In de nasleep van de financiële crisis van 2008 en belastingschandalen als LuxLeaks is de strijd tegen de fiscale fraude de voorbije jaren fors opgedreven. In 2014 kwamen de grootste 20 landen ter wereld overeen informatie uit te wisselen over de financiële rekeningen die inwoners van een bepaald land in de andere landen aanhouden.
Elk jaar ontvangt de fiscus informatie over het saldo van uw buitenlandse rekening en de uitgekeerde inkomsten.
Tot die Common Reporting Standards (CRS) traden snel andere landen toe. Intussen nemen bijna 100 landen deel, waaronder België en de andere 27 EU-lidstaten. Ook Zwitserland en beruchte belastingparadijzen als de Kaaimaneilanden en Liechtenstein doen mee aan de gegevensuitwisseling. Concreet betekent dat dat de fiscus perfect op de hoogte is van Belgen met een rekening in het buitenland.
Meer nog, elk jaar ontvangt de fiscus informatie over het saldo op die rekening en over de inkomsten die vanuit die rekening werden uitgekeerd aan de Belgische rekeninghouder. Vergeet die Belg melding te maken van de onbelaste inkomsten in zijn belastingaangifte, dan komt de fiscus ‘die vergetelheid’ makkelijk op het spoor.
De voorbije maanden heeft de fiscus werk gemaakt van een vergelijking tussen de CRS-gegevens die hij ontvangt van buitenlandse belastingdiensten en de informatie die u zelf via uw belastingaangifte doorgeeft. Verschillende Belgen kregen een vraag om toelichting omdat sprake is van een contradictie. Het is dus belangrijke goed te weten wat de fiscus over uw centen weet.
1. Uw rekening in België
Hebt u aandelen, fondsen of een andere belegging op een rekening bij een Belgische bank, dan zal die bank de inkomsten die u daaruit haalt in principe onderwerpen aan een bevrijdende roerende voorheffing. Dat betekent dat u die roerende inkomsten niet hoeft aan te geven in uw belastingaangifte en de fiscus ook geen zicht heeft op het saldo op uw rekening of het aantal aandelen in uw bezit.
Al zijn er enkele nuances. Sinds 2014 zijn banken verplicht alle bankrekeningen van hun cliënten door te spelen aan een Centraal Aanspreekpunt (CAP), dat gecoördineerd wordt bij de Nationale Bank. Het gaat om zicht-, deposito-, spaar-, effecten- of termijnrekeningen.
Enkel de naam van de rekeninghouder en het rekeningnummer worden in de databank bijgehouden, zodat het meldpunt geen zicht heeft op de saldi op de rekening. Maar het CAP kan wel zeggen wie spaarboekjes bij meerdere banken heeft. Bij wie meer dan 980 euro (inkomsten 2019) intresten int op één spaarboekje (bij dezelfde bank) wordt op het surplus automatisch 15 procent roerende voorheffing afgehouden door de bank. Maar wie de drempel overschrijdt via meerdere rekeningen moet het surplus aangeven in zijn belastingaangifte. Het CAP is een handig hulpmiddel om na te gaan of de Belgen dat ook doen.
Let wel, de fiscus heeft niet zomaar toegang tot het meldpunt. ‘Die kan enkel geraadpleegd worden als de fiscale administratie beschikt over aanwijzingen van fiscale fraude of een indiciaire taxatie wenst te vestigen. Dat laatste houdt in dat men op grond van bepaalde uitgavenpatronen in een belastbaar tijdperk de belastbare inkomsten tracht vast te stellen’, zegt Filip Smet van het advocatenbureau Laga.
Drie bronnen van informatie voor de fiscus over uw spaarcenten
> Uw belastingaangifte
In uw belastingaangifte moet u aangeven of u over een buitenlandse rekening, een buitenlandse verzekering of een juridische constructie beschikt.Voorts moet u alle onbelasteinkomsten uit spaar- en beleggingsproducten aangeven.Het gaat dan over intresten uit spaarboekjes boven 980 euro die u via meerdere spaarboekjes heeft opgestreken, of over beleggingsinkomsten die u via een buitenlandse rekening hebt verkregen. Ook als u een deel van de roerende voorheffing op dividenden van aandelen wil recupereren, moet u daarvan aangifte doen.
> Buitenlandse belastingdiensten
Buitenlandse belastingdiensten spelen aan de Belgische fiscus informatie door over rekeningen en verzekeringen die u in het buitenland aanhoudt.Het gaat over het saldo van de rekening en de inkomsten die u daarvan hebt opgestreken.
> Centraal Aanspreekpunt (CAP)
In die databank zitten alle rekeningnummers en namen van de eigenaars van Belgische en buitenlandse rekeningen die Belgen aanhouden. Vanaf 2020 zal de databank ook de Belgische spaar- en beleggingsverzekeringen bevatten.De fiscus kan uw gegevens in deze databank alleen raadplegen als hij beschikt over aanwijzingen van fiscale fraude. In dit geval kan de fiscus ook uw bank bevragen.
