U probeert zuinig om te springen met elektriciteit, zet de verwarming een graadje lager en fietst zo vaak mogelijk naar de winkel. U probeert - al is het ‘maar een druppel op een hete plaat’ - uw ecologische voetafdruk te verminderen. Alleen, u wilt ook wel eens een stukje van de wereld zien en kiest nog af en toe voor het vliegtuig. Helaas: waar de energiesector de uitstoot al kon terugdringen, neemt net in de internationale luchtvaart de uitstoot van CO2 nog toe, meldt het Europees Milieuagentschap.
Dan komen CO2-compensatieplannen in uw vizier, waarmee u de uitstoot van uw vliegreis kan laten compenseren: u geeft in een calculator aan welke vlucht u maakt(e) en krijgt een bedrag voorgesteld dat zal worden geïnvesteerd in projecten die passen in de strijd tegen CO2.
Verwarring
Veel kans dat nu de verwarring toeslaat. De ene calculator vindt dat u tientallen euro’s meer in die strijd moet werpen dan de andere. We lieten bij wijze van voorbeeld enkele calculators lopen voor een vlucht heen en terug in economy van Brussel naar Sjanghai (of van België naar China voor calculators die geen verdere detaillering maken). Volgens Treecological, het recent gelanceerde compensatieprogramma van o.a. de Vlaamse koepelorganisatie Bos+, bedraagt de uitstoot ruim 6,2 ton CO2-equivalent en kan ik dit compenseren met een gift van 210 euro. CO2logic, waarmee onder meer Brussels Airlines samenwerkt, komt op een uitstoot van net geen 4 ton uit, en stelt een bedrag van 58 euro voor. Bij de Nederlandse organisatie Trees for All, waarbij onder meer de reisorganisatie Koning Aap compenseert, kom ik er met 30 euro voor 3 ton uitstoot. En bij het eveneens Nederlandse GreenSeat volstaat 21 euro om goed 2 ton te compenseren.
Hallo Bos+? ‘Iedereen hanteert andere berekeningsmethoden, de uitstoot berekenen is technisch behoorlijk complex’, zegt directeur Bert De Somviele. ‘Wij maken een erg voorzichtige inschatting, maximalistisch qua uitstoot en minimalistisch qua opslag.’ Niet alle programma’s zetten in op de opslag van CO2 in bomen door herbebossing te financieren. Bos+ kiest volledig dat spoor. Met de centen voor mijn trip naar China zou Bos+ 0,07 ha (700 m²) bomen planten. Het plant zowel in eigen land als in Ecuador. ‘Bomen kunnen 100 of 150 jaar lang CO2 uit de lucht halen, maar het houdt volgens ons geen steek je uitstoot over 100 jaar uit te smeren. We rekenen slechts 10 jaar mee.’
Bomen en ovens
Toch blijft het veel geld, boven op mijn vliegticket. ‘Je gift is bij ons wel fiscaal aftrekbaar, en het is al een mooie geste als je een lager bedrag stort’, benadrukt De Somviele. ‘Maar verantwoorde bebossingsprojecten hebben hun prijs: samenwerken met lokale gemeenschappen is een must, je moet echte bossen planten en geen plantage met één soort snelle groeiers, en je moet alles degelijk monitoren - voor dat laatste werken wij samen met de UGent.’
De eerste stap is altijd de uitstoot zo veel mogelijk reduceren, benadrukt De Somviele, en hij wordt daarin bijgevallen door Antoine Geerinckx, CEO van CO2logic. CO2logic plant naar eigen zeggen eveneens bomen, maar communiceert vooral over projecten met efficiëntere kookoventjes voor ontwikkelingslanden, waardoor mensen niet meer op inefficiënte houtvuren hoeven te koken. ‘Je moet ook de oorzaak van ontbossing wegnemen’, bepleit Geerinckx. Hij beklemtoont enkel samen te werken met projecten die gecertificeerd zijn met de Gold Standard van het WWF, ‘met strenge criteria onder meer voor de samenwerking met en begeleiding van lokale ngo’s’. CO2logic steunt voorts projecten met ‘solar kiosken’ met zonnepanelen die dieselgeneratoren kunnen vervangen.
De prijsverschillen liggen dus ten dele in de projectkeuze, maar ook in de berekening. ‘De methode die GreenSeat hanteert, houdt bijvoorbeeld geen rekening met de wolken die ontstaan achter een vliegtuig en die een bijkomend broeikaseffect hebben’, geeft Geerinckx als voorbeeld.
Lange termijn
Sommige waarnemers schatten projecten voor uitstootreductie veel hoger in dan herbebossing. Professor Bart Muys van de faculteit Bio-Ingenieurswetenschappen aan de KULeuven is het daar niet mee eens. ‘Herbebossing heeft zeker zijn waarde, en er is nood aan. Maar het moet goed uitgevoerd worden. Bij sommige commerciële projecten rijzen vragen of de lokale gemeenschap er iets aan heeft, hoelang de bomen dan blijven staan, of het een bos is met ecologische waarde... Is het wel kwalitatief uitgevoerd, dan is er meestal een ontwikkelingscomponent, gaat de beplanting erosie tegen, draagt het bos bij tot de biodiversiteit enzovoort. Maar bosherstel is niet het enige pad, ook pakweg investeren in windmolens kan.’
Maar wat als de bomen al snel weer gekapt worden? ‘Een goed project maakt afspraken voor de lange termijn. 100 procent zeker ben je nooit, maar het probleem van permanentie stelt zich ook bij andere projecten: worden alle oventjes jarenlang gebruikt volgens de regels van de kunst?’ zegt Muys.
En de luchtvaart zelf? Door het gebruik van nieuwe materialen zijn vliegtuigen lichter dan vroeger. ‘We nemen ook maatregelen om minder gewicht mee te nemen en vliegtechnisch zuiniger te vliegen, waarvan sommige in samenwerking met Belgocontrol’, zegt Geert Sciot van Brussels Airlines, dat zijn klanten verwijst naar CO2logic. ‘Inter-Europese vluchten vallen trouwens al onder het Europese Emissions Trading Scheme. De wereldluchtvaartorganisatie ICAO buigt zich in de herfst over een globaal compensatiesysteem voor de hele luchtvaartsector. Mocht daar geen akkoord over bereikt worden, dan zal Europa hoogstwaarschijnlijk een emissierechtensysteem invoeren voor alle vluchten vanuit of naar Europa.’
