Sinds vandaag is thuiswerken opnieuw de norm. Er zijn geen indicaties dat kantoren broeihaarden zijn van coronabesmettingen. Maar door met z’n allen meer thuis te werken vermijden we overvolle treinen, bussen en metro’s met pendelaars die van en naar het werk reizen. Wat betekent meer thuiswerken financieel voor u? En wat als u niet kunt thuiswerken? Of een verhoogd risico loopt omdat u in de gezondheidssector werkt.
Heb ik recht op een vergoeding als ik thuis werk?
Wie thuis werkt, heeft kosten. Denk aan extra verwarming en verlichting. De werkgever kan die onkosten vergoeden, maar is daar niet verplicht toe. U kunt uw reële kosten aan de hand van facturen inbrengen, maar in de praktijk wordt meestal een forfait betaald.
Voor de coronacrisis had een werkgever alleen zekerheid dat zo’n forfait belastingvrij was als hij een akkoord had met de fiscus. Maar door een rondzendbrief van de fiscus op 14 juli kunnen werkgevers een belastingvrije bureauvergoeding van maximaal 129,48 euro per maand geven zonder voorafgaandelijke ruling. Tot dat bedrag is de vergoeding in principe vrijgesteld van sociale bijdragen.
De vergoeding geldt overigens niet alleen voor werknemers die al langer een thuiswerkovereenkomst met hun werkgever hadden. Ook werknemers die voor de Covid-19-maatregelen niet van thuis uit werkten, hebben er recht op. U moet minstens vijf werkdagen per maand thuis werken. Het maakt niet uit of u voltijds of deeltijds werkt. Ook een deeltijdse werknemer die aan de voorwaarden voldoet, mag het maximumbedrag van de thuiswerkvergoeding betaald krijgen.
Hoelang moet ik in quarantaine bij contact met een besmette persoon?
Sinds 1 oktober gelden nieuwe quarantaineregels voor Covid-19. De standaardquarantaineperiode is niet langer veertien, maar zeven dagen. Test u intussen positief, dan komen daar nog eens zeven dagen bij. De eerste zeven dagen quarantaine tellen vanaf de dag dat u een nauw contact had met een besmette persoon. Een nauw contact betekent dat u langer dan 15 minuten, op minder dan anderhalve meter en zonder mondmasker in de buurt van een besmette persoon bent geweest.
Als de quarantaine wordt verlengd, wil dat niet zeggen dat u ook arbeidsongeschikt wordt bevonden. ‘Dat is een medische beoordeling’, zegt Geert Vermeir, juridisch adviseur bij de hr-dienstengroep SD Worx. ‘Als iemand besmet is, zal de dokter bekijken of die persoon arbeidsongeschikt is en een ziektebriefje moet krijgen. Maar het kan ook zijn dat er geen ziektebeeld is en dat besloten wordt gewoon de quarantaine aan te houden.’
Wie betaalt mijn loon als ik in quarantaine moet?
Als een werknemer in quarantaine moet en hij kan van thuis uit werken, dan wordt zijn loon doorbetaald. Maar niet elke job komt voor thuiswerk in aanmerking. Als u uw taken niet kunt uitvoeren, dan kunt u terugvallen op het systeem van tijdelijke werkloosheid. U krijgt dan een uitkering van de RVA. Die bedraagt 70 procent van het begrensde gemiddelde loon, met een maximum van 2.754,76 euro per maand. Normaal wordt op de uitkering 26,75 procent bedrijfsvoorheffing ingehouden. Voor de maanden mei 2020 tot december 2020 werd de inhouding op die uitkeringen verlaagd tot 15 procent. Als de tijdelijk werkloze in een ‘uitzonderlijk hard getroffen sector of onderneming’ werkt, dan komt er een aanvulling van 5,63 euro per dag van de RVA bij.
Als u tijdens uw quarantaine ziek wordt - door Covid-19 of een andere ziekte - dan krijgt u meteen een uitkering van het ziekenfonds. ‘De logica is dat je bij samenloop maar recht hebt op gewaarborgd loon van de werkgever voor een dag waarop je had kunnen werken en bijgevolg loon zou gekregen hebben,’ verduidelijkt Vermeir.
