U zou niet de enige zijn die ‘vergeten’ is belasting te betalen op een erfenis of nagelaten heeft een registratiebelasting te betalen op een onderhandse schenking van iemand die binnen drie jaar na die schenking overlijdt. Het probleem is evenwel dat u met die sommen niet veel kanten uit kunt en dat u met dat geld geen grote transacties kunt doen.
De banken zijn aangezet tot waakzaamheid bij transacties met grote sommen waarvan de oorsprong niet 100 procent duidelijk is. Ze hebben een meldingsplicht bij de witwascel. Vastgestelde inbreuken kunnen leiden tot een strafrechtelijk onderzoek.
Wie regulariseert, heeft zijn schulden aan de fiscus vereffend en kan niet strafrechtelijk vervolgd worden.
Snel zomaar een overschrijving doen, is dus niet meer mogelijk. Uw financiële instelling zal een compliancedossier aanleggen waaruit duidelijk wordt dat de overgeschreven sommen niet besmet zijn.
Ook uw geld op een buitenlandse rekening komt vroeg of laat in het vizier. Door de internationale gegevensuitwisseling kunnen bij de fiscus waarschuwingslichten beginnen te knipperen.
Nog tot het einde van het jaar kunt u een fiscale rechtzetting doen waarmee u sommen ‘van onder de matras’ kunt halen. Dankzij die regularisatie kunt u nadien fiscaal en strafrechtelijk op twee oren slapen.
1. Hoe en tot wanneer kan ik de fiscale rechtzetting doen?
Erfbelasting en registratiebelasting zijn Vlaamse materie. Sinds 10 februari 2017 is er een decreet om inbreuken te regulariseren. Wie voor 1 augustus 2016 een inbreuk deed op de regelgeving over erfbelasting of registratiebelasting kan dat rechtzetten. Daar hangt een prijskaartje aan, want u moet een regularisatieheffing betalen. Maar het levert gemoedsrust op, want wie regulariseert heeft zijn schulden aan de fiscus vereffend en kan niet strafrechtelijk vervolgd worden.
Vlaanderen heeft de mogelijkheid om te regulariseren wel beperkt in de tijd. De regularisatieaangifte moet op 31 december 2020 zijn ingediend. Het wordt dus tijd om uw dossier samen te stellen en de attesten (zie vraag 3) bij elkaar te brengen waarmee uw financiële situatie in kaart wordt gebracht.
2. Wat kost een regularisatie?
De regularisatieheffing wordt berekend op het te regulariseren bedrag. Daarvoor wordt de waarde van de nalatenschap op de datum van het overlijden van de erflater gebruikt. De forfaitaire tarieven van de heffingen variëren naargelang het om fiscaal verjaarde of niet-verjaarde bedragen gaat.
Voor 1 januari 2015, de datum waarop de Vlaamse Codex Fiscaliteit (VCF) in werking trad, gold doorgaans een verjaringstermijn van tien jaar vanaf de uiterste datum voor de indiening van de aangifte nalatenschap.
Voor nalatenschappen opengevallen tot 31 juli 2012 was de aangiftetermijn vijf maanden, voor nalatenschappen opengevallen vanaf 1 augustus 2012 geldt een aangiftetermijn van vier maanden.
In de Vlaamse Codex Fiscaliteit is een overgangsbepaling opgenomen voor nalatenschappen waarvan de oude verjaringstermijn nog niet was verstreken op 31 december 2014. De verjaringstermijn wordt verlengd tot 31 december 2019.
Sinds 1 januari 2015 geldt een verjaringstermijn van vijf jaar vanaf de datum van overlijden. Die termijn is van toepassing op alle nalatenschappen opengevallen sinds 1 januari 2015 tot 31 maart 2016.
Schematisch zien de verjaringsregels er als volgt uit:
- Tot 1 augustus 2004: laatste dag verjaringstermijn uiterlijk op 31 december 2014
- Van 2 augustus 2004 tot 31 december 2014: (oude) verjaringstermijn nog niet verstreken op 31 december 2014, verlenging tot 31 december 2019
- Van 1 januari 2015 tot 31 maart 2016: al naargelang de datum van overlijden, bijvoorbeeld:
- overlijden op 1 mei 2015: laatste dag verjaringstermijn: 30 april 2020
- overlijden op 1 november 2015: laatste dag verjaringstermijn: 31 oktober 2020
- overlijden op 1 februari 2016: laatste dag verjaringstermijn: 31 januari 2021
- overlijden op 1 mei 2015: laatste dag verjaringstermijn: 30 april 2020
- overlijden op 1 november 2015: laatste dag verjaringstermijn: 31 oktober 2020
- overlijden op 1 februari 2016: laatste dag verjaringstermijn: 31 januari 2021
Als de Vlaamse Belastingdienst kan aantonen dat de belastingplichtige de inbreuk met bedrieglijk opzet of met het oogmerk om te schaden heeft begaan, worden de verjaringstermijnen met vier jaar verlengd. Dat komt echter zeer weinig voor. Een eenvoudig verzuim van aangifte wordt niet als bedrieglijk opzet gezien.
De tarieven zien er als volgt uit:
- Erfbelasting in rechte lijn en tussen partners: 35% (niet-verjaard) 40% (verjaard)
- Erfbelasting in alle overige gevallen: 70% (niet-verjaard) 40% (verjaard)
- Registratiebelasting: 20% (niet-verjaard) 40% (verjaard)
Opvallend aan de tariefstructuur is dat het tarief bij verjaring voor erfgenamen andere dan in rechte lijn of tussen partners slechts 40 procent bedraagt. Dat is in zekere zin een gunstpercentage, omdat de laagste erfbelasting van voor 1 september 2018 - de datum waarop het nieuwe erfrecht van kracht werd - voor die categorie 45 procent bedraagt en tot 65 procent kan oplopen.
