Telewerken blijft ook na dit weekend de norm, maar sommige werknemers gaan vanaf 4 mei weer op de werkvloer aan het werk. Dat wordt niet alleen een oefening in afstand houden, als u kinderen heeft, wordt het ook thuis koorddansen. De scholen beginnen volgens het plan van de Nationale Veiligheidsraad pas op 18 mei op en ook daarna zullen niet alle leerlingen elke dag op school vertoeven. Vooral kinderen jonger dan twaalf kunnen het best thuis nog wat begeleiding gebruiken.
U moet dus mogelijk een oppas voorzien. Niet vanzelfsprekend, want de grootouders kunnen niet worden ingeschakeld. Mogelijk moet u met uw werkgever overeenkomen dat u nog even blijft thuiswerken. Kan dat niet, dan kunt u vakantiedagen opnemen of gebruikmaken van een andere verlofvorm. We brengen voor u de mogelijkheden samen.
Gewoon ouderschapsverlof
Wat is het?
Het ouderschapsverlof biedt werknemers de kans hun werk tijdelijk te schorsen of te verminderen om meer tijd vrij te maken voor de opvoeding van hun kinderen. Beide ouders kunnen ouderschapsverlof nemen. Het recht om dat verlof op te nemen is individueel. Dat betekent dat het verlof dat de ene ouder niet (volledig) opneemt niet op de andere ouder kan worden overdragen.
Als u ouderschapsverlof wilt nemen, moet u uw werkgever drie tot twee maanden voor de ingangsdatum op de hoogte brengen. ‘Maar de werkgever kan akkoord gaan om die termijn te verkorten en dan is er geen probleem’, zegt Annelies Bries, juridisch adviseur bij de hr-dienstengroep Acerta. ‘De uitkering bij de RVA kan aangevraagd worden tot twee maanden na de aanvangsdatum.’
Om ouderschapsverlof te nemen moet de werknemer in de 15 maanden voor de aanvraag 12 maanden (niet noodzakelijk opeenvolgend) een arbeidsovereenkomst met zijn werkgever hebben. Dat geldt voor contracten van onbepaalde en bepaalde duur en voor voltijdse of deeltijdse tewerkstelling.
Het ouderschapsverlof is gericht op kinderen jonger dan twaalf jaar. Gaat het om een kind met een fysieke of mentale handicap van minstens 66 procent, dan is de leeftijdsgrens 21 jaar. Het ouderschapsverlof moet altijd beginnen voor de twaalfde of 21ste verjaardag van het kind, maar die leeftijd mag wel bereikt worden tijdens het verlof.
Een werkgever kan het ouderschapsverlof niet weigeren. ‘Het verlof is een recht’, zegt Bries. ‘Uitzonderingen zijn het eentiendeouderschapsverlof en het voltijds ouderschapsverlof per week en het halftijds ouderschapsverlof per maand. Daar is het akkoord van de werkgever voor nodig.’
De werkgever heeft wel de mogelijkheid het ouderschapsverlof voor maximaal zes maanden uit te stellen als dat gerechtvaardigd is wegens het functioneren van de onderneming.
Hoe werkt het?
Elke ouder heeft voor elk kind recht op maximaal vier maanden ouderschapsverlof. Die kunnen op meerdere manieren worden opgenomen. Combinaties daarvan zijn mogelijk.
u kunt vier maanden na elkaar verlof nemen of u kunt de vier maanden afzonderlijk opnemen.
u kunt acht maanden halftijds werken, naar keuze op te splitsen in periodes van minimaal twee maanden
u kunt 20 maanden vier vijfde werken, naar keuze op te splitsen in periodes van minimaal vijf maanden.
u kunt uw arbeidsprestaties met een tiende verminderen gedurende maximaal 40 maanden, of opgesplitst per tien maanden of een veelvoud daarvan. Maar die regeling is geen automatisch recht - de werkgever moet akkoord gaan. Ook voor het voltijds ouderschapsverlof per week en het halftijds ouderschapsverlof per maand is het akkoord van de werkgever nodig.
Wat betekent het financieel?
Een alleenstaande ouder die voor 100 procent met ouderschapsverlof gaat, krijgt een nettovergoeding van 1.258,19 euro, samenwonenden krijgen 765,33 euro. Een alleenstaande ouder die halftijds blijft werken, krijgt netto 579,95 euro, samenwonenden 352,77 euro. In een viervijfdesysteem beloopt de nettovergoeding voor een alleenstaande ouder 160,94 euro en voor ouders die met twee zijn 119,68 euro.