Blijft u ook na afloop van de quarantaineperiode ziek, dan hebt u recht op een saldo gewaarborgd loon, dat door de werkgever wordt betaald. ‘En mocht de ziekteperiode langer dan een maand duren, dan komt de werknemer opnieuw op mutualiteit terecht.’ In dat geval krijgt u 60 procent van het brutoloon.
Ik ben/was tijdelijk werkloos door corona. Hoe beïnvloedt dat mijn belastingaangifte van 2021?
Wie door de coronacrisis tijdelijk werkloos wordt, krijgt een uitkering (zie punt 2). Bij de uitbetaling wordt bedrijfsvoorheffing ingehouden, maar dat is niet meer dan een voorschot op de verschuldigde belasting. De definitieve belastingafrekening verloopt via de jaarlijkse belastingaangifte. Daarbij wordt rekening gehouden met uw andere inkomsten, uw gezinssituatie en eventuele belastingvoordelen.
Voor werknemers in de hogere inkomenscategorieën zal de ingehouden bedrijfsvoorheffing te laag zijn, wat betekent dat ze op de ontvangen uitkeringen belastingen zullen moeten bijbetalen. Dat zal zeker zo zijn voor wie maar een of twee maanden tijdelijk werkloos was en de rest van het jaar gewoon loon betaald krijgt. Dat zal merkbaar zijn in de belastingaangifte die u volgend jaar moet invullen.
Voor vervangingsinkomsten is er weliswaar een specifieke belastingvermindering, maar lang niet iedereen in tijdelijke werkloosheid kan daar aanspraak op maken. Het belastingvoordeel bestaat uit een basisvermindering en eventueel een bijkomende vermindering. Als u door de coronacrisis maar een tijdje tijdelijk werkloos was, kunt u alleen aanspraak maken op de basisvermindering. De bijkomende vermindering is voorbehouden voor wie uitsluitend uitkeringen of een vervangingsinkomen krijgt. De basisvermindering bedraagt maximaal 1.828,41 euro, maar wordt afgebouwd in functie van de andere inkomsten. Er is geen belastingvermindering meer zodra u in 2020 een belastbaar inkomen hebt van minstens 29.600 euro.
Heeft tijdelijke werkloosheid invloed op mijn 13de maand en vakantiedagen?
Wie werkt, bouwt vakantierechten op voor het jaar nadien. Tot voor corona werd tijdelijke werkloosheid wegens overmacht voor vakantierechten niet gelijkgesteld met gewerkte dagen. Inmiddels is dat wel zo, alvast voor de dagen tot en met 31 augustus 2020 dat u tijdelijk werkloos was wegens overmacht door de coronapandemie. ‘Wellicht wordt de gelijkstelling doorgetrokken tot eind 2020, maar een definitief besluit is er nog niet’, zegt Vermeir. Zowel voor bedienden als voor arbeiders. Daardoor hebt u volgend jaar evenveel wettelijke vakantiedagen en moet u ook niet aan vakantiegeld inboeten omdat u dit jaar tijdelijk werkloos was.
‘Voor de eindejaarspremie of de 13de maand is er geen algemene reglementering. Het hangt af van wat op sectorniveau is afgesproken’, aldus Vermeir. ‘In de horeca is tijdelijke werkloosheid voor de eindejaarspremie altijd gelijkgesteld met gewerkte dagen.’ Dat is evenwel niet het geval voor de ruim 400.000 bedienden in het PC 200. ‘Daar is geen enkele gelijkstelling en zal de eindejaarspremie navenant dalen. Een werkgever kan wel vrij beslissen om toch een voordeligere regeling toe te passen. Weet ook dat een eindejaarspremie aan een hoger tarief bedrijfsvoorheffing onderworpen is dan gewoon loon, en u netto dus nog wat minder overhoudt.’
In andere sectoren, zoals de metaalsector, is in een beperkte gelijkstelling voorzien.
