Volgens de betaalbarometer die het Neutraal Syndicaat voor Zelfstandigen (NSZ) periodiek bekendmaakt, was het aantal wanbetalingen in ons land nooit groter dan in het derde kwartaal. Liefst 41 procent van de facturen tussen bedrijven werd niet op tijd of zelfs helemaal niet betaald. Het NSZ greep de eigen cijfers aan om maatregelen te vragen van de overheid. Er bestaat al een Europese richtlijn die de betaaltermijnen tussen bedrijven tot maximaal 60 dagen beperkt. Het NSZ wil dat die sneller wordt omgezet in Belgische wetgeving. De deadline ligt op midden maart 2013.
Minister voor Zelfstandigen Sabine Laruelle heeft daar duidelijk oren naar. ‘Ik wil die Europese richtlijn, die voorziet in een maximale betalingstermijn van 60 dagen tussen bedrijven en van 30 dagen tussen de overheid en bedrijven, versneld laten omzetten naar Belgisch recht. Aanvankelijk was dat pas gepland tegen midden maart 2013. Maar ik ben van plan vanaf januari 2013 voor iedereen een betalingstermijn van 30 dagen op te leggen’, beklemtoont de minister.
Achterstand
‘Nu de economische crisis blijft aanhouden, is er grote nood aan structurele maatregelen’, beseft Laruelle. Het aantal faillissementen is in oktober tot een nieuw record gestegen. Daarom heeft de regering beslist de bestaande faillissementsverzekering uit te breiden. Zelfstandigen in moeilijkheden kunnen bovendien aan hun sociale verzekeringskas uitstel vragen voor het betalen van hun sociale bijdragen. Ook de responstijd wordt ingekort. ‘Door de explosieve toename van het aantal aanvragen duurt het momenteel zes tot negen maanden voor de zelfstandige een antwoord krijgt. Vanaf 1 januari 2013 moet alle achterstand weggewerkt zijn. De responstijd zal dan afnemen tot drie à zes maanden’, kondigt Laruelle aan.
Ondernemers die met zware financiële problemen kampen, kunnen ook een vrijstelling van sociale bijdragen aanvragen. Ze moeten er dan wel rekening mee houden dat ze hun pensioenrechten voor de gelijkgestelde periode verliezen. Of ze kunnen een beroep doen op de Wet op de Continuïteit van Ondernemingen. Volgens het onderzoeksbureau Graydon gaat echter 70 procent van de ondernemingen die dat doen uiteindelijk toch failliet. Laruelle wijst er wel op dat zelfstandigen gratis hulp kunnen vragen aan de kredietbemiddelaar.
Volgens de minister kan het armoedeprobleem bij de zelfstandigen het best opgelost worden door het huidige systeem van sociale bijdragen te hervormen. ‘De sociale bijdragen van zelfstandigen zouden gebaseerd moeten zijn op hun inkomen van het jaar zelf, en niet op dat van drie jaar eerder.’ Het nieuwe systeem zal echter op zijn vroegst begin 2014 in werking treden.
Steunmaatregelen
Gelukkig voorzag het kmo-plan dat de regering in juli 2012 goedkeurde in de snelle invoering van enkele andere steunmaatregelen voor zelfstandigen. Zo werden vanaf 1 oktober 2012 de sociale bijdragen voor de eerste drie aanwervingen door kmo’s aanzienlijk verlaagd. ‘Vanaf 1 januari 2013 geldt die maatregel ook voor alle kmo’s die al drie werknemers tellen. En dat zonder salarisbeperking.’ De regering wil ook het probleem van de bedrijfsfinanciering aanpakken. ‘We gaan de banken verplichten hun beslissing te motiveren wanneer ze een krediet weigeren. Zo kunnen zelfstandigen hun dossier beter voorbereiden.’
Er is ook sprake van een bijsturing van de rechten en plichten van de banksector en de bedrijfswereld. ‘Een zelfstandige die bijvoorbeeld van bank wil veranderen omdat hij elders betere voorwaarden krijgt, moet soms torenhoge verbrekingsvergoedingen betalen omdat de wet op dat punt in geen enkele beperking voorziet. Sommige banken sluiten zelfs van de ene dag op de andere hun kaskrediet af. Er moet dus een beter evenwicht komen tussen de rechten en plichten van beide partijen’, zegt Laruelle.
De minister wil tegelijk ook meer concurrentie tussen de banken. ‘Bij een beroepskrediet kan het soms erg lang duren voor u een bankwaarborg terugkrijgt. Het kan u bovendien ook een pak geld kosten. De overdraagbaarheid van de waarborgen moet dus verbeteren.’
Het niet-bancair krediet, ook wel de 3F-geldschieters genoemd - friends, family and fools - zal worden gepromoot. Zo zal een handelaar bijvoorbeeld via een wettelijke akte zijn handelsfonds als waarborg kunnen geven aan de persoon die hem een lening verschaft.
