De VREG, de Vlaamse regulator voor de energiemarkt, gaat er op basis van representatieve datasets van verbruiksprofielen van uit dat een gemiddeld gezin een verbruikspatroon heeft dat tot een piekvermogen van 3,15 kilowatt leidt. Dat is een statistisch gemiddelde. ‘Statistieken en categorieën zijn relevant om de impact van maatregelen op de maatschappij in te schatten. Maar er zit een grote spreiding in de verbruiks- en productiepatronen’, zegt Koen Vanthournout, senior researcher bij het energieonderzoekscentrum EnergyVille/VITO. ‘Als je inzoomt op één huishouden, zeggen die gemiddelden nog weinig en kijk je het best naar de specifieke toestellen en het gedrag van dat huishouden.’
Hoe weet ik hoeveel mijn elektrische toestellen tegelijk verbruiken?
Het is niet eenvoudig te berekenen wat de exacte piek van een gezin is. U kunt op veilig spelen en de som maken van alle wattages die op de toestellen staan. Maar dat zal een onrealistisch hoog resultaat opleveren.
‘Omdat het verbruik van veel toestellen niet constant is, kan je niet gewoon optellen’, verduidelijkt Vanthournout. ‘Een vaatwasser en wasmachine halen hun maximaal verbruik alleen tijdens de - doorgaans korte - opwarmcyclus. Als dat niet in hetzelfde kwartier gebeurt, kunnen ze perfect samen aanstaan. Maar weinig mensen weten wanneer hun vaatwasser water opwarmt of alleen aan het spoelen is.’
Het is niet de bedoeling geen potje te koken omdat de vaatwasser aanstaat en het licht brandt.
Vanthournout wijst er ook op dat de piek die op uw factuur zal verschijnen niet het hoogste ogenblikkelijke vermogen is dat u van het net afneemt, wel de hoogste gemiddelde kwartierwaarde. ‘Korte pieken zijn dus geen probleem’, stelt hij. ‘De impact van een waterkoker die typisch maar een minuutje opstaat is klein, want 1 minuut lang 2,3 kW telt in het kwartiergemiddelde slechts als 0,15 kW. De 2,3 kW van een elektrische kacheltje dat een uur lang opstaat, telt daarentegen wel volledig door.’
Wat is de impact op het verbruik van mijn verschillende toestellen?
Er zijn verschillende categorieën toestellen met een hoge piek. Alle toestellen die ‘iets verwarmen’ en die aan een standaard stopcontact hangen, hebben typisch een piekverbruik van 10 A of 2,3 kW. 10 A is de maximale verbruik- stroom van een toestel dat via een stopcontact wordt gevoed. In die categorie zitten vaatwassers, droogkasten, wasmachines, waterkokers, mobiele elektrische kacheltjes, ovens en de meeste elektrische warmwaterboilers.
Uitzonderingen op die categorie zijn de toestellen met warmtepomptechnologie, zoals een droogkast met een warmtepomp. Die hebben een vermogen lager dan 1 kW.
Toestellen met een vaste aansluiting hebben vaak een hoger verbruik. Als alle platen in gebruik zijn, gaat een inductiekookfornuis bijvoorbeeld tot 7 à 8 kW. Maar bij die toestellen is er veel variatie tussen merken en types, en wat u kunt installeren is afhankelijk van uw netaansluiting. Zeer zware toestellen vergen vaak een driefasige aansluiting.
Vaste elektrische verwarming valt in twee categorieën uiteen:
- Accumulatieverwarming: er zit veel variatie op het geïnstalleerde vermogen. Dat staat in verhouding tot de grootte en de isolatie van uw woning. Maar het zijn energieslokoppen met een piekverbruik tot 10 à 15 kW.
- Warmtepompen: moderne warmtepompen streven naar een zo laag mogelijk continu verbruik. Hoewel warmtepompen veel kWh gebruiken op jaarbasis, hebben ze een lage piek. ‘Een capaciteitstarief is in het voordeel van gezinnen met een warmtepomp’, zegt Vanthournout. ‘Het precieze vermogen hangt af van het type en de grootte van uw warmtepomp. Het elektrisch vermogen van een warmtepomp is echter zo’n belangrijke kostenbepalende parameter dat die zo laag mogelijk wordt gehouden. Doorgaans bedraagt die slechts enkele kW.’ Sommige warmtepompen bevatten een elektrische weerstand als bijstook voor als het zeer koud is. Als die weerstand actief is, kan het vermogen snel oplopen.
Elektrische voertuigen: als ze traag geladen worden via een standaard stopcontact, is dat 10 A of 2,3 kW. Anders is de piek gelijk aan het vermogen van uw laadinfrastructuur. Dat kan voor snelladers oplopen tot 22 kW. Meestal is het 7 kW.
Hoe kan ik mijn piekverbruik inperken?
De vuistregel bij uitstek: tracht het gebruik van energieverslinders zo veel mogelijk te spreiden. De VREG wijst er echter op dat dat niet tot het uiterste moet worden doorgeduwd, waardoor aan comfort wordt ingeboet. Het is niet de bedoeling geen potje te koken omdat de vaatwasser aanstaat en het licht brandt.
‘Onze eerste indruk is dat de consument weinig manoeuvreerruimte zal hebben om zo weinig mogelijk capaciteitstarief te betalen’, zegt Simon November van de consumentenorganisatie Test-Aankoop. ‘Het enige wat hij kan doen, is erop toezien dat de wasmachine, de droogkast en de vaatwasser niet tegelijk draaien. Voor wie elektrisch kookt, wordt het minder evident. Dan gebruik je vaak meerdere kookplaten en komt eventueel de oven erbij. In dat geval gebruik je 4 tot 6 kW.’
Maar helemaal zeker bent u dan ook niet over dat piekverbruik. Veel huishoudelijke toestellen trekken enkel een kortstondige piek of gebruiken maar een beperkt vermogen, waardoor ze het door de digitale meter geregistreerde gemiddelde vermogen op kwartierbasis maar beperkt beïnvloeden. Inductiekookfornuizen verbruiken maar kort hun piekvermogen. Zodra de pannen warm zijn, zakt dat snel.
Daarnaast zult u zich bij de aankoop moeten richten op het vermogen van een elektrisch toestel. Zuinige toestellen zijn niet alleen goed om uw piekvermogen in toom te houden. Ze hebben ook een positieve invloed op uw verbruik en dus op het niet aan de capaciteit gelinkte deel van uw elektriciteitsfactuur.
Uiteindelijk is meten weten. De net- beheerder Fluvius wil zo snel mogelijk garanderen dat mensen hun piekwaarde kunnen consulteren op hun digitale meter. Om een nog beter zicht te krijgen op uw verbruikspatronen bestaan er toestellen die aan de digitale meter gekoppeld kunnen worden en waarmee u alles in detail kunt bestuderen. Een overzicht van die applicaties staat op maakjemeterslim.be.
