Wordt trouwen op blauwe sneakers een trend en gaan nog meer Vlaamse bruidjes overstag voor een rode jurk? Bij Marjolein en Mike was het liefde op het eerste gezicht, maar is dat een garantie op een geslaagd huwelijk? Kan de wetenschap een perfect koppel samenstellen? Het populaire VTM-programma ‘Blind getrouwd’ is voer voor boeiende discussies. Maar over de gevolgen voor de portemonnee van het bruidspaar blijft het stil. Nochtans is het boterbriefje van een huwelijk allesbehalve vrijblijvend.
In het programma selecteerde een team experts uit 3.600 kandidaten vijf koppels die volgens de wetenschap voor elkaar gemaakt zijn. De uitverkorenen zien hun aanstaande voor het eerst in het gemeentehuis, waar de bevoegde schepen - de ambtenaar van de burgerlijke stand - hen opwacht. Hij stelt eerst de toekomstige partners aan elkaar voor: hun naam, wat ze beroepshalve doen, hun typische karaktertrekken en hobby’s.
Enkele minuten later geven ze elkaar het jawoord en is het wettelijk huwelijk een feit. ‘Door te huwen weten de deelnemers dat de andere het even hard meent en met serieuze bedoelingen in het experiment stapt’, zegt Sara Vercauteren, de woordvoerster van VTM.
Trouwboekje geen vodje papier
Na het jawoord verdwijnt het trouwboekje snel uit beeld. Nochtans is dat niet zomaar een vodje papier. Met een huwelijk gaan de echtgenoten een engagement aan, met wederzijdse rechten en plichten. Volgens de wet zijn ze verplicht samen te wonen, elkaar trouw te zijn en hulp en bijstand te verlenen. Door al dan niet een huwelijkscontract op te stellen, nemen ze ook een beslissing over het lot van hun bezittingen, toekomstige inkomsten en nalatenschap.
Door te huwen weten de deelnemers dat de andere het even hard meent en met serieuze bedoelingen in het experiment stapt.
Dat geldt uiteraard niet alleen voor de koppels in ‘Blind getrouwd’, maar voor iedereen die trouwt. Wie de ambitie heeft om deze week - op valentijn - zijn partner ten huwelijk te vragen, moet naast alle romantiek ook even stilstaan bij de financiële consequenties van zijn beslissing. ‘Als mensen niet weten in welk huwelijksbootje ze stappen, kan hen dat zuur opbreken’, zegt Nathalie Labeeuw, advocaat bij Cazimir. ‘Er zijn geen goede of slechte huwelijksstelsels. Wel moet het koppel zich goed informeren en een keuze maken die voor hen de juiste is.’
De ‘Blind getrouwd’-koppels worden voor de camera’s bijgestaan door een team experts, psychologen en relatietherapeuten. Maar achter de schermen kunnen ze voor de financiële aspecten en formaliteiten op een notaris terugvallen. Die zorgt voor een huwelijkscontract. ‘De deelnemers trouwen allemaal met scheiding van goederen. Dat wil zeggen dat iedereen bij een scheiding zijn spullen behoudt. Wat de deelnemers na een breuk met de samen aangekochte goederen doen, beslissen ze zelf’, zegt Vercauteren.
Met een scheiding van goederen maakt het echtpaar duidelijke afspraken over hun geld, bezittingen en inkomsten, maar de draagwijdte van een huwelijk is ruimer dan dat.
Wat moet u weten voor u in het huwelijksbootje stapt?
1. Geld en bezittingen
Er zijn geen goede of slechte huwelijksstelsels. Het koppel moet zich goed informeren en de keuze maken die voor hen de juiste is.
Het huwelijksvermogensrecht regelt het lot van het geld en de bezittingen van de gehuwden. De deelnemers van ‘Blind getrouwd’ kozen allemaal een stelsel van scheiding van goederen. Daarbij heeft elke partner zijn eigen vermogen. Alles wat hij voor het huwelijk bezat en alles wat hij erna verdient, is en blijft van hem. Bij een echtscheiding moet hij dat vermogen nooit met de andere partner delen. Er zijn met andere woorden geen gemeenschappelijke bezittingen. Een scheiding van goederen is er niet automatisch: het koppel moet voor het huwelijk een contract opstellen bij een notaris.
