Na 38 jaar bij dezelfde werkgever te hebben gewerkt, gaat Didier op 63-jarige leeftijd met pensioen. Voortaan vervangt zijn wettelijk pensioen zijn maandelijks loon. Nu ja, ‘vervangen’ is een groot woord. Want, ongeacht het aantal jaren dat u gewerkt hebt, het bedrag van uw pensioen valt altijd lager uit dan uw laatste loon (zie blz. 22, Hoeveel pensioen levert een jaar werken op?). Alle pensioenen zijn immers afgetopt. Zo bedraagt het maandelijks brutopensioen van een alleenstaande bediende maximaal 2.145 euro.
Didier mag dan vroeger een hoog loon gehad hebben, zijn wettelijk pensioen volstaat hoegenaamd niet om zijn koopkracht in stand te houden. Vooral omdat zijn loonpakket bestond uit een aantrekkelijk loon aangevuld met interessante extralegale voordelen, zoals een bedrijfswagen, een tankkaart, een smartphone, een mobiel abonnement, een laptop, een internetverbinding, maaltijdcheques en een hospitalisatieverzekering. Het verlies van die voordelen tast zijn koopkracht aan. Want voortaan moet Didier die kosten uit eigen zak betalen. Voorts loopt hij het risico dat andere kosten plots de hoogte inschieten. Want nu Didier gepensioneerd is, is hij vaker thuis en zullen de energiekosten wellicht stijgen. Maar ook de kosten voor vrijetijdsbesteding en de gezondheidskosten zullen toenemen. Tegelijk kan hij ook snoeien in bepaalde kosten. Bijvoorbeeld door kleine werkjes, zoals tuinonderhoud, poetsen of strijken zelf te doen in plaats van dienstencheques te gebruiken.
Ongerust
Didier is vooruitziend en doet al enkele jaren aan pensioensparen. Hij beslist ook om tot zijn 65ste te blijven storten en zijn kapitaal pas op dat ogenblik op te vragen (zie blz. 33). Gelukkig is zijn hypothecaire lening onlangs afbetaald en heeft hij het eenmalige kapitaal van zijn groepsverzekering ontvangen. En net als zoveel andere Belgen heeft hij een mooi bedrag op zijn spaarboekje staan.
Maar hoewel Didier over een mooi appeltje voor de dorst beschikt, is hij allesbehalve gerust. Hij is er niet van overtuigd dat zijn financiële middelen zullen volstaan om zijn welzijn te blijven garanderen en een relatief comfortabele levenstandaard te behouden. Hij weet ook niet goed hoe hij het kapitaal van zijn groepsverzekering moet beheren. Moet hij zijn kapitaal af en toe aanspreken om de eventuele gaten in zijn maandelijks budget op te vullen? Of moet hij het in een financieel product beleggen en van zijn rente leven?
Mind the gap
Didier heeft geen keuze. Als hij met kennis van zaken financiële beslissingen wil nemen (en opnieuw op beide oren wil kunnen slapen), moet hij zijn financiële toekomst zo snel mogelijk in kaart brengen. Maar hoe pak je dat aan? Antwoord: door de volgende vijf parameters te definiëren:
1. Uw inkomsten
Probeer eerst een goed beeld te krijgen van al het geld dat er elke maand op uw rekening komt: het wettelijk pensioen, de groepsverzekering, eventuele huurinkomsten, pensioensparen, sparen, een bijverdienste, een erfenis enzovoort.
Didier kan rekenen op een maandelijks wettelijk pensioen van 1.600 euro. Maar hij weet nog niet hoe hij het geld van zijn groepsverzekering, pensioensparen enzovoort moet aanwenden of beleggen. Hij weet ook niet of hij zijn woning zal moeten verkopen of er een deel van verhuren om extra inkomsten te verwerven.
2. Uw kosten
Breng vervolgens in kaart welke kosten daartegenover staan: verzekeringen, huisvesting, voeding, telecommunicatie, wagen, gezondheid enzovoort. Wilt u een correct cijfer, dan moet u een volledig jaar in overweging nemen. Zo worden sommige verzekeringspremies jaarlijks aangerekend. En in de winter lopen de energie-uitgaven meestal hoger op dan in de zomer.
U kunt daarvoor gebruikmaken van een aantal tools, zoals het Excelbestand ‘budget’ van Netto of de simulator van MySavings, een site die informatie en tips geeft over pensioenen, spaarproducten en beleggingsproducten (www.mysavings.be).
