Uw financiële tussenpersoon - adviseur of online broker - is voortaan verplicht frequenter en duidelijker te communiceren. Het gaat vooral over de kosten en de risico’s van producten die u bij hem kan kopen. Welke gevolgen Mifid II voor u heeft, hangt in grote mate af waarin u belegt en of u een beroep doet op een specialist. Maar één ding geldt voor iedereen: uw beleggingen moeten bij uw risicoprofiel passen. Was dat onder Mifid I een vrijblijvende vragenlijst (Kent u een aandeel?), dan evolueert dat bij Mifid II naar een heus examen (Wat is een aandeel?). Belegt u via een platform zonder professionele hulp (execution only), dan moet u een kennis- en ervaringstest doorlopen.
Via een adviseur
Financieel adviseurs moeten hun klanten precies uitleggen waarvoor ze kosten betalen. Voordien leek ‘onafhankelijk’ advies vaak gratis. Maar fondsenhuizen betaalden een vergoeding aan adviseurs die geld van klanten naar hen doorsluisden. Die commerciële impuls - de retrocessies - is voortaan verboden bij onafhankelijk advies.
Via een omweg betaalde de klant dus wel zijn adviseur, al zat dat verstopt in de beheerskosten van het fonds. In- en uitstapkosten blijven bestaan en vloeien nog altijd naar de verkoper, niet naar de beheerder. Die laatste bepaalt meestal wel hoeveel de eerste maximaal mag aanrekenen.
De fondsenbelegger
Beleggers krijgen voortaan een gedetailleerd overzicht van de kosten bij de aankoop van een fonds. De illustratie maakt duidelijk hoe een fondsenverdeler dat zal aanpakken. U mag een vergelijkbare lijst van de kostenposten - en de impact op het rendement van de belegde som - verwachten voordat u een fonds koopt (ex-ante) en nadat u het heeft verkocht (ex-post). In dit voorbeeld zijn retrocessies opgenomen, dat is het deel van de jaarlijkse beheerkosten dat een fonds doorstort naar de verkoper. Die retrocessies zijn enkel nog toegelaten bij afhankelijke adviseurs of op execution only-platformen, zoals Keytrade Bank of Medirect.
Voor u een fonds koopt, krijgt u een Key Information Document (KID) te zien met de kenmerken, de risico’s, de kosten en het beoogde rendement. Koopt u fondsen op een onlineplatform, dan ziet u dat document met essentiële informatie in het orderscherm. U krijgt dat document niet alleen bij fondsen te zien, maar ook bij andere financiële producten. Voor fondsen is het KID niet nieuw, voor die andere producten wel.
De doe-het-zelfbelegger
Zowel de beurzen als de tussenpersonen moeten de toezichthouder meer informatie verschaffen over wie wanneer een order heeft geplaatst. Mogelijk heeft uw broker u de voorbije weken om uw rijksregisternummer gevraagd, zoals het Nederlandse Degiro. Keytrade vraagt zijn klanten na te kijken of hun rijksregisternummer ingevuld staat bij de persoonsgegevens. Zonder dat nummer is het voortaan onmogelijk een beursorder te plaatsen.
Als uw broker uw rijksregisternummer niet heeft, kunt u vanaf vandaag niet meer handelen.
Vennootschappen of vzw’s moeten een Legal Entity Identifier (LEI) doorgeven. Dat is een code van twintig tekens waarmee juridische entiteiten worden geïdentificeerd. Een LEI aanvragen kost 89 euro en is één jaar geldig. ‘Om marktmanipulatie tegen te gaan worden alle transacties in onder meer aandelen, obligaties en trackers van natuurlijke personen, onverdeeldheden en rechtspersonen dagelijks doorgegeven aan de Belgische regelgever’, zegt Bolero.
Om het risico op onvolledige informatie te vermijden hebben zo goed als alle beurzen beslist de lopende orderboeken te annuleren, in de meeste gevallen vrijdagavond 29 december. Veel brokers schrappen sowieso de uitstaande orders op oudejaarsavond. Sommige beurzen, waaronder die van Milaan en Scandinavië, hebben gisteravond opnieuw alle orders geschrapt. U kijkt dus beter goed na of u uw orders opnieuw moet invoeren.
Een broker moet u duidelijk informeren via het borderel op welke marktplaatsen (trading venues) uw order is uitgevoerd. Als uw broker is opgetreden als tegenpartij voor uw order, komt u dat ook te weten.
Mifid II legt een nieuw systeem op van ‘tick sizes’, het minimale prijsverschil voor een aandeel. Elk aandeel krijgt een eigen tick size, afhankelijk van de verhandelbaarheid en de hoogte van de koers. Bij AB InBev blijft het 0,01 euro, bij KBC is het voortaan 0,02 euro, bij Miko 0,10 euro en bij Lotus Bakeries 10 euro. In het orderboek kunt u doorgaans afleiden wat de tick size is.
In sommige trackers kunt u niet meer beleggen. Een tracker is een fonds dat de prestatie van een beursindex kopiëert. Voortaan mag u enkel nog een tracker kopen als de uitgever het Key Information Document ter beschikking stelt. Voor trackers die op Wall Street noteren, is dat niet altijd het geval. Voor alle duidelijkheid: u bent niet verplicht die trackers te verkopen als u ze al in portefeuille hebt. De nieuwe regel geldt alleen voor nieuwe aankopen. De maatregel is eigenlijk het gevolg van een andere Europese regel: de Packaged Retail and Insurance based Investment Product (PRIIP).
De hefboombelegger
De PRIIP-verordening geldt voor alle beleggings- of verzekeringsproducten die aan retailbeleggers worden verkocht. Wegens het ontbreken van het document zullen ook sommige derivaten of hefboomproducten niet meer verhandelbaar zijn.
Mifid II verbiedt speculatieve speeltjes niet, maar verplicht brokers wel om meer waarschuwingen naar klanten te sturen. ‘U krijgt voortaan een melding in uw orderticket als u een complex effect koopt’, laat Bolero weten. Wie in turbo’s, opties of futures belegt, zal bij spelers als Binck en Bolero bij een waardedaling van 10 procent - en een veelvoud daarvan - een alert krijgen. U kunt die alerts niet afzetten.