Coronaouderschapsverlof
Wat is het?
Nathalie Muylle (CD&V), de federale minister van Werk, heeft een volmachtenbesluit ingediend waarmee ouders met minstens één kind jonger dan twaalf (of 21 voor gehandicapte kinderen) in een versnelde procedure extra ouderschapsverlof kunnen aanvragen. Dat heeft geen impact op het saldo van het reguliere ouderschapsverlof en kan enkel tussen 1 mei en 30 juni worden opgenomen.
Het besluit is nog niet door de volledige coronabeslissingsprocedure. Vandaag - zaterdag - wordt het besproken door de superkern, de vergadering met alle partijen die de volmachtenregering steunen. Als die het goedkeurt, kan er vanaf 1 mei met terugwerkende kracht van worden gebruikgemaakt.
De RVA gaat er in elk geval van uit dat het tijdelijke systeem van extra ouderschapsverlof binnenkort een feit is. De instelling verwijst op zijn website al naar de mogelijkheid, maar benadrukt dat het ouderschapsverlof nog niet aangevraagd kan worden. Zodra het besluit gepubliceerd is en de werknemer het coronaouderschapsverlof kan gebruiken, zal de RVA een aanvraagformulier ter beschikking stellen.
Hoe werkt het?
In gewone tijden kunnen ouders halftijds of vier vijfde werken, of ze kunnen ervoor kiezen hun werk volledig te onderbreken. Die laatste optie is bij het extra ouderschapsverlof niet mogelijk, al kan dat wel in volledige weken opgenomen worden.
Werknemers kunnen na één maand in dienst te zijn bij een werkgever het coronaouderschapsverlof aanvragen. Voor het gewone ouderschapsverlof moet een werknemer minstens twaalf maanden bij een werkgever aan het werk zijn.
De werkgever moet voor het corona- ouderschapsverlof altijd zijn akkoord geven. Dat is niet het geval bij de meeste vormen van het gewone ouderschapsverlof.
Wat betekent het financieel?
De vergoedingen van de RVA tijdens het coronaouderschapsverlof zijn in principe dezelfde als die in het reguliere systeem. Een alleenstaande ouder die halftijds werkt, krijgt een nettovergoeding van 579,95 euro, samenwonenden 352,77 euro. In een viervijfdesysteem beloopt de nettovergoeding voor een alleenstaande ouder 160,94 euro en voor ouders die met twee zijn 119,68 euro.
Tijdskrediet met motief
Wat is het?
Het tijdskrediet met als motief ‘zorg voor een kind’ lijkt op het ouderschapsverlof, maar er zijn enkele verschillen. Zo moet u al langer bij uw werkgever aan het werk zijn, met name 24 maanden in de plaats van twaalf maanden. Ook mag het kind waarvoor u zorgt niet ouder dan acht zijn.
Het tijdskrediet is ook geen absoluut recht, maar hangt af van de omvang van het bedrijf waarvoor u werkt. Telt dat maximaal tien werknemers, dan mag de werkgever het tijdskrediet weigeren. Heeft het bedrijf meer dan tien werknemers, dan is het tijdskrediet een recht.
Om de continuïteit van het werk te garanderen is het recht op het tijdskrediet evenwel beperkt tot een quotum van gelijktijdige afwezigheden. Bovendien kunnen bepaalde functies door een sectorale of ondernemings-cao worden uitgesloten van het recht op het tijdskrediet.
Hoe werkt het?
Het tijdskrediet kan op meerdere manieren worden opgenomen: voltijds, halftijds of vier vijfde. In de twee eerste gevallen is de minimumduur per aanvraag drie maanden, bij vier vijfde is dat zes maanden. De maximumperiode beloopt 51 maanden.
Ook voor het tijdskrediet is de aanvraagprocedure vrij log. ‘In ondernemingen die tot 20 werknemers tewerkstellen, moet de aanvraag zes maanden voor het tijdskrediet gebeuren. In ondernemingen met meer dan 20 werknemers is dat drie maanden’, zegt Annelies Bries van Acerta. ‘Maar ook hier kan de werkgever akkoord gaan met een kortere termijn.
