Maandelijks waren vorig jaar gemiddeld 514.000 werknemers tijdelijk werkloos. Het systeem dempte de coronaschok. ‘Maar zodra die stolp van de arbeidsmarkt gaat, zal het aantal (collectieve) ontslagen toenemen’, voorspelt Paul Verschueren, directeur bij Federgon, de federatie van hr-dienstverleners. ‘Bedrijven bereiden zich voor op een ware herstructurerings- en ontslagtsunami’, zegt Magda Duerinckx, manager outplacement & loopbaanbegeleiding bij Acerta.
Wie ontslagen wordt, heeft in bepaalde gevallen recht op loopbaanbegeleiding. ‘Dat werkt, want zes op de tien deelnemers ronden hun traject af met een nieuwe job, ofwel bij een andere werkgever (55%) ofwel als zelfstandige (5%)’, zegt Verschueren.
Outplacement als springplank naar een nieuwe job dus. ‘Helaas gaat het om een kluwen van systemen die op verschillende momenten werden gelanceerd en niet op elkaar zijn afgestemd, waardoor werkgevers door de bomen het bos niet meer zien’, zegt Duerinckx.
Een woordje uitleg dus om duidelijkheid te scheppen in die wir-war.
Wie heeft er recht op?
Werknemers en contractuelen met een opzegtermijn of -vergoeding van 30 weken of meer, ongeacht hun leeftijd. Dat is het ‘algemene stelsel’.
Werknemers van minstens 45 jaar die minstens een jaar onafgebroken minstens halftijds in dienst zijn, hebben recht op outplacement via het ‘bijzonder stelsel’ als de opzegtermijn korter is dan 30 weken. Dat geldt niet voor werknemers ouder dan 62 jaar of met meer dan 42 loopbaanjaren en ook niet voor contractuelen.
Sinds april 2019 moeten werkgevers outplacement aanbieden aan alle werknemers en contractuelen, ongeacht hun leeftijd, die wegens medische overmacht na afloop van een re-integratietraject niet meer aan de slag gaan.
Zes op de tien ronden hun outplacementtraject af met een nieuwe job. Paul Verschueren directeur economische dienst Federgon
Bij collectief ontslag - meer dan 10 procent van het personeelsbestand - moeten alle voltijdse en deeltijdse werknemers met een contract van onbepaalde duur het aanbod krijgen, ongeacht hun leeftijd en hun anciënniteit. Een tewerkstellingscel moet dat collectieve outplacement omkaderen.
Wat houdt het in?
‘Outplacement is veel meer dan een reeks klassikale sessies om een cv op te stellen. U traint sollicitatieskills, zoals sociale media gebruiken als sollicitatiekanaal of een assessment voorbereiden. Uw persoonlijke outplacementcoach maakt u ook wegwijs in alle mogelijke tewerkstellingsmaatregelen, want daar zijn potentiële werkgevers vaak zelf niet van op de hoogte, enzovoort.’
‘Een nadeel van een collectief ontslag kan zijn dat je tijdens je begeleidingstraject in contact komt met al je collega’s die ook ontslagen zijn. Gaan de ex-collega’s elkaar versterken in hun frustratie en verbittering, dan kan dat de sfeer erg drukken. Bovendien bestaat het gevaar dat die ex-collega’s concurrenten worden als ze solliciteren voor dezelfde job.’
Hoelang loopt het?
‘Bij collectief ontslag begint het outplacement de dag na het ontslag. Wie 45 jaar of ouder is, moet binnen 6 maanden 60 uur outplacementbegeleiding volgen. Wie jonger is, moet 30 uur binnen 3 maanden volgen’, zegt Duerinckx.
‘Bij een individueel ontslag hebt u wat meer tijd om op adem te komen en het ontslag te verwerken’, zegt Duerinckx. ‘De ontslagbegeleiding omvat dan 60 uur begeleiding gespreid over een jaar.’
Outplacement wegens medische overmacht omvat 30 uur begeleiding, op te nemen binnen 3 maanden na het stopzetten van het re- integratietraject.
Wat kost het?
Bij medische overmacht heeft de werknemer recht op een traject ter waarde van 1.800 euro voor 30 uur.
In het algemeen stelsel ligt de prijs wettelijk op een twaalfde van het brutojaarloon in het kalenderjaar voor het ontslag. ‘Bij ontslag in 2021 na tijdelijke werkloosheid in 2020 telt het theoretisch brutoloon alsof de werknemer niet tijdelijk werkloos zou zijn geweest’, legt Duerinckx uit. Er geldt een minimum van 1.800 euro en een maximum van 5.500 euro.
De werkgever neemt de kostprijs van het outplacement grotendeels voor zijn rekening. Hij kan in het algemene stelsel wel vier weken inhouden op de verbrekingsvergoeding als de werknemer zijn opzeg niet hoeft te presteren.
In het bijzondere stelsel wordt de waarde van de outplacement vastgelegd in een akkoord tussen de werkgever en het outplacementbureau.
Kan een ontslagen werknemer outplacement weigeren?
Bij collectief ontslag en in het bijzonder stelsel kan de werkloosheidsuitkering geschorst worden.
Bij medische overmacht en in het algemeen stelsel kan de werknemer weigeren zonder verlies van uitkering. ‘Maar in feite straft de werknemer dan louter zichzelf. Hij betaalt vier weken opzegvergoeding zonder iets in de plaats te krijgen’, zegt Duerinckx.
