Het Vlaams Parlement keurde eind maart een decreet goed over de invoering van een asbestinventarisattest. Tot nog toe bestond die verplichting alleen voor werkgevers voor de ruimtes waarin werknemers aan de slag zijn. Nu zullen ook particulieren die hun woning willen verkopen, zo’n attest moeten laten opmaken. Het nieuwe document komt boven op de rist documenten die nu al vereist zijn wanneer u een woning verkoopt.
Wat is asbest?
Asbest is een natuurlijk product dat bestaat uit mineralen met taaie, onbrandbare vezels. Vanaf 1945 werd het veelvoudig gebruikt in de bouwsector, wegens slijtvast, isolerend, brandwerend én goedkoop. Asbestvezels zitten in ruim 3.500 soorten bouwmaterialen, van dakbedekking en gevelbekleding tot isolatie.
Zolang het asbest in gebonden toestand verkeert, is er geen gevaar voor de gezondheid. Als het loskomt, kunnen we de vezels inademen en komen ze vast te zitten in de kleine luchtwegen en longblaasjes. Als het lichaam ze opneemt, kunnen de vezels ziektes veroorzaken, zoals borstvlies- of buikvlieskanker, longkanker en strottenhoofdkanker.
De meest bekende toepassing met asbest zijn golfplaten. ‘Daarin zitten de asbestvezels stevig vast in cement en dat is op zich niet gevaarlijk’, zegt Sofie De Keyser van de Vlaamse Openbare Afvalmaatschappij (OVAM). ‘Onder invloed van weer en wind gaat zo’n plaat echter verweren en komen de asbestvezels los, wat een gezondheidsrisico inhoudt. Veel gevaarlijker zijn de weinig gebonden vezels in bijvoorbeeld gipsisolatie rond verwarmingsbuizen.’ In 1998 werd de productie van asbesttoepassingen verboden. Sinds 2001 zijn de verkoop en het gebruik ervan niet meer toegelaten.
Waarom een attest?
In Vlaanderen zit naar schatting ruim 2 miljoen ton asbest in gebouwen. ‘Dat betekent dat in 70 tot 90 procent van de Vlaamse gebouwen die voor 2001 werden opgetrokken minstens één asbesttoepassing zit’, zegt Vlaams minister van Omgeving Koen Van den Heuvel (CD&V). ‘Asbest heeft door de jaren heen slachtoffers gemaakt en er sterven nog altijd mensen aan de gevolgen van een asbestvergiftiging. Als overheid hebben we de verantwoordelijkheid hier komaf mee te maken.’
In Vlaanderen zit naar schatting ruim 2 miljoen ton asbest in gebouwen.
Bij elke overdracht van een gebouw dat voor 2001 werd gebouwd moet een asbestinventarisattest worden afgeleverd. OVAM levert zo’n attest af nadat een erkende deskundige hiervoor een correcte asbestinventaris geregistreerd heeft in een databank. Uw notaris moet erop toezien dat dit attest deel uitmaakt van de verkoopakte. Vanaf 2022 zullen de attesten worden opgenomen in de digitale woningpas, het recent gelanceerde paspoort met alle overheidsinformatie over uw woning.
Minister Van den Heuvel maakt zich sterk dat de eerste attesten nog dit jaar kunnen worden afgeleverd. Het is nog wachten op de uitvoeringsbesluiten. Die worden principieel goedgekeurd door de regering en moeten daarna de toets van de Raad van State doorstaan. Zo’n traject duurt enkele maanden. De invoerdatum hangt ook af van het moment waarop voldoende gecertificeerde asbestdeskundigen zijn opgeleid. Zo’n erkenning bestaat nog niet. OVAM moet de certificatie-instellingen erkennen en het staat in voor de opleiding en het auditen van de deskundigen.
Wat kost een asbestinventaris?
‘Het asbestinventarisattest is het rapport van een grondige inspectie van het gebouw. Een deskundige bestudeert de plannen en de bouwinformatie, ter plekke moet hij stalen nemen en die in het lab onderzoeken. Dankzij dat rapport weet de koper waar asbest aanwezig is, in welke toestand het zich bevindt en binnen welke termijn het aangeraden is het te verwijderen’, zegt De Keyser.
Op basis van het onderzoek levert OVAM een asbestinventarisattest af. De definitieve prijs van een asbestinventaris is nog niet bekend. OVAM raamt de richtprijs voor een gemiddelde woning op 350 euro. Net als het bodemattest zijn de kosten voor de opmaak van een asbestinventaris voor de verkoper.
Wie moet het asbest laten weghalen?
Openbare gebouwen moeten volledig asbestveilig zijn tegen 2040. Voor particulieren bestaat die verplichting voorlopig nog niet. Het asbestinventarisattest informeert de koper over de aanwezigheid van asbest in zijn woning. Daarmee krijgt hij ook een eerste indicatie van de kosten om het te verwijderen. ‘Op de aankoop van een bestaande woning volgt vaak een ingrijpende renovatie, dat is hét moment om haar asbestveilig te maken’, geeft De Keyser nog mee.
De Vlaamse regering voorziet middelen om de asbestverwijdering te versnellen. ‘Vorig jaar verdeelden we al 9 miljoen euro over de gemeenten. Sinds dit jaar is jaarlijks 10 miljoen euro voorzien. Met dat budget kan de lokale overheid haar inwoners ondersteunen, bijvoorbeeld via groepsaankopen voor de inzameling of verwijdering van asbestafval, of voor het gratis afgeven ervan in het containerpark. Daarnaast investeer ik samen met onderwijsminister Hilde Crevits 7,5 miljoen om schoolgebouwen asbestvrij te maken. Stap voor stap gaan we naar een asbestveilig Vlaanderen tegen 2040’, besluit Van den Heuvel.
