De tijd dat een aandeel van een bedrijf nog een papieren eigendomsbewijs was, ligt al ver achter ons. Vandaag kunt u van achter uw computer of met uw smartphone in enkele seconden mede- eigenaar worden van een beursgenoteerde onderneming in alle uithoeken van de wereld. En seconden later kunt u alweer eigenaar af zijn, als u het aandeel opnieuw verkoopt. Zo snel kan het gaan.
- Iedereen meesterbelegger: zo surft u mee op het succes van de profs
- Van biotech tot big tech: eerste hulp bij het kiezen van de juiste bedrijven
- Ook de fiscus feest mee: op welke manier knabbelt de overheid aan uw rendement?
De Aandelengids, met gedetailleerde informatiefiches van 50 aandelen. Zaterdag 16 januari gratis bij De Tijd.
Maar achter die snelheid schuilen vele processen en factoren die een impact kunnen hebben op uw rendement.
Wie voor de eerste keer belegt, moet over een effectenrekening beschikken. Want aandelen worden niet bijgehouden op een zicht- of spaarrekening, maar op een speciale rekening voor ‘effecten’. Zo’n effectenrekening openen kunt u in principe bij elke bank.
Maar de kosten die verbonden zijn aan de rekening kunnen grondig verschillen van bank tot bank. Dus bestaat een eerste stap erin de gepaste bank te vinden. Zodra u die bank gevonden hebt, komt het erop aan zo efficiënt mogelijk uw koop- en verkooporders in de markt te zetten.
1 Kies de juiste bank
Onderschat het niet. Meteen bij de juiste bank zitten voor uw aandelenportefeuille is belangrijk. Dat komt, omdat de meeste banken hoge transferkosten aanrekenen mocht u later beslissen uw aandelen bij een andere bank onder te brengen. De transferkosten kunnen oplopen tot 150 euro per lijn. Hebt u tien verschillende aandelen, dan kan een transfer naar een andere bank al snel meer dan honderden euro’s kosten.
Het openen van een effectenrekening kan bij de meeste banken in principe gratis. Maar achter de gratis effectenrekening schuilen heel wat kosten die fors kunnen verschillen. Algemeen kunt u twee types banken onderscheiden in de beleggerswereld: de klassieke banken leggen de nadruk op dienstverlening en advies; de onlinebroker richt zich vooral tot de doe-het-zelver die zo kostenefficiënt mogelijk in aandelen wil beleggen.
Voorbeelden van onlinebrokers zijn BinckBank, KBC Bolero, Keytrade, Leleux of MeDirect. Bij de onlinebrokers vindt u soms ook buitenlandse spelers. Een voorbeeld is DeGiro. Die Nederlandse speler is in ons land actief als een echte prijsbreker, maar de keerzijde van de medaille is dat het om een buitenlandse speler gaat, wat betekent dat u in uw belastingaangifte zult moeten aankruisen dat u een buitenlandse rekening hebt. Welke broker u ook kiest, u houdt het best rekening met 3 types kosten.
Kostenpost 1: bewaarloon
Sommige banken rekenen een bewaarloon aan om de effecten te ‘bewaren’ op de rekening. Die kosten worden dan uitgedrukt in een percentage van het belegd vermogen. Bij vele (online)brokers ligt het bewaarloon op 0 procent en is deze dienst dus gratis.
Bij klassieke banken wordt er vaak een bewaarloon aangerekend, al wordt hierbij rekening gehouden met het soort effecten. Houdt u huisfondsen van de bank aan op de effectenrekening, dan worden hiervoor geen bewaarkosten in rekening gebracht.
Voor aandelen geldt dan wel een bewaarloon. Bij BNP Paribas Fortis bijvoorbeeld bedraagt het bewaarloon voor aandelen 0,242 procent op jaarbasis. Hebt u voor 10.000 euro aandelen op de rekening, dan betaalt u 24,2 euro bewaarloon per jaar.
Kostenpost 2: makelaarsloon
Naast het bewaarloon vormen de transactiekosten uiteraard een minstens even belangrijk onderdeel. De transactiekosten betaalt u bij elke aan- en verkoop van een aandeel. Ook hier spelen onlinebrokers hun lage kosten uit. Om een indicatie te geven van hoe groot de verschillen kunnen zijn: koopt u aandelen op de Brusselse beurs voor een waarde van 5.000 euro, dan betaalt u 3,5 euro makelaarsloon bij DeGiro, 15 euro bij KBC Bolero en 25 euro bij ING (Home Banking).
Staar u echter niet blind op die voorbeeldtarieven, want banken hanteren uiteenlopende tariefformules die ook afhangen van de markt waarop u handelt en van de omvang van het order. Dus kan de ene bank goedkoper zijn voor uw order op Euronext Brussel, terwijl een andere bank veel goedkoper is voor orders op Wall Street. Maak vooraf dus een inschatting van het type orders dat u wellicht zult doorvoeren. Alleen zo kunt u een relevante vergelijking maken.
