Bij welk ziekenfonds bent u aangesloten? De kans is groot dat u destijds koos voor het ziekenfonds van uw ouders of partner. En daar verder niet meer over hebt nagedacht. Bijna driekwart van de Belgen is nog nooit van ziekenfonds veranderd, blijkt uit een onafhankelijk onderzoek van Partena Ziekenfonds. En het overgrote deel van wie wel al veranderde, deed het maar een keer.
Bijna driekwart van de Belgen is nog nooit van ziekenfonds veranderd, blijkt uit onafhankelijk onderzoek.
‘Het aantal mensen dat overstapt van ziekenfonds zal de komende jaren wel stijgen’, verwacht Sarah Masschelein, woordvoerster van Partena. ‘Consumenten worden steeds kritischer. Ze stellen zich de vraag of de prijs, de voordelen en de dienstverlening van hun ziekenfonds aansluiten bij de persoonlijke wensen.’ Daarbij komt dat de ziekenfondsen in de toekomst een andere rol vervullen. Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) wil de ziekenfondsen zien evolueren naar ‘gezondheidsfondsen’ die hun leden bijstaan om gezond te worden of te blijven.
In België geldt een verplichte verzekering voor ziektekosten. Die wordt beheerd door de ziekenfondsen en zorgt er bijvoorbeeld voor dat uw doktersbezoek of ziekenhuisopname wordt terugbetaald. Kinderen tot 25 jaar zijn automatisch aangesloten bij het ziekenfonds van een van de ouders, maar als u begint te werken of ouder dan 25 bent, moet u zichzelf aansluiten bij een ziekenfonds. ‘Een ziekenfonds is een federale entiteit. Zijn kerntaak is het uitvoeren van de verplichte ziekteverzekering’, legt Maarten Peeters, expert regionale materies bij de Onafhankelijke Ziekenfondsen uit.
‘Een zorgkas is daarentegen een Vlaamse entiteit. Haar kerntaak is de Vlaamse Sociale Bescherming - de verplichte verzekering op Vlaams niveau, zeg maar.’ Die wordt voor een stukje gefinancierd met de zorgpremie, een jaarlijkse bijdrage die iedereen die in Vlaanderen woont en die ouder is dan 25 verplicht moet betalen aan een van de zes erkende zorgkassen in Vlaanderen. ‘Elke koepel van ziekenfondsen heeft een zorgkas’, zegt Peeters.
Vandaar dat veel Vlamingen hun zorgkas bij hun ziekenfonds hebben. ‘Daarnaast is er ook nog de Vlaamse Zorgkas, die door de overheid wordt gerund.’
De zorgpremie wordt volgend jaar overigens wat duurder. Als gevolg van de stijgende levensduurte stijgt de bijdrage van 51 naar 52 euro. Voor mensen met een lager inkomen blijft het bedrag onveranderd op 26 euro.
U bent wettelijk verplicht zich aan te sluiten bij een ziekenfonds zodra u werkt, een werkloosheidsuitkering ontvangt of zodra u 25 jaar bent. Iedereen kan vrij een ziekenfonds kiezen, behalve het statutaire personeel van de NMBS, dat een eigen ziekenfonds heeft. Er is keuze uit vijf landsbonden: de Christelijke Mutualiteiten, de Socialistische Mutualiteiten, de Liberale Mutualiteit, de Onafhankelijke Ziekenfondsen (waartoe Partena Ziekenfonds en OZ behoren) en de Neutrale Ziekenfondsen.
De keuze maakt geen verschil voor wie pakweg op consultatie gaat bij een huisarts. Elk ziekenfonds biedt dezelfde wettelijke ziekte- en invaliditeitsverzekering. Die omvat enerzijds de terugbetaling van uw gezondheidszorgen (dokterskosten, geneesmiddelen, ziekenhuisopnames…) en de uitbetaling van een uitkering bij arbeidsongeschiktheid of tijdens zwangerschapsverlof. Maar daarnaast bieden de ziekenfondsen een pakket aan diensten en voordelen aan. En daar kunnen de verschillen aanzienlijk zijn.
1. Kies de aanvullende verzekering die bij u past
De eindejaarsperiode is het ideale moment om het voordelen- en dienstenpakket van de ziekenfondsen te vergelijken. Bij de start van het jaar zijn er doorgaans herschikkingen. Bij de CM is er bijvoorbeeld een tegemoetkoming in de ziekenhuiskosten voor mensen zonder hospitalisatieverzekering, een uitbreiding van de terugbetaalbare vaccins en tegemoetkoming voor psycho- en slaaptherapie, maar worden homeopathische geneesmiddelen niet meer terugbetaald. Partena Ziekenfonds zet in op de terugbetaling van een zelftest op darmkanker, van de inschrijvingskosten bij de app voor thuishulp Helpper en een verhoogde terugbetaling van logopedie. Het Vlaams & Neutraal Ziekenfonds betaalt dan weer meer voor lasertherapie voor de ogen, logopedie, de psycholoog en ziekenvervoer. De VoorZorg Antwerpen biedt voor het eerst voordelen voor condooms en sterilisatie.
