Eerst enkele cijfers. 8,6 miljoen Belgen shopten vorig jaar online, goed voor 126,9 miljoen aankopen, of gemiddeld bijna 15 per shoppende Belg. Dat blijkt uit cijfers van BeCommerce, de koepelorganisatie van webshops in België. Maar omdat we door corona veel minder reizen en vliegtuig- of concerttickets online boekten - uitgaven die doorgaans met hogere bedragen gepaard gaan - lag het gemiddelde bedrag per aankoop dat we vorig jaar spendeerden op webshops lager dan in 2019: 81 euro tegenover 102 euro.
Ook hebben handelaars door de lockdowns en strenge coronamaatregelen steviger ingezet op de verkoop via het internet. Uit een enquête van de zelfstandigenorganisatie Unizo blijkt dat 91 procent van de zelfstandige handelaars online aanwezig is via een website en/of sociale media. 55 procent verkoopt ook online, terwijl dat in 2015 nog maar 35 procent was. Volgens Sofie Geeroms van BeCommerce was 2020 het jaar waarin de Belg e-commerce definitief leerde kennen. ‘Zo’n 200.000 mensen vonden voor het eerst hun weg naar een webwinkel in 2020.’
Wat zijn uw rechten als u online shopt?
Als u online koopt, dan zijn de regels over verkoop op afstand van toepassing. U hebt dan een herroepingsrecht. Dat betekent dat u alsnog van uw aankoop kunt afzien binnen een termijn van 14 kalenderdagen. Die termijn gaat in op de dag na de levering. U hoeft de levering niet af te wachten voor u het herroepingsrecht kunt uitoefenen. Ook als het pakje nog niet geleverd werd, kunt u van de aankoop afzien.
Let wel: er kunnen retourkosten verbonden zijn aan het terugsturen van uw pakje. Als u van uw aankoop wilt afzien, moet u de ontvangen goederen zo snel mogelijk en uiterlijk 14 dagen nadat u de verkoper op de hoogte gebracht hebt van uw beslissing terugsturen. De verkoper moet binnen 14 dagen nadat hij op hoogte was van uw beslissing uw geld terugstorten (inclusief leveringskosten). Hij mag wel wachten tot de goederen zijn terugbezorgd of tot hij een bewijs van verzending gekregen heeft.
Ook als u de meubels die u op het internet kocht al ineenstak, kunt u nog een beroep doen op het herroepingsrecht.
‘Iedere webshop moet ook voorzien in een privacybeleid waarin omschreven staat welke persoonsgegevens precies verwerkt worden, hoe dat gebeurt en met welk doel’, zegt Davy Verschoot van BeCommerce. Webshops die cookies gebruiken, moeten via een banner uw expliciete toestemming voor het gebruik van de cookies vragen. ‘Als u de cookies weigert, dan mag de webshop geen cookies plaatsen, met uitzondering van functionele cookies die nodig zijn voor het goed functioneren van de website.’
Kan ik ook afzien van grote online aankopen zoals meubels?
‘Ja, bij online aankopen hebt u altijd een herroepingsrecht’, zegt Lien Meurisse, woordvoerster van de federale overheidsdienst Economie. Ook als u de meubels al in elkaar hebt gestoken en u toch niet tevreden bent over uw aankoop. ‘De richtlijn stelt dat de consument de goederen die hij gekocht heeft moet kunnen testen en inspecteren, voor zover dat noodzakelijk is om de aard, de kenmerken en de werking van de goederen na te gaan. Gemonteerde meubelen kunnen dus worden teruggestuurd als ze niet aan de verwachtingen voldoen’, zegt Meurisse.
De consument heeft alleen de verantwoordelijkheid voor niet-zorgvuldige manipulatie. Wat wil dat zeggen? ‘Als u de goederen volgens de instructies gemonteerd hebt, mogen u geen kosten worden aangerekend als u uw herroepingsrecht uitoefent. Maar als u niet zorgvuldig te werk bent gegaan, dan is de schade als gevolg daarvan voor uw rekening’, zegt Meurisse. U kunt het goed dan nog altijd terugsturen, maar er kan een schadevergoeding voor de toegebrachte schade gevraagd worden. Uit een arrest van het Hof van Justitie over de verkoop van een matras blijkt dat een onderneming moet aanvaarden dat het teruggestuurde goed niet ‘perfect’ verkoopbaar meer kan zijn.
