Vorige maand voerden enkele pro-Deoadvocaten actie. Hun al karige vergoeding werd vorig jaar met 5 procent verlaagd en dit jaar gaat er nog eens 10 procent af. Nochtans doen steeds meer mensen een beroep op een gratis advocaat. Ook het aantal dossiers neemt toe. Maar het totale budget blijft ongewijzigd. De pro-Deoadvocaten vroegen de minister van Justitie dan ook om hun werkomstandigheden te herbekijken en hun vergoeding niet te verlagen.
Wie heeft recht op een pro-Deoadvocaat? En wat kost een advocaat, als u geen beroep kunt doen op gratis juridische bijstand?
Gratis, of toch bijna
De term pro-Deoadvocaat wordt nog altijd gebruikt. Toch spreekt men in België vandaag eerder van juridische bijstand.
De juridische eerstelijnsbijstand omvat gratis juridisch advies of juridische informatie. Die krijgt u op zitdagen van advocaten, erkende instellingen of OCMW’s. Daar kan iedereen terecht, ongeacht nationaliteit, woonplaats of inkomen.
Via de juridische tweedelijnsbijstand kunnen mensen met een laag inkomen (gedeeltelijk) gratis een beroep doen op een advocaat. Die advocaat kan bijvoorbeeld administratieve stappen ondernemen of zijn cliënt verdedigen in de rechtbank.
De bijstand is gratis als u:
- alleenstaand bent, met een netto maandinkomen van maximaal 907 euro;
- alleenstaand bent, met minstens een persoon ten laste of samenwoont en maximaal 1.165 euro netto per maand verdient;
- een procedure van collectieve schuldenregeling hebt aangevraagd;
- een leefloon van het OCMW krijgt;
- van een inkomensgarantie voor ouderen geniet.
U betaalt een deel van het ereloon van de advocaat als u:
- alleenstaand bent en uw inkomen tussen 907 en 1.165 euro ligt;
- alleenstaand bent met minstens een persoon ten laste of samenwoont met een netto maandinkomen tussen 1.165 en 1.423 euro.
Verdient u meer? Dan betaalt u het volledige tarief.
Erelonen en kosten
Er bestaan geen vaste tarieven. Hoeveel u betaalt, hangt af van uw advocaat en van uw onderhandelingsvaardigheden. ‘Van de wet moeten advocaten hun ereloon met bescheidenheid en billijkheid bepalen’, zegt Geoffroy Cruysmans, advocaat-vennoot bij Eurothemis. ‘Zij houden daarbij rekening met criteria zoals de financiële toestand van hun cliënt, het belang of de moeilijkheidsgraad van het dossier en hun persoonlijke ervaring. Advocaten bepalen hun erelonen dus vrij. Maar bij een geschil kan de rechtbank hen wel controleren.’
Boven op de erelonen rekent een advocaat ook kosten aan, voor briefwisseling, fotokopieën, telefoon … Ofwel gebeurt de facturatie op basis van de werkelijke kostprijs, ofwel betaalt u een bepaald percentage van het ereloon of een forfaitair bedrag.
Hoe worden de erelonen berekend?
1. Een uurtarief is het meest gangbaar. Het tarief hangt af van de ervaring, de naambekendheid en de leeftijd van de advocaat, maar ook van de grootte van het kantoor of van de dringendheid van het dossier. ‘Een bedrijf betaalt meestal 150 tot 300 euro per uur voor een vennoot met een gemiddelde ervaring’, zegt Jean-Pierre Buyle, advocaat en stafhouder van de Orde van advocaten bij de balie van Brussel. ‘In de grote Belgische advocatenkantoren lopen de erelonen op tot 600 of zelfs 700 euro per uur.’ Particulieren betalen meestal tussen 75 en 150 euro. Bij sommige advocaten kan dat tarief oplopen tot 300 euro per uur.
2. Vergoeding volgens het resultaat. In België mogen advocaten hun vergoeding niet uitsluitend baseren op het succes van een zaak. Ze mogen die formule wel combineren met een andere vergoedingsbasis, zoals het uurtarief.
3. Forfait of abonnement. Die formule wordt hoofdzakelijk gebruikt voor overheidsinstanties of grote ondernemingen. Advocaten moeten trouwen via offerteaanvragen steeds vaker concurrentie voeren.
Een eerste raadpleging voor 25 euro
Enkele jaren geleden lanceerden verschillende balies een grootschalige campagne, die advocaten opriep om slechts 25 euro aan te rekenen voor een eerste raadpleging. Sommige kantoren en advocaten doen dat nog altijd.
De berekeningswijze van de erelonen is ook transparanter geworden. U kunt vandaag een raming krijgen van de totale kostprijs van de prestaties. Maar er is nog werk aan de winkel.