‘Achter de tariefstructuur steekt geen doelbewuste logica van de Vlaamse decreetgever’, zegt Jan Sandra van het advocatenkantoor Imposto. ‘Ze gaat terug op het feit dat voor de verjaarde belastingen in alle gevallen - zowel voor erfbelastingen in rechte lijn als in zijlijn en ook voor andere belastingen dan erfbelastingen - voor een vast tarief van 40 procent is gekozen. Ter vergelijking: ook voor de federale belastingen geldt voor verjaarde bedragen een vast regularisatietarief van 40 procent.’
Daarnaast zijn de vaste regularisatietarieven voor niet-verjaarde belastingen telkens wat hoger dan de gewone tarieven in de erfbelasting. Voor niet-verjaarde erfbelasting in de zijlijn bedraagt het vaste regularisatietarief 70 procent. Het hoogste gewone tarief beloopt 65 procent voor erfenissen van voor 1 september 2018. Na die datum bedraagt het hoogste tarief 55 procent. Voor niet-verjaarde erfbelasting in de rechte lijn is het hoogste gewone tarief 27 procent en het vaste regularisatietarief 35 procent.
Als u aangifte doet, moet u duidelijk maken waar de te regulariseren bedragen vandaan komen.
‘Voor de erfbelasting in de zijlijn resulteert dat - omdat de reguliere tarieven in die categorie vrij hoog zijn - in een lager regularisatietarief voor verjaarde erfbelasting in de zijlijn tegenover het regularisatietarief voor niet-verjaarde erfbelasting in de zijlijn’, zegt Dries Verhaeghe van advocatenkantoor Imposto.
3. Welke bewijsstukken moet ik afleveren?
Als u aangifte doet voor regularisatie, moet u een verklaring toevoegen die duidelijk maakt waar de te regulariseren bedragen vandaan komen. Daarin moet ook staan welke financiële rekeningen er zijn gebruikt en wanneer u de bedragen had moeten aangegeven.
Daarnaast moet u een bankattest voorleggen waaruit blijkt wat de waarde van de sommen was op de datum van het overlijden van de erflater. Daarbij komt een erfrechtverklaring waaruit de datum van het overlijden, de erfgenamen en de graad van verwantschap blijkt. Daarvoor moet u bij de notaris aankloppen.
Volgens de wet kunnen die bewijsstukken tot zes maanden na indiening van de aangifte worden afgeleverd. Maar als u wilt dat uw dossier vlot wordt behandeld, voegt u die het best meteen bij de aanvraag.
4. Wat kan nog na 31 december 2020?
Niet-verjaarde belastingen kunnen ook na 31 december 2020 bij de Vlaamse Belastingdienst fiscaal rechtgezet worden. Maar omdat zo’n aangifte buiten de regularisatiewetgeving valt, levert dat in theorie geen strafrechtelijke immuniteit op. ‘Een eventueel strafrechtelijk verhaal is evenwel doorgaans pas aan de orde bij fiscaal verjaarde bedragen’, zegt Sandra.
‘Van een strafrechtelijk misdrijf is pas sprake als de fiscale inbreuk gebeurt met bedrieglijk opzet of met het oogmerk om te schaden. Als u spontaan niet-verjaarde bedragen - laattijdig - fiscaal aangeeft, lijkt daar bezwaarlijk sprake van te zijn.’
Door strafrechtelijke immuniteit kunnen de besmette sommen uit het verleden niet meer het voorwerp van strafonderzoek of vervolging uitmaken. Voor de geregulariseerde inbreuken worden daardoor geen strafsancties, zoals een verbeurdverklaring van de niet-aangegeven sommen of geldboetes, opgelegd.
Voor inbreuken na 1 augustus 2016 kan in principe altijd, zeker voor niet-verjaarde belastingen, een ‘bijvoeglijke aangifte van nalatenschap’ (aanvullende aangifte) bij de Vlaamse Belastingdienst worden ingediend. ‘Voor verjaarde nalatenschappen rijst in dat geval de vraag of de Vlaamse Belastingdienst zulke spontane aangiften wil behandelen en dus de verjaarde erfbelasting wil inkohieren’, zegt Verhaeghe. ‘Vlabel riskeert immers dat sprake is van een onverschuldigde betaling. In dat geval kan de belastingplichtige de betaalde sommen terugvorderen.’
Als u na de regularisatieperiode aangifte doet, betaalt u meer belastingen. Op de aanvullend aangegeven nalatenschap is het regulier tarief in de erfbelasting verschuldigd, te vermeerderen met een belastingverhoging tot 20 procent van het te betalen percentage aan erfbelasting. Het percentage wordt bepaald op basis van de maanden na het verstrijken van de reguliere aangiftetermijn. ‘Als de aangifte bijvoorbeeld meer dan 17 maanden laattijdig is, geldt het hoogste tarief inzake de belastingverhoging van 20 procent’, zegt Sandra. In dat geval kan de erfbelasting oplopen tot 78 procent, met name 65 procent plus 20 procent belastingverhoging.’
5. Komt er een verlenging van de regularisatie?
Het is koffiedik kijken of de Vlaamse regularisatieregeling na 31 december verlengd wordt. Er zijn geen formele signalen die daarop wijzen. ‘Informeel vernamen we wel dat de Vlaamse Belastingdienst nadenkt over de verlenging’, zegt Verhaeghe. ‘De pro’s en contra’s worden opgelijst en afgestemd met het kabinet van de Vlaamse minister van Financiën. De verlenging van de regularisatieregeling lijkt zeker mogelijk. Tegen eind september, begin oktober verwachten we meer nieuws.’
