In 2022 meer flats dan vrijstaande huizen in Vlaanderen

Een overzicht van de trends:

Meer Vlamingen, andere woningmix nodig

Elk jaar is er door de groei van de bevolking nood aan zo’n 30.000 extra woningen per jaar. Dat is het equivalent van het totale bestaande woningbestand van een centrumstad als Genk of Roeselare. De samenstelling van de gezinnen verandert ook drastisch. Tegen 2030 zullen er 150.000 meer eenpersoonshuishoudens (+16 procent) zijn waarvoor meer appartementen nodig zijn. Dure en schaarse bouwgronden, de verstedelijking, de mobiliteitsproblematiek en de noodzaak tot verdichting om de klimaatdoelstellingen werken de appartementisering ook in de hand.

Anderzijds zullen er 75.000 meer koppels met kinderen (plus 10 procent) zijn. ‘Er zijn niet alleen extra woningen nodig, maar een andere mix van woningen’, benadrukt Marc Dillen, directeur-generaal van de Vlaamse Confederatie Bouw.

Nieuwe bouwvergunningen vooral voor appartementen

De appartementisering van Vlaanderen zet zich in sneltempo door. Het aantal vergunde appartementen steeg van 16.000 in 2011 naar volgens de eerste ramingen 30.000 in 2018. Voor huizen bleef het aantal vrij stabiel rond 15.000, met een uitschieter van 17.000 in 2018 als gevolg van gewijzigde regelgeving. Vorig jaar waren 63 procent van alle vergunde nieuwbouwwoningen appartementen. Dat is een historisch record.

27 procent van alle bestaande woningen zijn nu appartementen. Volgens projecties van de VCB zullen appartementen rond 2022, met een verwacht aandeel van ongeveer 30 procent, de open bebouwing als belangrijkste woonvorm voorbijsteken. Ook in Wallonië winnen appartementen aan belang. Met een aandeel van 16 procent blijven ze wel nog steeds de minst voorkomende woonvorm in het zuiden van het land.

Minder rijwoningen

De opmars van de woonvorm appartementen gaat in Vlaanderen – net als in Wallonië - vooral te nadele van de gesloten bebouwing, zeg maar de rijwoningen. Het aandeel van de eengevelwoning daalde sinds de start van het millennium van 27 procent naar 23 procent. In de steden en de kernen van de dorpen worden massaal verouderde rijwoningen afgebroken om er appartementen op te zetten.

Open bebouwing blijft gegeerd

De open bebouwing, van villa’s tot kleine viergevelwoningen in verkavelingen, is nog steeds de voornaamste woonvorm. Het aandeel is wel gedaald van 32 procent naar 30 procent. Volgens projecties van de VCB zullen appartementen rond 2022, met een verwacht aandeel van ongeveer 29 procent, de open bebouwing als belangrijkste woonvorm voorbijsteken.

Niet alleen dure en schaarse bouwgronden, maar ook een regelgever die nauwelijks nog open bebouwingen in nieuwe verkavelingen toelaat, dragen daartoe bij. In het noorden van Limburg en in de Kempen vindt men relatief het meest open bebouwing.

Appartementen boven in de steden

Appartementen zijn al langer het voornaamste woontype in het Brussels Gewest. Drie op de vijf woningen zijn een appartement. De verdere appartementisering in en rond de hoofdstad ging vooral ten koste van de rijwoningen die plaats moesten maken voor appartementen. De appartementsbouw buiten Brussel is het sterkst in de 13 Vlaamse centrumsteden en de kuststeden. Vorig jaar werd volgens cijfers van ING het meeste bouwvergunningen voor appartementen geregistreerd in Antwerpen (2.380), Gent (1.900) en Oostende (1.770). In de top 20 zitten vijf kustgemeenten.

België Europese middenmoter

Op Europees vlak kan men België met moeite een middenmoter op het vlak van de appartementisering noemen. Volgens Europese cijfers zijn er in Europa maar vijf landen waar een kleiner deel van de bevolking in appartementen woont dan in België: het VK, Nederland, Noorwegen, Ierland en Kroatië.

Het cliché dat de Belg in zijn fermette op het platteland woont en de Nederlander in zijn flat in een woontoren, klopt niet. Er wonen relatief meer Belgen in een appartement dan Nederlanders. België blijkt op het vlak van de open bebouwing helemaal geen koploper. De dure grondprijzen zijn daar niet vreemd aan.

Opvallend is dat het aandeel van nieuwbouwappartementen in Nederland sinds 2015 opnieuw daalt, stelt de VCB vast. Vorig jaar was maar 40 procent meer. In Vlaanderen was dat 63 procent. Volgens Platform31, een Nederlands kennisinstituut voor stad en regio, is dat maar een tijdelijk verschijnsel. ‘Dat er sinds 2015 relatief meer huizen gebouwd worden, is een inhaaleffect. Oude plannen van voor de financiële crisis worden uit de kast gehaald en alsnog gebouwd. Deze kunnen vaak snel gerealiseerd worden omdat ook de bestemmingsplannen al op orde zijn. In de steden wordt door transformatie van kantoor- en bedrijfspanden op dit moment hard gewerkt aan extra appartementen. Tot 2040 is er in Nederland behoefte aan 1 miljoen nieuwe woningen. Een groot deel daarvan, circa 330.000 woningen moet in de steden gerealiseerd worden. Dit betreft met name appartementen’, aldus Frans Wassenberg, een expert voor de woningmarkt bij Platform31.

Vandaag opent de bouwbeurs Batibouw op de Heizel voor professionelen. Zaterdag gaat het open voor het grote publiek.

Lees zaterdag meer in onze extra Vastgoedgids.