Didier denkt een maandelijks budget van 2.600 euro nodig te hebben om in zijn behoeften te kunnen voorzien.
3. De kloof
Het verschil tussen de inkomsten en uitgaven is de budgettaire kloof.
Didier heeft elke maand 1.000 euro extra nodig.
4. Uw levensverwachting
Hoelang blijft u nog in leven? Niemand die daarop een antwoord kan geven. We moeten ons dus op gemiddelden baseren. In België bedraagt de levensverwachting van een man 77,8 jaar. Op de wettelijke pensioenleeftijd van 65 jaar heeft een man dus in principe nog 13 jaar te leven. Vrouwen hebben een iets hogere levensverwachting: 82,9 jaar. Zij hebben dus nog een leven van minstens 18 jaar voor de boeg.
Didier zal in principe dus nog minstens 15 jaar leven.
5. Noodzakelijk kapitaal
Om te weten hoeveel u nodig hebt om de kloof te dichten, vermenigvuldigt u de jaarlijkse kloof met het aantal resterende levensjaren.
Didier moet dus elk jaar 12.000 euro (jaarlijks tekort) zien te vinden. Over een periode van 15 jaar is dat 180.000 euro.
Gezocht: 96.000 euro
Didier heeft nu al een iets klaardere kijk op zijn budget. Hij weet ook dat hij een manier moet vinden om minstens 180.000 euro uit zijn vermogen te halen. Maar volgens een financieel planner van de site MySavings is het tegenwoordig bijna onmogelijk om louter van uw rente te leven. ‘De financiële producten zijn zeer sterk geëvolueerd. De rente daalt voortdurend. En bovendien keren steeds minder financiële producten nog een rente uit omdat dat fiscaal wordt bestraft.’
De expert raadt dan ook aan uw vermogen te verdelen als een taart. Didier weet bijvoorbeeld dat zijn volledige vermogen, met inbegrip van het onroerend goed, circa 500.000 euro waard is.
De financieel planner adviseert ook om een plan op 8 à 10 jaar uit te stippelen. ‘Een plan op één jaar is van generlei waarde. En voor iemand van 65 is een plan op 20 jaar overdreven.’ Didier moet dus 96.000 euro trachten te vinden om de volgende 8 jaar in zijn behoeften te voorzien (8 x 12.000 euro). Dat is ongeveer een vijfde van zijn vermogen. ‘In plaats van te rentenieren moet Didier een deel van zijn taart voorbehouden om op een apart spaarboekje te zetten. Of hij moet het beleggen in een financieel product waarbij het kapitaal wordt opgesoupeerd, maar dat ondertussen op het resterende bedrag rente genereert. Gedurende al die tijd blijven de vier andere delen van zijn taart rente opbrengen. Hij hoeft die dus niet aan te spreken om in zijn behoeften te voorzien.’ Wil hij aan die 96.000 euro geraken, dan moet Didier beslissen of hij dat geld deels uit zijn groepsverzekering of uit zijn pensioensparen wil putten, dan wel of hij zijn onroerend goed moet verkopen.
Gemoedsrust
De expert is van mening dat een gepensioneerde die zo’n plan opstelt, zich de volgende jaren geen zorgen hoeft te maken. Hij weet dat hij het tekort in zijn budget kan opvullen met een deel van zijn vermogen. Hij kan dus financiële beslissingen nemen over de resterende delen en beleggen in verschillende soorten instrumenten, zoals financiële producten met een vast rendement (tak 21, obligaties, kasbons, spaarboekje), vastgoed of iets risicovollere producten met een hoger rendement (beurs, levensverzekeringsproducten van tak 23).
‘Een mix van de drie is uiteraard ideaal. Want het is nooit verstandig om al uw eieren in één mand te leggen. Wat niet wegneemt dat een gepensioneerde met een defensief beleggingsprofiel best blijft bij producten met een vast rendement.’ Maar hoe weet u in welke producten u het best belegt? Wie niet zo beslagen is daarin kan zich altijd laten bijstaan door een bankier of financieel planner. ‘Maar let erop dat de persoon die u adviseert u een waaier aan beleggingsproducten voorstelt. Alleen dan kunt u vergelijken en opteren voor de belegging die het best bij u past en u tegelijk het beste rendement garandeert.’
