregeld stof opwaaien. Wie een ernstige ziekte, zoals kanker, had overleefd, moest soms duizenden euro’s meer betalen voor een schuldsaldoverzekering. Een bestaande wet beperkt de bijpremies sinds 2015 al tot 1,25 keer de basispremie. Een nieuwe wet, die eind maart goedgekeurd werd in het parlement, biedt nu extra garanties voor wie al enige tijd genezen is van kanker. Voortaan mag uw kankerverleden vanaf een bepaalde termijn niet meer meetellen voor de berekening van het gezondheidsrisico.

Na tien jaar mag de verzekeraar daar geen rekening meer mee houden. ‘Die termijn van tien jaar loopt vanaf de datum waarop de behandeling succesvol werd beëindigd, en voor zover geen herval plaatsvond in deze termijn’, staat in de wet. Ook voor bepaalde chronische aandoeningen kunnen er regels komen over de premies die een verzekeraar mag vragen.

De wet treedt in de loop van volgend jaar in voege. Voor een precieze startdatum is het nog wachten op de publicatie in het Staatsblad. Eens dat is gebeurd, treedt de nieuwe wet op de eerste dag van de tiende maand nadien in werking. Hij geldt voor alle nieuwe contracten die vanaf die datum worden afgesloten.

Weet wel dat u nog altijd zal moeten vermelden dat u ziek bent geweest. Valse verklaringen kunnen ertoe leiden dat uw contract nietig wordt verklaard. Dat staat zo in de verzekeringswet van 4 april 2014, waar het recht om vergeten te worden wordt ingeschreven.

U vult de medische vragenlijst dan ook maar beter naar eer en geweten in. ‘Ook het onopzettelijk verzwijgen of onjuist meedelen van gegevens kan er, in bepaalde omstandigheden, toe leiden dat de verzekeraar de polis opzegt’, zegt Robyns.

De prijs van de schuldsaldoverzekering verschilt van verzekeraar tot verzekeraar. Er bestaan ook verschillende formules voor het betalen van de premie. ‘U kunt die in één keer betalen of via een periodiek bedrag, bijvoorbeeld elk jaar, elk kwartaal, of elke maand en dat tijdens de volledige looptijd van de verzekering of in twee derden van de looptijd’, zegt Robyns. De goedkoopste optie is het bedrag in één keer ophoesten, maar dan moet u wel enkele duizenden euro’s kunnen missen.

Belastingvoordeel

Wie een hypothecaire lening afsluit voor zijn gezinswoning kan daarvoor een belastingvoordeel krijgen. Voor inwoners van het Vlaams Gewest is dat de zogenaamde geïntegreerde woonbonus. Niet alleen de intresten en kapitaalaflossingen van een lening leveren een belastingvoordeel op, ook de premies van een schuldsaldoverzekering kunt u fiscaal inbrengen. Maar denk twee keer na voor u dat doet.

De betalingen die een fiscaal voordeel opleveren zijn namelijk geplafonneerd. Voor iedereen die aan de voorwaarden voor de woonbonus voldoet, is dat een basisbedrag van 1.520 euro. Voor wie geen eigenaar is van ander vastgoed wordt dat verhoogd met 760 euro tijdens de eerste tien jaar van de lening en met 80 euro voor wie minstens drie kinderen ten laste heeft op 1 januari van het jaar volgend op het leningsjaar. Als u het plafond al haalt met de betaalde intresten en kapitaalaflossingen, haalt u geen profijt meer uit de aangifte van uw schuldsaldoverzekering. Sterker nog, het kan ronduit nadelig zijn. Zodra er u ook maar één keer een fiscaal voordeel werd verleend over de looptijd van het contract, zal een eventuele latere uitkering aan uw nabestaande belast worden. Maakte u nooit melding van de verzekering in uw aangifte, dan ontsnapt u zonder enige twijfel aan de eventuele uitkering aan belastingen.

De aangifte van de premie kan wél interessant zijn voor wie aan het einde van het jaar leent en daardoor weinig of geen intresten en kapitaalaflossingen betaalde.