Veel Belgen wachten tot eind december om hun pensioensparen voor dat jaar in orde te brengen. Maar wie zijn pensioenspaarpot wil maximaliseren, herbekijkt best die timing. Zowel voor de pensioenspaarverzekering als voor het pensioenspaarfonds is januari de beste maand.
Sinds 1989 lag in 22 van de 31 jaren de koers van de pensioenspaarfondsen eind december hoger dan begin januari.
Bij een pensioenspaarverzekering, waarin 1,5 miljoen Belgen storten, geniet u van een gegarandeerde rente die eventueel verhoogd wordt met een winstdeelname. Die rente begint te lopen op het moment van de storting. Hoe vroeger u stort, hoe groter het kapitaal dat u opbouwt. Wie zijn pensioenkapitaal wil maximaliseren, stort dus het best systematisch het volledige bedrag in januari. Dat betekent dat u het geld vroeger van de spaarrekening moet halen, maar bij de huidige rente van 0,11 procent is dat geen aderlating. De totaalrendementen op pensioenspaarverzekeringen liepen in 2018 op tot 2,3 procent.
Bij pensioenspaarfondsen, waarin meer dan 1,6 miljoen Belgen storten, is de ideale timing van de storting niet zo rechtlijnig te bepalen. In tegenstelling tot de verzekeringen bieden de fondsen geen gegarandeerd rendement dat altijd groter of gelijk is aan 0.
Omdat de fondsen ook in aandelen beleggen, zijn ze vatbaar voor de grillen van de beurs en kan hun waarde (tijdelijk) dalen. Het beste moment om in een pensioenspaarfonds te storten is daarom wanneer het fonds zijn laagste koers van het jaar bereikt. Op dat moment krijgt u voor hetzelfde gestorte bedrag het grootste aantal deelbewijzen en bouwt u een grotere pensioenspaarpot op. In 2018 bereikten pensioenspaarfondsen hun laagste koers eind december, in 2016 was dat eind februari, toen de vrees voor een groeivertraging de beurzen de dieperik had ingestuurd.
Glazen bol
Stel dat u de voorbije 31 jaar over een glazen bol beschikte, waardoor u elk jaar op het ideale moment kon storten in een fonds, dan had u vandaag een kapitaal van gemiddeld 60.468 euro bijeengesprokkeld. Het bedrag geeft het gemiddelde weer voor de acht pensioenspaarfondsen die al sinds 1989 bestaan.
Elk jaar de ideale timing vinden is echter een onbegonnen zaak, en dus is het beter te kiezen voor een systematische aanpak die de geluksfactor zoveel mogelijk uitschakelt. Zo kunt u kiezen om het volledige bedrag elk jaar begin januari te storten, telkens eind december, of om het bedrag te verdelen over maandelijkse stortingen.
We deden de oefening voor de acht pensioenspaarfondsen. Daaruit blijkt dat de systematische storting in december een pensioenkapitaal opleverde van gemiddeld 53.475 euro. Dat is 6.993 euro, of 11,6 procent, minder dan bij een perfecte timing. Anders gezegd, met een systematische storting in december bouwde u een kapitaal op dat 88,4 procent bedroeg van het maximaal haalbare bedrag in het beste scenario.
Wat als u koos voor maandelijkse stortingen in plaats van een eenmalige storting in december? In dat geval bouwde u meer kapitaal op, 54.898 euro, of 90,8 procent van het maximaal haalbare kapitaal. Met een maandelijkse storting spreidt u het instapmoment over het hele jaar en voorkomt u dat u het volledige bedrag op het hoogste punt stort.
Het kan echter nog beter. Een systematische storting in januari leverde de voorbije 31 jaar een gemiddeld kapitaal op van 57.050 euro, wat neerkomt op 94,3 procent van het bedrag in het beste scenario. Het kapitaal dat u haalde met stortingen in januari ligt 3,9 procent hoger dan wat u realiseerde met maandelijkse stortingen en 6,7 procent hoger dan wat u haalde met stortingen in december.
22 op 31
De reden waarom januari de beste resultaten oplevert, heeft te maken met het gedrag van de aandelenmarkten. Die mogen dan wel grote koersschommelingen tonen, in de meerderheid van de gevallen sluiten aandelen het jaar af met een positief rendement. Dat komt tot uiting in de cijfers. In 22 van de 31 jaren lag de koers van de pensioenspaarfondsen eind december hoger dan begin januari. Dat betekent dat het in de meerderheid van de gevallen voordeliger was begin januari te storten.
Let echter op. Dat er negen jaren waren, zoals 2008 en 2018, waarin het voordeliger was in december te storten, bewijst dat een storting in januari alleen effect heeft als ze systematisch wordt toegepast.
990 of 1.270 euro in 2020
Ook in 2020 heeft de pensioen spaarder de keuze tussen twee maximumbedragen. Ofwel kiest u voor een storting van maximaal 990 euro. In dat geval krijgt u een belastingvermindering van 30 procent en recupereert u dus 297 euro via de belastingaangifte van 2021. Ofwel kiest u voor een storting tussen 990 en 1.270 euro en geniet u een belastingvermindering van 25 procent. Dan recupereert u maximaal 317,5 euro. Wie voor het tweede systeem kiest, moet dat wel expliciet aan zijn bank of verzekeraar melden. Anders gaat die ervan uit dat het een vergissing is, en stort hij het saldo boven 990 euro terug.
Let wel op voor de fiscale valkuil. Stort u tussen 990 en 1.188 euro, dan zal uw belastingvermindering in absolute cijfers kleiner zijn dan als u een storting van990 euro doet. Kiest u dus voor het tweede systeem, stort dan minstens 1.188 euro.
Het moment van de storting heeft overigens geen impact op de taks van 8 procent die u op 60-jarige leeftijd betaalt. Die taks betaalt u op een bedrag dat tot stand komt door ervan uit te gaan dat stortingen pas rendement opleveren in het jaar dat volgt op de storting. Of u nu stort in januari of december maakt dus geen verschil voor de taks.
De voorgaande bedragen houden rekening met de jaarlijkse beheerskosten, maar niet met de eenmalige instapkosten. Sommige fondsen, zoals Argenta Pensioenspaarfonds, Belfius Pension Fund Balanced Plus en Interbeurs Hermes Pensioenfonds, rekenen geen instapkosten aan.
Een makkelijke manier om uw pensioenspaarpot te vergroten is dus de timing van uw stortingen te herbekijken. Al moeten we dat extra kapitaal in het juiste perspectief bekijken. Belangrijker dan de timing is de juiste keuze van het fonds. Het verschil in opgebouwd kapitaal tussen het best en slechtst presterende fonds bedraagt voor jaarlijkse stortingen in januari 26.700 euro, beduidend meer dan het extra voordeel dat u haalt door de timing aan te passen. In tegenstelling tot de juiste keuze van een fonds levert een aanpassing van de timing wel een voorspelbaar resultaat op.
