Digitaal kopen en huren: wat zijn de mogelijkheden?

> Als particulier

Via het portaal Myrent van de federale overheidsdienst Financiën is het al een tijd mogelijk om huurcontracten en plaatsbeschrijvingen te bezorgen aan de administratie die de registratie van die documenten regelt. Aan de procedure zit toch nog een ‘analoog’ kantje. De documenten moeten nog altijd uitgeprint, manueel ondertekend, opnieuw ingescand en verstuurd worden.

> Als professionele vastgoedmakelaar

Vastgoedmakelaars die over de juiste software beschikken om digitale handtekeningen te certifiëren kunnen hun cliënten huurovereenkomsten en plaatsbeschrijvingen digitaal laten ondertekenen. Dat sluit het heen-en-weer sturen van documenten via de post en eventuele afspraken op het kantoor uit, wat een tijdswinst van enkele weken kan opleveren.

Tot voor kort was het niet mogelijk digitaal ondertekende documenten op een rechtsgeldige manier aan de federale overheidsdienst Financiën te bezorgen omdat die niet in staat was de digitale handtekeningen te lezen. Met andere woorden: er moesten nog altijd fysieke handtekeningen op de digitaal ondertekende documenten komen.

Daar is nu verandering in gekomen. Dewaele Vastgoedgroep en Financiën zijn samen een pilootproject gestart waardoor de administratie digitale handtekeningen kan lezen. Dat leidt ertoe dat een huurovereenkomst in enkele muisklikken kan worden afgehandeld. Het is de bedoeling dat ook andere vastgoedmakelaars het systeem oppikken.

Hoe werkt het? Dewaele stuurt via het e-signplatform Connective een e-mail met een link naar de betrokken partijen. Die leidt naar een beveiligde omgeving waar ze de documenten kunnen ondertekenen. Na de ondertekening ontvangen ze een e-mail met een link naar de ondertekende documenten. Om van het systeem gebruik te kunnen maken moeten ze over een e-ID-lezer en een pincode beschikken.

Digitaal ondertekenen kan ook via sms. In dat geval ontvangen de partijen een e-mail met een link naar een beveiligde omgeving. Om de documenten te ondertekenen moeten ze de laatste vier cijfers van hun mobiel nummer ingeven. Daarna ontvangen ze een code van vijf cijfers die ze in de beveiligde omgeving moeten ingeven. Na de ondertekening krijgen ze een e-mail met een link naar de ondertekende documenten.

Digitaal afhandelen van koopovereenkomsten

> Als particulier

Wie zonder makelaar werkt, kan weinig anders dan analoog te werk gaan. Beide partijen moeten het koopcompromis met de hand tekenen. De notaris zal de transactie in een akte gieten en ze bij Financiën laten registreren.

> Als professionele vastgoedmakelaar

Met het systeem dat Dewaele samen met Financiën uittest, is het mogelijk de verkoopovereenkomst digitaal te ondertekenen. Verder staat de digitalisering niet, aangezien het online registreren van koopovereenkomsten niet mogelijk is. De koper en verkoper moeten naar een notaris stappen om de transactie in een akte te gieten. Na het verlijden van de akte laat de notaris de akte bij de overheid registreren.

Digitaal bieden bij openbare verkoop

Eerder dit jaar zagen enkele initiatieven het licht die het mogelijk maken online te bieden op woningen en gronden die openbaar worden verkocht. Dat haalt de openbare verkopen weg van de traditionele achterzaaltjes van cafés. Geïnteresseerden kunnen gewoon van achter hun pc bieden.

> Biddit

Begin mei lanceerde de Federatie van het Notariaat (Fednot) Biddit, een platform om openbare verkopen online mogelijk te maken. Een aantal advertenties op immowebsites kreeg een link naar Biddit.be, waar online een bod kan worden uitgebracht. Het is ook mogelijk rechtstreeks op de site van Biddit naar online te koop gezette panden te zoeken.

Wie wil bieden, maakt een account aan op basis van zijn rijksregisternummer. De ondertekening van een bod gebeurt met de e-ID-reader of de Itsme-app, waarmee je je ook op een aantal overheidsportalen kan aanmelden. De biedingen zijn bindend. De bieders zijn anoniem voor elkaar, maar de notaris kent hun identiteit.

Van de 5.000 tot 6.000 openbare verkopen die jaarlijks plaatsvinden, gebeurden er sinds mei 46 via Biddit. ‘De voorbije maanden waren een pilootfase waarin we vooral de technologie van het platform op eventuele kinderziektes wilden testen’, zegt Carol Bohyn, woordvoerder van Notaris.be. Binnenkort wordt een nieuwe reeks openbare verkopen online gezet. Biddit mikt op 200 tot 250 verkopen in het najaar. ‘Het is niet de bedoeling dat het digitale platform de caféverkopen volledig vervangt. We willen een goede selectie maken van de panden die we op Biddit aanbieden. Het gaat vooral om woningen die een jonger publiek kunnen aanspreken, want zij voelen zich het meest aangesproken door de mogelijkheid om digitaal te bieden.’

> Vendomi

Net voor Biddit operationeel werd, werd ook het privé-initiatief Vendomi gelanceerd. In principe doet het onlineplatform hetzelfde als Biddit: digitale biedingen op openbare verkopen verwerken. ‘We zijn in 2017 beginnen te bouwen aan het platform’, zegt initiatiefnemer Bart De Witte. ‘Pas nadien hoorden we dat het notariaat met een gelijkaardig systeem bezig was. We hebben contact opgenomen met Fednot om samen te werken. Maar zij wilden niet om de tafel gaan zitten.’

‘Fednot ging eind 2016 met de ontwikkeling van Biddit van start’, reageert Bohyn. ‘Het project ligt in het verlengde van andere digitaliseringsprojecten van het notariaat zoals eDepot voor het online oprichten van een vennootschap in 48 uur tijd en eRegistration voor de online registratie van akten bij Financiën. De digitale projecten worden gerealiseerd door de ICT-afdeling van Fednot. Lokale, commerciële initiatieven steunen is niet onze taak.’

De Witte geeft toe dat er sinds de start van Vendomi nog maar één transactie plaatsvond. ‘Maar die was met 535 euro per vierkante meter zo succesvol dat net niet het dubbele van de aanvangsprijs behaald werd. Ons model werkt wel degelijk.’

De Witte wil desnoods het businessmodel aanpassen en met online biedingen beginnen buiten de markt van de openbare verkoop.‘Meestal wordt vastgoed in de markt gezet voor een bepaalde prijs en moet de verkoper die na verloop van tijd laten zakken. Bij online verkopen kan een verkoper met een lagere prijs van start gaan en de markt laten werken. In heel wat gevallen kom je uiteindelijk op een hogere prijs uit.’