Het heeft lang geduurd, maar afgelopen week keurde het Vlaamse Parlement dan toch de invoering van de slimme meter goed. Het dossier zat lang vast op de vraag in welke mate die digitale meter eigenaars van zonnepanelen financieel benadeelt. Daar is nu een oplossing voor gevonden. Ze kunnen tijdelijk zelf kiezen.
Maar waar moet u dan op letten? Een handleiding.
Hoe werkt de klassieke elektriciteitsmeter?
Als u zonnepanelen hebt, kan de stroom die ze opwekken onmiddellijk worden gebruikt of, als er een overschot is, aan het net worden geleverd. In dat laatste geval draait de klassieke elektriciteitsmeter terug. De energiekosten, de nettarieven en de taksen worden alleen berekend op het verschil tussen uw totale gebruik en de stroom die u opwekt.
In de praktijk doet u vaker een beroep op het net dan blijkt uit de stand van uw teruglopende teller. U levert niet alleen stroom op het moment dat u er zelf weinig verbruikt. Op het moment dat u meer verbruikt, haalt u er ook af.
Bij mensen zonder zonnepanelen is hun volledige afname van het net bekend en kunnen de tarieven daar exact op worden berekend. Om de lat enigszins gelijk te leggen moeten mensen met zonnepanelen sinds 2015 een prosumententarief betalen. Dat is een forfaitair bedrag gebaseerd op de capaciteit van de geïnstalleerde omvormers.
Hoe werkt de digitale meter?
De digitale meter registreert hoeveel stroom u van het net afneemt en hoeveel u erin injecteert. Een aparte productieteller meet de elektriciteit die uw zonnepanelen opwekken. Zo kan voor eigenaars van zonnepanelen exact bepaald worden hoeveel netstroom ze gebruiken. Daarop worden dan de gewone nettarieven toegepast, zoals bij andere elektriciteitsgebruikers.
Waarom die afkeer van de digitale meter?
De vrees bestond - en die is zeker nog niet volledig weggeëbd - dat een exacte berekening van de nettarieven nadelig zou uitvallen voor de eigenaars van zonnepanelen. Bij de installatie van panelen wordt een bepaald rendement op de investering voorgespiegeld en die leek in het gedrang te komen. Nu zo zwaar wordt ingezet op hernieuwbare energiebronnen, kon politiek Vlaanderen nieuwe onzekerheid rond zonnepanelen - herinner u de groenestroomcertificaten - best missen.
Wat is nu beslist?
Eigenaars van zonnepanelen kunnen zelf kiezen of ze verdergaan met het prosumententarief of overstappen op het systeem van een precieze tarifering. De keuze voor het forfaitaire tarief heeft wel enkele beperkingen.
De mogelijkheid geldt alleen voor zonnepanelen die voor 1 januari 2021 worden geïnstalleerd. Het oude regime behouden is beperkt tot 15 jaar na de installatie. Voor zonnepanelen die in 2010 in gebruik werden genomen, kan dus nog maar tot 2025 voor het prosumententarief worden gekozen. Tegen 2035 wordt het systeem van de terugdraaiende teller volledig opgedoekt.
Wanneer hebt u baat bij de digitale meter?
De kunst is om zoveel mogelijk zelf opgewekte elektriciteit onmiddellijk te gebruiken.
Het principe is eenvoudig: hoe minder elektriciteit u van het net haalt, hoe minder u zult moeten betalen. De kunst is dus om zoveel mogelijk zelf opgewekte elektriciteit onmiddellijk te gebruiken.
Dat is niet voor iedereen even eenvoudig, aangezien de meeste mensen overdag, als de zon schijnt en de zonnepanelen veel stroom opwekken, buitenshuis aan het werk zijn. De grote consumptie van elektriciteit gebeurt ’s avonds.
En wie elektrisch verwarmt, heeft veel elektriciteit nodig in de winter en bijna geen tijdens de zomer als de zonnepanelen meer opbrengen.
De Vlaamse energieregulator VREG schat in dat voor 60 procent van de zonnepaneeleigenaars de factuur goedkoper zal uitvallen en voor 40 procent duurder. In sommige situaties zou een eigen verbruik van zo'n 30 procent van de stroomproductie van uw zonnepanelen volstaan om baat te hebben bij de digitale meter.
Hoe verhoogt u uw onmiddellijk verbruik?
Daarvoor stemt u het beste de omvang van uw installatie af op uw situatie en uw verbruik.
Met te weinig zonnepanelen verbruikt u meer elektriciteit dan u produceert. Dan kan uw percentage zelfconsumptie een stuk hoger liggen dan het gemiddelde. Maar met te veel zonnepanelen verbruikt u veel minder elektriciteit dan u produceert. In dat geval kan het percentage van onmiddellijke consumptie een stuk lager liggen.
De onmiddellijke consumptie van zelf opgewekte elektriciteit kan met een aantal ingrepen worden opgedreven. Denk aan het gebruik van de vaatwasmachine en de wasmachine overdag en het bijstellen van de timer van de warmwaterboiler. En als u niet tegen de investering opkijkt, bieden ook de aanschaf van een elektrische wagen en een thuisbatterij een uitkomst.
Wie kan u helpen bij uw keuze?
Voorlopig kunt u alleen maar bij de simulator op de website van de VREG terecht om een indicatie te krijgen van het voor- of nadeel dat de digitale meter u oplevert.
Aan de hand van parameters zoals het geïnstalleerde vermogen, het nettoverbruik op jaarbasis, de hellingsgraad van uw dak en het jaar van de installatie berekent die wat uw percentage onmiddellijke consumptie is en hoe groot uw voor- of nadeel is bij een overstap naar de digitale meter.
Pas op: houd bij uw keuze - overschakelen naar de digitale meter de komende jaren of wachten - niet alleen rekening met uw huidig verbruik, maar ook met eventuele veranderingen in uw gezinssituatie. Hebt u kinderen die straks op kot gaan, dan zal uw stroomverbruik dalen.