Wat betekent het financieel?
De bedragen van de RVA-uitkering variëren naargelang u meer of minder dan vijf jaar anciënniteit bij uw werkgever heeft. Voor een voltijds tijdskrediet gaat het over een nettobedrag van respectievelijk 545,95 en 467,91 euro.
Voor halftijds tijdskrediet variëren de bedragen naargelang u ouder of jonger dan 50 bent, minder of meer dan vijf jaar anciënniteit hebt en alleen woont of samenwoont. Bent u jonger dan 50 en hebt u minder dan vijf jaar anciënniteit, dan krijgt u voor het halftijdse tijdskrediet 215,68 euro als alleenstaande en 182,23 euro als samenwonende.
Voor een eenvijfdetijdskrediet maakt het alleen een verschil of u samenwonend of alleenwonend bent. In dat laatste geval wordt wel een onderscheid gemaakt of dat met of zonder kinderen is. De nettobedragen liggen tussen 111,43 en 183,29 euro.
Verlof om dwingende redenen
Wat is het?
Het verlof om dwingende redenen, ook wel het familiaal verlof genoemd, kan enkel bij onverwachte omstandigheden worden opgenomen. Een dwingende reden is een niet te voorziene gebeurtenis. Denk aan ziekte, een ongeval of de hospitalisatie van de partner, een kind of een (schoon)ouder. Ook bij schade aan een woning door brand of een natuurramp kan een beroep op verlof om dwingende redenen worden gedaan.
‘De vraag is of uitlopers van de corona- crisis als een onverwachte omstandigheid worden gezien’, zegt Geert Vermeir, juridisch adviseur van het hr-dienstenbedrijf SD Worx. ‘Dat kinderen weer naar school moeten is al langer geweten en geen onverwacht gegeven. Anderzijds kan een werkgever daar soepel in zijn en het verlof toestaan.’
Hoe werkt het?
Per jaar kunnen maximaal tien dagen opgenomen worden. Bij deeltijdse werknemers wordt dat aantal herleid in functie van de arbeidsregeling.
Wat betekent het financieel?
Het verlof om dwingende redenen is een onbezoldigd verlof. ‘Maar het verlof zal in de meeste situaties niet leiden tot een vermindering van je eindejaarspremie of andere bij cao toegekende voordelen’, zegt Geert Vermeir van SD Worx. ‘In sommige sectoren en ondernemingen is voorzien dat een aantal van die dagen toch betaald worden.’
Onbetaald verlof
Wat is het?
U zou uiteraard gewoon vakantie kunnen nemen om uw kinderen thuis op te vangen. Maar misschien hebt u geen wettelijke vakantiedagen meer of wilt u die voor iets anders gebruiken. In dat geval kunt u onbetaald verlof vragen.
Voor onbetaald verlof bestaat eigenlijk geen wettelijk kader. Dat is louter een afspraak tussen de werknemer en de werkgever. Onbetaald verlof is ook geen recht, waardoor de werkgever de vraag om onbetaald verlof zonder meer kan weigeren.
Hoe werkt het?
De mondelinge toestemming van de werkgever volstaat in principe. Maar u doet er goed aan de afspraken op papier te zetten, zodat de rechten en de plichten gekend zijn en latere discussies vermeden worden. Als de werkgever niet akkoord is, is sprake van ongewettigde afwezigheid.
Wat betekent het financieel?
U krijgt tijdens het onbetaald verlof geen geld van uw werkgever. Maar er zijn ook andere financiële aspecten aan verbonden.
In principe hebt u in die periode geen recht op de extralegale voordelen die u van uw werkgever krijgt, zoals uw bedrijfswagen, gsm en laptop. Maar u kunt eventueel wel overeenkomen om die zaken te blijven gebruiken en daarvoor een vergoeding te betalen.
Onbetaald verlof heeft ook gevolgen voor uw eindejaarspremie. De periode die u niet werkt, telt in het algemeen niet mee voor de berekening ervan.
Op dezelfde manier heeft dat ook gevolgen voor uw vakantiedagen in het volgende jaar. De duur van de wettelijke vakantie hangt af van het aantal effectief gepresteerde en gelijkgestelde dagen in het vakantiedienstjaar. De dagen met onbetaald verlof worden niet gelijkgesteld voor de berekening van de vakantie in het volgende jaar.