Welke aanvullende voordelen voor u interessant zijn, hangt van uw gezondheidstoestand, gezinssituatie en levensfase af. Jonge gezinnen hebben baat bij extra voordelen voor hun kinderen zoals een tegemoetkoming voor jeugdkampen en orthodontie. Wie slecht ziet, kan letten op de terugbetaling van brillen, lenzen of oogcorrecties met laser. Veertigers beginnen misschien te denken aan een extra terugbetaling van tandzorgen. En een gepensioneerd koppel kan meer belang hebben bij vergoedingen voor voetverzorging en een hoorapparaat.
Elk ziekenfonds legt eigen accenten. U moet voor uzelf uitmaken wat de voordelen zijn die er voor u toe doen en uitzoeken welk ziekenfonds wat vergoedt. Een selectie van waar u aan kunt denken:
• Brillen, lenzen, oogpleisters, chirurgische oogcorrectie en laserbehandeling.
• Hoorapparaten en oordoppen op maat.
• Alternatieve geneeskunde zoals osteopathie, acupunctuur en chiropraxie.
• Preventieve tandzorgen, tandprothesen, implantaten.
• Hulpmateriaal zoals steunzolen, incontinentiemateriaal, actieve verbanden voor chronische wonden.
• Extra ondersteuning voor psychologische hulp, diabetespatiënten, slaaptherapie, dieetadvies, mindfulnesstraining.
• Extra steun bij een geboorte of adoptie zoals tegemoetkoming voor vruchtbaarheidsbehandelingen, geboorte- en adoptiepremie, luiervoordeel, kraamhulp.
• Ouders kunnen voordeel halen uit thuisoppas voor zieke kinderen, extra terugbetaling van orthodontie en logopedie, een vergoeding voor jeugdbeweging en kampen, voorhuwelijkssparen.
• Een vergoeding voor het lidmaatschap van een sportclub en fitness, sportmedische screening.
• Reisbijstand, reisvaccins.
• Extra terugbetaling van homeopathische middelen, anticonceptie, vaccins...
• Tegemoetkoming voor ziekenvervoer, revalidatiecentra en zorgverblijven in een hersteloord, dag- en nachtopvang.
2. Ga na welk lidgeld daar tegenover staat
Voor dat aanvullend diensten- en voordelenpakket vragen de ziekenfondsen lidgeld. In Vlaanderen betaalt u gemiddeld 87 euro. Het goedkoopste ziekenfonds is de Voorzorg Limburg met een jaarlijks lidgeld van 70,80 euro en het duurste is Symbio Neutrale Mutualiteit met 131,76 euro. Tweeverdieners moeten apart betalen. Kinderen zijn gratis meeverzekerd met hun ouders.
De CM schakelt de ledenbijdrage en de voordelen in 2019 gelijk in alle regionale afdelingen.
Weet dat sommige mutualiteiten regionale afdelingen hebben, elk met een eigen lidgeld en voordelenpakket. De landsbond van de Socialistische Mutualiteiten omvat bijvoorbeeld De VoorZorg Antwerpen, Bond Moyson West-Vlaanderen, Bond Moyson Oost-Vlaanderen en de Voorzorg Limburg. CM schakelt de ledenbijdrage en de voordelen vanaf 2019 overal gelijk.
U bent overigens niet verplicht zich tot het ziekenfonds van uw regio te wenden, maar dat is uiteraard wel handig als u wilt langsgaan in een kantoor.
Eén ziekenfonds is gratis: de Hulpkas voor Ziekte- en invaliditeitsverzekering (HZIV). Die betaalt evenwel alleen de wettelijke voorziene terugbetaling en een uitkering bij loonverlies maar ook niet meer dan dat.
3. Denk aan extra verzekeringen
Naast het aanvullende voordelenpakket bieden de ziekenfondsen extra verzekeringen, mits u een supplement betaalt.
Een hospitalisatieverzekering kan interessant zijn voor wie nog geen polis heeft via zijn werkgever en niet voor een klassieke verzekeringsmaatschappij kiest. Die verzekering dekt tal van kosten bij een ziekenhuisopname die de wettelijke ziekteverzekering niet vergoedt. Alle ziekenfondsen bieden verschillende formules en dekkingen.
Andere extra verzekeringen die ziekenfondsen aanbieden, zijn tandverzekeringen en verzekeringen voor medische kosten buiten het ziekenhuis. Ook dergelijke extra verzekeringen kunnen een reden zijn voor de aansluiting bij het ene of het andere fonds.
4. Kies het juiste overstapmoment
Om van ziekenfonds te veranderen volstaat het uw nieuwe ziekenfonds te contacteren. Dat zal alle formaliteiten regelen. U kunt te allen tijde een switch vragen, maar de effectieve overstap gebeurt aan het begin van een kwartaal: op 1 januari, 1 april, 1 juli of 1 oktober. Daartoe moeten de eigenlijke inschrijvingsformulieren tijdig opgemaakt worden. Informeer u daarover bij het nieuwe ziekenfonds. Bij een overstap hoeft u niet te vrezen dat u een tijdlang niet verzekerd bent. U blijft genieten van uw oude ziekenfonds tot de overstap officieel is afgerond, daarna ontvangt u de voordelen van het nieuwe fonds.
