(netto) – Er bestaan wel degelijk strategieën om de levensduur van elektrische en elektronische toestellen te verminderen. Dat blijkt uit een onderzoek van ‘Les Amis de la Terre’, een Franse vereniging gericht op de bescherming van mens en milieu.
De vereniging stelde een verslag op met de titel ‘Geprogrammeerde economische veroudering, symbool van een spilzieke maatschappij’. Daarin is sprake van de verschillende trucs die worden toegepast om ervoor te zorgen dat de consument een toestel al snel als verouderd gaat zien en het wil vervangen door een nieuw exemplaar. Einddoel van de fabrikanten is uiteraard meer verkopen.
Levensduur gehalveerd
De levensduur van courante huishoudtoestellen bedraagt tegenwoordig gemiddeld 6 tot 8 à 9 jaar. Vroeger was dat nog 10 tot 12 jaar. De elektronenstraalbuis van de oudere televisietoestellen heeft bijvoorbeeld een gemiddelde levensduur van 10 tot 15 jaar. Bij een flatscreen is dat nog slechts 5 jaar.
De consumptie- en gebruiksgewoonten zijn uiteraard ook geëvolueerd. Een wasmachine wordt ontwikkeld voor een bepaald aantal wascycli. Het spreekt voor zich dat een toestel dat dat aantal toeren elke dag draait, minder lang zal meegaan dan eenzelfde toestel dat slechts twee keer per week wordt gebruikt.
Bron: United Nations Environment Programme (UNEP)
Welke strategieën?
Die economische veroudering kan verschillende vormen aannemen. Die kan van technische, technologische en zelfs psychologische of esthetische aard zijn.
- Technisch: Wisselstukken zijn duur en moeilijk te vinden. Sommige producten, zoals de iPad of de iPhone, zijn niet demonteerbaar (de batterij is onvervangbaar omdat ze in het toestel gegoten is). De toestellen zijn ook minder stevig. Sommige trommels van wasmachines worden niet meer uit metaal, maar uit plastic vervaardigd. Daardoor zijn ze kwetsbaarder. Volgens het verslag gaat de daling van de kwaliteit en van de levensduur van de apparaten ook hand in hand met het feit dat iedereen nu elektrische en elektronische toestellen kan kopen.
- Technologisch: De toestellen worden steeds ingewikkelder. Daardoor zijn ze vaker defect en zijn ze moeilijker te herstellen. "Tegenwoordig is de meeste schade van elektronische aard. Vroeger was dat niet het geval", weet Michel Ebran, voormalig journalist bij het onderzoeksdepartement van het Franse maandblad Que Choisir.
- Psychologisch (of esthetisch): De consument wil steeds de allernieuwste modesnufjes en neemt dus niet meer de moeite om sommige toestellen te laten herstellen. Het meest flagrante voorbeeld daarvan is de gsm. Hoewel een gsm
4 tot 5 jaar meegaat, wordt hij gemiddeld al na 20 maanden vervangen, zelfs als hij niet defect is. Dat toont aan dat de consument steeds op zoek gaat naar de meest recente technologische pareltjes.
Het ecologische argument
Het verslag meldt ook dat er een nieuwe soort geprogrammeerde economische veroudering is ontstaan, het ecologische argument. Oude toestellen moeten zogezegd vervangen worden door nieuwe exemplaren die minder energie verbruiken. Maar laat u niet vangen door verkopers die u een nieuw toestel willen aansmeren om energie en dus ook geld te besparen. U moet de leeftijd van elk product bekijken in functie van zijn totale levenscyclus en het soort product. Zo hebben kleine huishoudtoestellen hun energetische maturiteit al bereikt. Daar houdt het ecologische argument om een nieuw toestel te kopen geen steek.
De nieuwe generaties van toestellen verbruiken wel minder energie, maar ze zijn ook gesofisticeerder. Daardoor zijn ze vaker defect en moeilijker te herstellen. Ze gaan dus minder lang mee. Lees ook ons artikel ‘Waarom renderen groene huishoudtoestellen niet?’
Wat met de verlenging van de garantie?
Volgens Linda Bendali, journaliste en auteur van een reportage over de geprogrammeerde levensduur van huishoudtoestellen, blijkt uit het onderzoek dat men de levensduur van producten wil beheersen. "Fabrikanten en distributeurs zijn er zich zeer goed van bewust dat ze geen producten moeten aanbieden die minder dan 2 jaar meegaan. Want dan vallen eventuele schades nog onder de garantie en moeten zij zelf opdraaien voor de herstelling of de vervanging", zegt Bendali.
Zijn verlengde garanties van de grote elektronicaketens wel interessant voor de consument? Netto ging shoppen bij Krëfel, Vanden Borre en Fnac... Lees ons artikel.