Door de brexit is het VK een ‘derde land’ geworden. Dat kan gepaard gaan met extra kosten als u shopt bij een Britse webwinkel.
Weet dat wie tekent voor ontvangst alleen bevestigt dat hij het pakje gekregen heeft. Dat is niet hetzelfde als zeggen dat u akkoord gaat met wat in dat pakje zit.
Geldt het herroepingsrecht voor eender welke online aankoop?
In sommige gevallen kunt u zich niet beroepen op het herroepingsrecht. Dat is onder meer het geval bij de levering van goederen die snel bederven of een beperkte houdbaarheid hebben. Denk bijvoorbeeld aan bloemen of eten. Maar ook op een bestelling van goederen op maat kunt u niet terugkomen. Idem voor goederen die om gezondheids- of hygiënische redenen verzegeld zijn en die u ontzegelde. Denk bijvoorbeeld aan lippenstift. Als een handelaar iets verkoopt dat niet in aanmerking komt voor het herroepingsrecht, is hij verplicht dat aan de consument te melden.
Wat als ik in het VK shop?
De brexit heeft grote gevolgen voor de handel tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie en dus ook voor wie shopt bij Britse webwinkels. ‘Als consument is het belangrijk om bij aankopen via het internet altijd de betrouwbaarheid van de webshop na te gaan. Dat kan door bijvoorbeeld de fysieke vestiging van de beheerder van de webwinkel te achterhalen. Meestal staat dit in kleine letters bij de contactgegevens of in de algemene voorwaarden’, zegt Pieter Callens, advocaat bij Eubelius. ‘Als het om een webshop van een onderneming met een Europese vestiging gaat, zit u safe. U kunt zich dan beroepen op het herroepingsrecht van 14 kalenderdagen, dat geharmoniseerd is in de EU.’
Door de brexit kan het VK in theorie het herroepingsrecht in zijn eigen wetgeving aanpassen. ‘Tot nu toe hebben de Britten dat niet gedaan. Het lijkt er ook niet op dat dat op korte termijn zal gebeuren. Dat betekent dat ook onder het Brits consumentenrecht u nog altijd van uw aankoop kunt afzien binnen een termijn van 14 kalenderdagen als u bij een Britse webshop winkelt.’
Door de brexit is het VK een ‘derde land’ geworden. Dat kan bijkomende kosten met zich meebrengen wanneer u er een online aankoop doet. ‘We zien dat sommige Britse webshops de verschuldigde bijkomende kosten mee opnemen in hun prijs of regelen met de vervoerder. Andere webshops laten die kosten bij de consument. U betaalt ze dan pas bij ontvangst van het pakje. Hou dan ook goed in het oog hoe dat precies geregeld wordt bij uw aankoop’, zegt Callens.
Met welke kosten moet u nu rekening houden? ‘Ten eerste is er de Belgische btw. Tot 30 juni 2021 geldt evenwel een btw-vrijstelling voor pakketten onder 22 euro. Op pakketten boven dat bedrag kan nu al btw geheven worden. Na 30 juni zal dat voor alle pakjes het geval zijn’, zegt Callens. De btw wordt berekend op basis van de aankoopprijs plus de eventuele invoerrechten. Invoerrechten betaalt u als uw pakje meer dan 150 euro kost, tenzij het gaat om producten van Britse oorsprong. Dan zijn geen invoerrechten verschuldigd.
‘Bovendien kan de webshop u ook ‘douanekosten’ aanrekenen wanneer een douaneaangifte vereist is voor uw pakket, aangezien dat voor de onderneming administratieve kosten met zich meebrengt.’
Houd er rekening mee dat u die bijkomende kosten - die u niet rechtstreeks aan de webshop betaalt, maar in België bij ontvangst van uw pakje - niet kunt recupereren als u van uw aankoop wilt afzien en uw pakje terugstuurt naar het VK. De ‘lokale’ bijkomende kosten die bij een retour in het VK verschuldigd zouden zijn, zijn voor de rekening van de webshop. ‘Dat is een van de redenen waarom bepaalde Britse webshops niet langer willen leveren aan consumenten in de EU. Ze dreigen opgezadeld te worden met bijkomende kosten bij terugzending’, zegt Callens.