Als u niet bij de notaris passeert voordat u naar het gemeente- of stadhuis trekt, krijgt u een huwelijksvermogensstelsel van de wet cadeau. In dat wettelijk stelsel is er wel een gemeenschappelijk vermogen. ‘Het wettelijk stelsel is gebaseerd op solidariteit. Alle inkomsten worden in een pot gestopt. Bij een relatiebreuk wordt die netjes in twee gedeeld, ook al heeft een partner niet of minder financieel bijgedragen’, zegt Labeeuw.
Alle inkomsten vanaf de huwelijksdatum behoren tot de gemeenschap en moeten bij een echtscheiding verdeeld worden. Die inkomsten slaan niet alleen op de beroepsinkomsten, maar ook op de inkomsten uit bezittingen die iemand al voor het huwelijk had. Denk aan intresten en dividenden van beleggingen of de huur van een geërfde woning.
Een huwelijksstelsel is niet definitief. U kunt op elk moment, zelfs de dag na het huwelijk, naar de notaris gaan om van het ene naar het andere stelsel over te stappen.
De bezittingen zelf -zoals het geërfde appartement of de beleggingsportefeuille - blijven wel een eigen goed en moeten later nooit verdeeld worden. Hetzelfde geldt voor schenkingen en erfenissen die een partner tijdens het huwelijk krijgt. Het heeft evenwel geen zin om de inkomsten ervan op een rekening te storten die alleen op uw naam staat om een latere verdeling te vermijden. Bij een wettelijk stelsel bepaalt de rekening waarop het geld geparkeerd staat niet of het geld eigen of gemeenschappelijk is. Ook al staat de rekening alleen op uw naam, de inkomsten zijn gemeenschappelijk en moet u verdelen bij een scheiding.
‘Een huwelijksstelsel is niet definitief. U kunt op elk moment, zelfs de dag na het huwelijk, naar de notaris gaan om van het ene naar het andere stelsel over te stappen. De kosten verschillen naargelang de complexiteit en schommelen tussen 750 en 1.000 euro’, merkt Labeeuw op.
2. Huis of appartement
De bruidsparen van ‘Blind getrouwd’ vertrekken eerst op huwelijksreis en gaan daarna samenwonen. Dat kan op neutraal terrein, in een huurwoning of -appartement. Maar ze kunnen er ook voor kiezen bij een van beiden in te trekken. In dat geval verliest die partner zijn exclusieve beslissingsvrijheid over de woonst.
De gezinswoning van gehuwden is altijd beschermd, ongeacht het huwelijksvermogensstelsel. Ook als de ene partner voor 100 procent eigenaar van de gezinswoning is, kan hij na het huwelijk niet alleen beslissen de woonst te verkopen of te verhuren. Ook de huwelijkspartner moet zijn toestemming geven, zelfs al heeft die er nooit in geïnvesteerd.
De gezinswoning van gehuwden is altijd beschermd, ongeacht het huwelijksstelsel.
Ook een gehuurde woonst is beschermd. Door in het huwelijksbootje te stappen worden beide echtgenoten automatisch huurder, ook al staat het huurcontract maar op één naam. Beide partners moeten dus akkoord gaan met de opzeg van de huur. Omgekeerd moet de verhuurder, als hij de huurovereenkomst wil beëindigen, de opzeg aan beide partners doen. De verhuurder haalt wel een voordeel uit een huwelijk: bij een wanbetaling kan hij bij beide partners aankloppen.
