Het is een paradox die kan tellen. Tienduizenden zijn in Vlaanderen op zoek naar een betaalbare woning. Tegelijkertijd staat in Vlaanderen officieel een recordaantal woningen leeg: 23.037 panden, waarvan 16.370 woningen. Uit een vraag van Vlaams Parlementslid Valerie Taeldeman (CD&V) aan minister van Wonen Liesbeth Homans (N-VA) blijkt dat het aantal leegstaande woningen op een jaar tijd met 20 procent is gestegen.
Volgens de minister gebeurt de registratie van leegstand steeds nauwkeuriger, of liever volgen de gemeenten en de steden de leegstand beter op. Enkel de kleine gemeente Herstappe heeft nog geen leegstandregister ingevoerd in Vlaanderen. Al meer dan 90 procent van de gemeenten voerde een heffing op leegstand in. Ze wordt gezien als een gemakkelijk te verdedigen belasting.
Op het eerst gezicht lijkt het weinig zinvol de eigenaar van een leegstaand pand te contacteren. Als hij de leegstandheffing zonder verpinken betaalt, waarom zou hij dan plots aan u verkopen? Heel wat eigenaars worden evenwel verrast door de leegstandheffing. Bijvoorbeeld oudere mensen die naar het rusthuis gaan, maar opzien tegen de verkoop of de renovatie om de woning verkoopbaar te maken. Of erfgenamen die het niet eens worden met elkaar.
Maar hoe weet u waar woningen leegstaan? In het wilde weg alle straten afschuimen hoeft niet. Wat u wel moet doen, is de juiste informatie op de juiste plaats bij de overheid opzoeken. Kwatongen beweren dat u daarbij kan ‘genieten’ van een aantal discrepanties tussen de gewestelijke bevoegdheden (de leegstand) en de federale (het kadaster). De volgende stappen moet u in deze volgorde doorlopen.
Stap 1: vraag ‘de nummerplaat’ van het perceel op bij de gemeente.
Door de openbaarheid van bestuur is elke gemeente verplicht om elke burger een lijst van adressen van leegstaande woningen ter beschikking te stellen. Die lijst moet u wel officieel aanvragen bij de gemeente. Dat kan via klassieke e-mailadressen als secretariaat@aarschot.be of stadsbestuur@ninove.be. Sommige gemeenten plaatsen op hun website een ‘aanvraagformulier openbaarheid van bestuur’. Hoe dan ook moet een registratie van uw vraag gebeuren. U moet als burger ook het belang van uw aanvraag vermelden. Dat is geen onoverkomenlijke hindernis. ‘We overwegen een van de panden op de lijst te kopen en te renoveren tot onze enige, eigen woning’, volstaat.
Welke informatie krijgt u dan van de gemeente? Het adres (straat en huisnummer) en de kadastrale legger van elk perceel, zeg maar ‘de officiële nummerplaat’ ervan. Meer informatie mag de gemeente u vanwege de wet op de privacy niet meedelen.
Stap 2: vraag bij CadGis de identiteit van de perceeleigenaar op.
Moet u dan bij de buren aankloppen om de eigenaar van de leegstaande woning te zoeken? De kans is groot dat ze u niet verder kunnen helpen. Of dat niet willen omdat ze met de eigenaar overhoopliggen door het lekkende dak of de zwaar verwaarloosde tuin. Gelukkig kunt u via het kadaster (nog steeds federaal) een stapje dichter bij uw doel komen dan via het leegstandregister (een gewestelijke bevoegdheid). Sinds 2012 bestaat CadGis, het online raadpleegbaar kadastraal nationaal percelenplan. Zeg maar een soort van Google Map van de overheid met alle percelen van het hele land. Of een woning leegstaat, kunt u op CadGis niet zien. U kunt er wel de kadastrale legger zien, en tegen betaling de eigenaar opvragen van een perceel. Vanwege de privacy kan dat maar voor een beperkt aantal percelen.
Op www.myminfin.be kunt u in het tabblad ‘formulieren’ het document ‘aanvraag uittreksels uit de patrimoniumdocumentatie’ downloaden. Daarop moet u de naam van de gemeente, het adres en het huisnummer of de kadastrale identificatie van het betrokken goed vermelden, net zoals de motivatie voor de aanvraag.
Het aanvraagformulier moet u opsturen naar de dienst kadastrale uittreksels van de provincie waar het vastgoed gelegen is. Het adres van die dienst kunt u bekomen via het contactcenter van de FOD Financiën (tel.: 0257 257 57) of via het internet met het zoekprogramma Annucomp. Ga naar trefwoorden en vul de zoektermen ‘kadastraal’ en ‘uittreksel’ in. Als u dan de gemeente invult, krijgt u het juiste adres van het kantoor van Financiën.
De kostprijs van de aanvraag valt best mee. De richtprijs is maximaal 5,50 euro per perceel. Als u enkel de gegevens van de eigenaar wil en niet de kadastrale gegevens, betaalt u minder. Zodra de factuur is betaald, wordt u de lijst toegestuurd met de naam van de eigenaar(s), de vorm van eigendom (volle eigenaar, blote eigenaar of vruchtgebruiker, onverdeelde eigenaar) en het adres.
Stap 3: contacteer de eigenaar
Een telefoonnummer krijgt u niet. Dat vindt u wel gratis via www.infobel.com , tenzij de persoon gebruik heeft gemaakt van zijn recht om die informatie niet vrij beschikbaar te stellen. Waarschijnlijk maakt het een minder agressieve indruk als u de eigenaar aanschrijft in plaats van hem op een ongelegen moment te bellen of onverwacht aan zijn voordeur aan te kloppen. Als u een aantal eigenaarsgegevens wil, moet u eerst langs de Privacycommissie passeren.
Conclusie? Laat u niet te snel afschrikken als u een leegstaande woning wilt kopen. In sommige gemeenten blijkt niet iedereen op de hoogte te zijn van wat mag in het kader van de passieve openbaarheid van bestuur. Ambtenaren zijn als de dood voor het maken van een fout tegen het recht op privacy. Maar de openbaarheid van bestuur blijft - binnen de niet altijd zo duidelijke krijtlijnen van de wet - van toepassing.