Kostenpost 3: diversen
Zo komen we tot de rubriek diverse kosten, een populaire verzamelnaam waarin meer vervat zit dan u op het eerste gezicht zou denken. Behalve het bewaarloon kan de bank ook dossier- of beheerskosten aanrekenen voor uw effectenrekening. Belfius is een van de spelers die dossierkosten aanrekenen. De kosten komen jaarlijks uit op 9,075 euro.
Tegelijk kunnen nog specifieke kosten worden aangerekend die samenhangen met buitenlandse aandelen. Denk aan de wisselkosten voor aandelen die niet in euro noteren. Of denk aan een buitenlands bedrijf uit uw portefeuille dat een dividend uitkeert. Voor de inning van dat dividend kan de bank kosten aanrekenen.
Ook de fiscale behandeling kan verschillen. Past de bank het dubbelbelastingverdrag toe of moet u achteraf zelf een deel van de te veel betaalde (dubbele) roerende voorheffing recupereren?
Wie buitenlandse aandelen koopt, moet rekening houden met wisselkosten en met de behandeling van de dividenden. Past de bank het dubbelbelastingverdrag toe of moet u achteraf zelf een deel van de te veel betaalde (dubbele) roerende voorheffing recupereren?
Dat alles illustreert waarom het belangrijk is om de tarievenfolder van de broker grondig te lezen voor u de keuze maakt. Zo’n folder is geen spannende lectuur, maar voorkomt wel verrassingen op een later tijdstip.
2 Kies het juiste order
Zodra u een effectenrekening hebt geopend bij de bank begint het echte werk: de aankoop van uw eerste aandeel. Ook hier houdt u beter rekening met enkele vuistregels om het rendement van uw belegging te maximaliseren.
Denk bijvoorbeeld goed na over het bedrag waarmee u een aandeel koopt. Omdat makelaarskosten vaak in vaste bedragen zijn uitgedrukt, investeert u beter niet met zeer kleine bedragen. Om een beetje schaal te creëren, investeert u het best minstens 2.500 euro in één aandeel.
De volgende stap is het type order. Geeft u niets specifieks aan, dan is uw order een marktorder. Dat betekent dat u het aandeel zult kopen tegen de koers waartegen een verkoper bereid is te verkopen. En dat kan soms tegenvallen, zeker op momenten dat er veel belangstelling is voor de aandelen en de koers een stevige opwaartse rit maakt.
In zo’n geval kan achteraf blijken dat u het aandeel goedkoper had kunnen kopen indien u wat geduld had getoond. Idem bij zogenaamde illiquide aandelen, die minder verhandeld worden. Bij dergelijke aandelen is er vaak een groot verschil tussen de biedkoers – de koers waartegen een belegger wil kopen – en de laatkoers – de koers waartegen een verkoper wil verkopen.
De kosten voor de aankoop of verkoop van aandelen kunnen fors verschillen van bank tot bank. Wie bijvoorbeeld aandelen koopt op de Brusselse beurs voor een waarde van 5.000 euro, betaalt 3,5 euro makelaarsloon bij DeGiro, 15 euro bij KBC Bolero en 25 euro bij ING (Home Banking).
Om te vermijden dat u bij deze aandelen tegen een te hoge koers koopt, werkt u het best met een limiet. In dat geval kunt u de maximumkoers aangeven waartegen u wilt kopen. Noteert het aandeel tegen 36 euro, dan kunt u bijvoorbeeld aangeven dat het aandeel alleen gekocht mag worden als er een verkoper opduikt die wil verkopen voor 35 euro of minder.
Ook bij een verkoop is een limietkoers aanbevelenswaardig. U kunt dan aangeven welke prijs u minstens wilt krijgen. Het gevolg van limietkoersen is wel dat u wat langer moet wachten tot het order uitgevoerd wordt. Het is ook mogelijk dat het order helemaal niet meer uitgevoerd raakt. Denk aan een aandeel waarvan de koers maandenlang in stijgende lijn zit, waardoor uw limiet om te kopen niet gehaald wordt.
Ten slotte is er het ‘stoplossorder’. Zoals de naam doet vermoeden, kunt u zo’n order gebruiken om de verliezen te stoppen. Stel dat een aandeel in een dalende trend zit. U wilt nog niet verkopen omdat u hoopt op een herstel, maar u wilt ook geen risico lopen dat het aandeel volledig waardeloos wordt. In dat geval stelt u een order in waarmee het aandeel wordt verkocht als het onder een bepaalde drempel duikt.
Bijvoorbeeld: u kocht een aandeel voor 50 euro. De koers van het aandeel bedraagt op dit moment 39 euro. Dan kunt u een order plaatsen waarbij verkocht wordt als de koers onder de drempel van 35 euro is gezakt. U incasseert dan wel een verlies, maar misschien minder dan wanneer u nog langer wacht om te verkopen.
Dat alles illustreert dat niet alleen een juiste aandelenselectie de basis vormt voor het succes van de belegger. Een goede en consequente verkoopstrategie is minstens even belangrijk. Limietorders kunnen daarbij zeker helpen.
