'Met een tarief van 3 procent hebben de meeste erfgenamen geen probleem. En ook met het tarief van 9 procent kunnen ze nog leven. Maar dat geldt niet voor het tarief van 27 procent. Daar hebben velen een probleem mee.' Aan het woord is notaris Bart Van Opstal uit Oostende. Het hoeft dan ook niet te verwonderen dat notarissen veel vragen krijgen over successieplanning. 'Want daarmee kunt u besparen op de belastingfactuur van een nalatenschap', weet Van Opstal.
Hoe hoog die belastingfactuur oploopt wanneer u erft, hangt af van een heel aantal factoren. Ten eerste zijn de tarieven afhankelijk van de omvang van de erfenis: hoe groter de nalatenschap, hoe hoger het tarief. Tegelijk hangt het tarief ook af van wie u erft: hoe losser de familieband, hoe hoger het tarief. Ook waar de overledene woonde, speelt een rol aangezien de tarieven verschillen per gewest.
Met behulp van onderstaande tool kunt u tot op de euro uitrekenen hoeveel u als erfgenaam moet afstaan aan de fiscus. In de Erfenisgids vindt u handenvol tips om te besparen op de belastingfactuur van uw erfenis.
Verschijnt onze rekentool hieronder niet? Bekijk hem dan hier (ook op mobiele toestellen).
Even geduld...
1. Waar woonde de overledene?
Elk gewest hanteert zijn eigen tarieven. De fiscale woonplaats van de overledene bepaalt het gewestelijk tarief. Waar u woont als erfgenaam of waar de goederen liggen die u erft, is niet van belang. Woont u in het Waals Gewest en erft u een woning in het Brussels Gewest van uw ouders die in het Vlaams Gewest wonen, dan gelden de Vlaamse tarieven.
Woonde de overledene tijdens zijn laatste vijf levensjaren op meer dan één plaats in België? Dan is de plaats waar hij het langst woonde, in die vijf jaar bepalend.
2. Van wie erf ik?
Erfgenamen worden opgedeeld in categorieën. Hoe dunner de bloedband, hoe hoger de tarieven.
- Uw partner, uw ouder of uw kind
Uw partner is uw echtgeno(o)t(e) of uw wettelijk samenwonende partner.
lIn het Vlaams Gewest geldt dit voordelige tarief ook voor wie minstens één jaar feitelijk samenwoont. Daarom vragen we u in de tool om aan te geven hoelang u feitelijk samenwoont. In het Brussels en het Waals Gewest valt uw feitelijk samenwonende partner altijd onder het tarief ‘iemand anders'.
Uw ouder is uw vader, moeder, grootouder of stiefouder.
Uw kinderen zijn al uw biologische kinderen, uit uw huidige, vorige of zelfs overspelige relatie en uw adoptiekinderen.
Laat u uw stiefkinderen goederen na via een testament, dan genieten ook zij dat tarief. Maar uw stiefkinderen zijn, in tegenstelling tot uw biologische kinderen, geen wettelijke erfgenaam.
- Uw broer of zus.
Dit tarief geldt ook voor halfbroers en halfzussen.
- 'Iemand anders'
In het Brussels en het Waals Gewest valt uw feitelijk samenwonende partner altijd in deze categorie. In het Vlaams Gewest is dat het geval zolang u minder dan 1 jaar feitelijk samenwoont.
Ook als u uw vrienden en uw schoonfamilie goederen nalaat via een testament, betalen zij dat tarief.
3. Welk bedrag erf ik?
Niet de omvang van de totale nalatenschap telt, maar wel het bedrag dat u als erfgenaam toegewezen krijgt. De erfbelasting wordt immers per erfgenaam berekend, behalve als u in het Vlaams of het Brussels Gewest erft van een neef, nicht, oom, tante of een vreemde. Dan wordt het tarief wel bepaald door op te tellen wat iedereen in die groep samen erft.
Erft u van uw partner, (groot)ouder of (klein)kind die in het Vlaams Gewest woonde? Dan wordt uw erfenis ook nog eens opgedeeld in een roerend en een onroerend gedeelte. Een kind dat 150.000 euro cash en een woning ter waarde van 150.000 euro erft, betaalt daardoor minder erfbelasting dan een kind dat 300.000 euro cash erft. Die regel bestaat niet in het Waals of het Brussels Gewest.
Laat de overledene schulden na? Dan mag u die in mindering brengen van het bedrag dat u invult in de tool. Ook de begrafeniskosten mag u verrekenen. In Vlaanderen kunnen een aantal schulden forfaitair gewaardeerd worden, zonder dat de effectieve schuld moet worden aangetoond. De schulden aangegaan voor de verkrijging van onroerende goederen - zoals een hypothecaire lening - vallen niet onder het forfait.
Extra vrijstelling, kortingen en gunsttarieven
De tarieven vertellen niet het volledige verhaal, want bepaalde erfgenamen profiteren in bepaalde gevallen van een vrijstelling, van kortingen of gunsttarieven. Die verschillen van gewest tot gewest.
- Vlaanderen
Echtgenoten en wettelijke samenwoners betalen geen erfbelasting op de gezinswoning. Wie feitelijk samenwoont, moet minstens 3 jaar samenwonen om die vrijstelling te genieten. Ze geldt niet voor ouders en kinderen die feitelijk samenwonen.
Echtgenoten en wettelijke samenwoners hoeven voortaan geen erfbelasting meer te betalen op de eerste schijf van 50.000 euro roerende goederen. Feitelijke samenwoners moeten minstens 1 jaar samenwonen om deze vrijstelling te genieten. Dat levert een besparing op van maximaal 1.500 euro.
Vreest u dat u een deel van uw erfenis zult mislopen?Wilt u exact weten hoe u uw kinderen uit een vorige relatie kunt beschermen? Of vraagt u zich af hoe u zoveel mogelijk aan uw partner kunt nalaten? Stuur uw vraag via www.netto.be/belactie naar de redactie en op dinsdag 17 september (tussen 18 en 21 uur) belt een notaris u gratis op met het antwoord.
Een andere nieuwigheid is dat wie voor zijn 21ste wees wordt, de vrijstelling geniet op de gezinswoning en geen erfbelasting hoeft te betalen op de eerste schijf van 75.000 euro roerende goederen. Deze nieuwigheid is niet meegenomen in de berekeningstool.
Wie minder dan 50.000 euro erft in rechte lijn of van zijn partner, geniet een extra korting. Hetzelfde geldt voor kleine erfenissen onder 75.000 euro van een broer, zus of iemand anders. Deze korting is verrekend in de tool.
Het familiebedrijf kan onder bepaalde voorwaarden worden nagelaten tegen een vlak tarief van 3 procent in rechte lijn en tussen partners en 7 procent aan alle anderen. De tool veronderstelt dat deze voorwaarden vervuld zijn.
- Brussel
Erfgenamen in rechte lijn betalen geen erfbelasting op de eerste schijf van 15.000 euro.
Vrijstelling op de gezinswoning voor gehuwden en wettelijke samenwoners.
Het familiebedrijf kan onder bepaalde voorwaarden worden nagelaten tegen 3 procent in rechte lijn, echtgenoten en wettelijke samenwoners en tegen 7 procent aan alle anderen.
- Wallonië:
Erfgenamen in rechte lijn, echtgenoten en wettelijke samenwoners betalen geen erfbelasting op de onderste schijf van 12.500 euro.
De gezinswoning is vrijgesteld van erfbelasting voor de langstlevende echtgenoot en wettelijk samenwonende partner.
Het familiebedrijf kan onder bepaalde voorwaarden nagelaten worden tegen 0 procent.