3. Gezinsbudget
Wie betaalt hoeveel voor de dagelijkse uitgaven voor eten, drinken, verzorging, verwarming en elektriciteit? ‘De wet zegt dat gehuwden verplicht moeten bijdragen aan de lasten van het huwelijk in verhouding tot hun vermogen. Dat is ook zo in een stelsel van scheiding van goederen. Een partner die meer verdient, moet dus een groter deel van de kosten voor zijn rekening nemen’, zegt Labeeuw. ‘Het is een misvatting dat alle kosten netjes in twee moeten worden gesplitst. Enkel als beide partners evenveel inkomsten hebben, moeten ze evenveel van de huishoudelijke kosten betalen.’
Een stelsel van scheiding van goederen biedt bescherming tegen de schulden van de andere partner. Wie gehuwd is met een wettelijk stelsel kan wel aangesproken worden om de schulden van de ‘gezinslasten’ te vereffenen, zelfs als die schulden zonder medeweten van de andere werden aangegaan. Denk aan herstellingskosten voor de woning of een herstelling van de auto.
4. Erfenis
Een huwelijkspartner erft altijd een minimumdeel. Ook bij een scheiding van goederen is het niet mogelijk een partner volledig te onterven.
Het is niet de eerste bezorgdheid van jonge mensen, maar met een huwelijk regelt u ook uw erfenis. Met uw jawoord geeft u uw partner een beschermd statuut. ‘Een huwelijkspartner erft altijd een minimumdeel van zijn overleden partner. Ook bij een scheiding van goederen is het niet mogelijk de langstlevende partner volledig te onterven’, zegt Labeeuw. Als het noodlot toeslaat en een van de deelnemers van ‘Blind getrouwd’ verongelukt, erft de partner.
‘De huwelijkspartner erft altijd het vruchtgebruik over alles wat de andere nalaat. Het vruchtgebruik op de gezinswoning met de meubelen en de huisraad is het absolute minimum.’ Zo kan de langstlevende tot het einde van zijn dagen in de gezinswoning blijven of ze verhuren en de huurinkomsten opstrijken. Als een koppel uit ‘Blind getrouwd’ in het appartement van de man woont en die komt om, dan kan de vrouw daar levenslang blijven wonen.
In tal van levensverzekeringen of een groepsverzekering bij de werkgever is de begunstigde van het kapitaal in de algemene voorwaarden bepaald. Doorgaans is de eerste begunstigde de huwelijkspartner. Als de deelnemers van ‘Blind getrouwd’ dat niet willen, moeten ze dat expliciet wijzigen.
Partners die minstens een jaar gehuwd waren, kunnen ook een pensioen claimen op basis van de loopbaan van hun partner. Voor wie zijn partner voor zijn 46 jaar en zes maanden verliest , is er één jaar een overgangsuitkering. Als er kinderen zijn, is die er voor twee jaar.
5. Echtscheiding
Ook al is een huwelijk in een kwartiertje of een halfuurtje gefikst, een echtscheiding heeft meer voeten in de aarde. Een echtscheidingsprocedure kan lang aanslepen en kost een paar 100 euro. ‘We hopen dat zo veel mogelijk koppels gelukkig getrouwd blijven. VTM betaalt een scheiding tot zes maanden na hun huwelijk’, zegt Vercauteren.
VTM betaalt een scheiding tot zes maanden na hun huwelijk.
Bij ‘Blind getrouwd’ ligt het voor de hand dat de partners het erover eens zijn dat ze uit elkaar gaan. Dat kan met een echtscheiding in onderlinge toestemming. ‘Als het paar op het moment van de indiening van het verzoekschrift bij de rechtbank nog geen zes maanden apart woont en dus geen afzonderlijke domicilie heeft, zal het - voorlopig - nog eenmaal persoonlijk voor de rechtbank moeten verschijnen’, zegt Labeeuw.
Als maar één partner wil scheiden, kan dat op grond van een zogenaamde onherstelbare ontwrichting van het huwelijk. Maar dat moet bewezen worden. ‘Als er geen bewijs is, kan de echtscheiding uitgesproken worden na een jaar feitelijke scheiding’, zegt Labeeuw. Daarna gaan de exen als wettelijk gescheiden door het leven. Dat staat op hun loonfiche en jaarlijkse belastingaangifte, tot ze opnieuw trouwen of wettelijk gaan samenwonen.