Kan Covid-19 erkend worden als een beroepsziekte of arbeidsongeval?
Covid-19, de ziekte die wordt veroorzaakt door het coronavirus, wordt voor bepaalde werknemers in bepaalde sectoren erkend als een beroepsziekte. ‘Het gaat om werknemers in de gezondheidszorg, die een aanzienlijk verhoogd risico lopen op besmetting met het virus, en om werknemers die tijdens de lockdown - tussen 18 maart en 17 mei 2020 - in cruciale sectoren en essentiële diensten werkten’, zegt Ester Van Oostveldt, advocaat bij Van Eeckhoutte, Taquet en Clesse. Denk aan het personeel in de supermarkten. Een voorwaarde is wel dat de ziekte bij die laatste groep is vastgesteld in de periode van 20 maart tot 31 mei 2020. Als uw ziekte erkend is als een beroepsziekte, hebt u recht op een uitkering van Fedris. ‘Zowel werknemers uit de privésector als personeelsleden van provinciale en plaatselijke overheidsdiensten komen in aanmerking voor een vergoeding. Er zijn vergoedingen bij tijdelijke of blijvende arbeidsongeschiktheid. In het geval van overlijden krijgen de nabestaanden een vergoeding en worden de begrafeniskosten terugbetaald’, legt Alexander Van de Sande, woordvoerder van Fedris uit.
Wie medische zorgen nodig had, krijgt van Fedris het remgeld terugbetaald. Om voor een vergoeding in aanmerking te komen moet u bij Fedris wel een aanvraag indienen. De uitkering hangt onder meer af van uw loon en van de duur van uw arbeidsongeschiktheid.
Behoort u niet tot die categorieën van werknemers, dan moet u - om in aanmerking te komen - het bewijs leveren dat u de ziekte opliep tijdens de uitoefening van uw beroep en niet in andere omstandigheden. ‘Maar dat bewijs is moeilijk te leveren’, zegt Van Oostveldt. Zelfstandigen kunnen niet aankloppen bij Fedris.
Ook als u een gsm van het bedrijf hebt, kan uw werkgever u niet verplichten de app Coronalert te gebruiken.
Onder bepaalde voorwaarden kan Covid-19 ook erkend worden als arbeidsongeval. Dan kunt u terugvallen op een vergoeding van de arbeidsongevallenverzekeraar van uw werkgever. Bij een arbeidsongeval moet sprake zijn van een plotselinge gebeurtenis die een letsel heeft veroorzaakt en die zich voordeed tijdens en door het feit van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst.
Bovendien zijn in de arbeidsongevallenwetgeving bepaalde vermoedens ingeschreven. Daardoor kan het bewijs dat een zieke werknemer tijdens de uitvoering van de arbeidsovereenkomst contact had met een besmette persoon of een besmet voorwerp tot een vermoeden van arbeidsongeval leiden. ‘Een besmetting die is opgelopen op weg van en naar het werk of tijdens het telewerken, kan in principe als een arbeidsongeval worden erkend. Maar mogelijk wordt u met bewijsproblemen geconfronteerd’, zegt Van Oostveldt.
Kan mijn baas me verplichten de corona-app te installeren?
Nee. ‘Elke burger kan de app Coronalert installeren. Hij staat dus buiten de arbeidsrelatie tussen werkgever en werknemer’, legt Ellen Van Grunderbeek van de hr-dienstenleverancier Acerta uit. ‘Dat neemt niet weg dat de app een meerwaarde kan bieden op de werkvloer om snel op de hoogte te zijn als een medewerker een hoogrisicocontact had. Maar uw werkgever kan u niet verplichten de app te installeren. Hij mag het wel vragen of aanbevelen. Maar u bent niet verplicht hem te volgen.’ Ook als u een gsm van het bedrijf hebt, kan uw werkgever u niet verplichten de app te gebruiken. ‘Wel kan hij bepaalde apps pushen naar alle toestellen van het personeel’. Maar ook dan bent u niet verplicht de app te gebruiken.