‘Belangrijk is dat bij indicaties van fraude de fiscus na een kennisgeving aan de belastingplichtige rechtstreeks de financiële instellingen kan bevragen en zicht kan krijgen op financiële transacties en tegoeden. Dat is geen automatisme, enkel een mogelijkheid als het onderzoek indicaties van fraude heeft opgeleverd’, vervolgt Laga.
Een tweede nuance betreft de recuperatie van roerende voorheffing bij een belegging in aandelen. Sinds vorig jaar is het mogelijk de roerende voorheffing op aandelen - die de bank automatisch heeft afgehouden - te recupereren. Er geldt wel een maximumbedrag van 800 euro aan dividenden (inkomsten 2019), wat betekent dat u 240 euro (800 euro x 30%) kunt recupereren. De voorwaarde is uiteraard dat u via uw belastingaangifte inzicht geeft in uw aandelenportefeuille.
Tot slot zal de fiscus ook via de toepassing van de taks op de effectenrekeningen, die in principe door de banken wordt geïnd, een gedeeltelijk zicht hebben op uw vermogen. Dat is het geval als de aangehouden effectenrekening(en) de drempel van 500.000 euro overschrijdt.
Globaal genomen heeft de fiscus meerdere mogelijkheden om zicht te krijgen op uw beleggingen bij een Belgische bank. Maar de informatie blijft fragmentarisch en niet automatisch opvraagbaar.
2. Uw buitenlandse rekening
Voor uw rekening in het buitenland is dat helemaal anders. De CRS brengt de fiscus jaarlijks automatisch op de hoogte van de rekeningen die u in het buitenland aanhoudt. Dan gaat het ook over het saldo op de rekening en de inkomsten die u in het betreffende jaar hebt opgestreken.
Als die inkomsten nog niet werden onderworpen aan de roerende voorheffing, wat in de regel het geval zal zijn, bent u verplicht ze op te nemen in de belastingaangifte. Dat geldt niet alleen voor rekeningen op uw eigen naam, maar ook voor rekeningen op naam van passieve buitenlandse juridische structuren die de facto enkel beleggen. Met die constructies komt u in het vizier van de Kaaimantaks.
Bovendien moet u op de belastingaangifte aangeven dat u over een buitenlandse rekening beschikt. Die verplichting geldt al sinds het aanslagjaar 1997. Voor het aanslagjaar 2017 werden 163.737 buitenlandse rekeningen gemeld. Die worden eveneens opgenomen in het CAP. In tegenstelling tot de Belgische rekeningen is het niet de bank die die informatie doorspeelt, maar moet u de informatie over de buitenlandse rekening zelf melden aan het CAP. Het betreft enkel het rekeningnummer en niet het saldo.
3. Uw verzekering in België
Hebt u een Belgische tak21- of tak23-verzekering, dan hoeft u in principe geen melding te maken van het bestaan ervan in uw belastingaangifte. Wie een contract van meer dan acht jaar afsluit of aan zijn contract een overlijdensdekking van 130 procent koppelt, betaalt immers geen roerende voorheffing op de inkomsten.
Vanuit een Europees perspectief kan je je bedenkingen maken over het feit dat er veel meer geweten is over buitenlandse rekeningen dan over de binnenlandse.
Verzekerden kunnen daaruit concluderen dat de fiscus geen zicht heeft op de kapitalen die in die verzekering zijn ondergebracht. Let echter op: bij het overlijden van de verzekerde worden die kapitalen, net zoals de kapitalen bij Belgische banken, zichtbaar. Belgische verzekeraars zijn bij het overlijden van de verzekerde verplicht de fiscus op de hoogte te stellen van het contract.
Een overzicht van de Belgische spaar- en beleggingsverzekeringen is vanaf 2020 voorzien in het CAP. ‘Verzekeraars worden door de wet van 8 juli 2018 verplicht de gegevens mee te delen’, luidt het bij de Nationale Bank.
4. Uw buitenlandse verzekering
Een Luxemburgse levensverzekering in de vorm van een tak23-product was jaren een populair toevluchtsoord voor beleggers die hun spaarcenten discreet wilden onderbrengen. Die discretie is vandaag volledig weg. Buitenlandse verzekeringen zitten in het pakket van de CRS-gegevens, waardoor de Belgische fiscus perfect zicht heeft op de uitstaande kapitalen. Zo ontvangt de fiscus elk jaar informatie over de opgebouwde reserves in die verzekering en over eventuele inkomsten die de verzekering heeft uitgekeerd.
Verder bent u ook verplicht in uw belastingaangifte aan te vinken of u een buitenlandse levensverzekering heeft. U hoeft geen informatie te geven over de uitstaande bedragen. Enkel de naam van de verzekeringnemer en het land waar de verzekeringsmaatschappij is gevestigd zijn nodig. In het aanslagjaar 2017 gaven 43.914 Belgen het bestaan van een buitenlandse levensverzekering aan. Buitenlandse verzekeringen maken wel geen deel uit van een registratie in het CAP.
Conclusie: de fiscus weet meer over uw geld in het buitenland dan over dat in België. Volgens fiscalisten is dat niet logisch. ‘Vanuit Europees perspectief kan je enkele bedenkingen maken bij het feit dat veel meer geweten is over buitenlandse rekeningen dan over de binnenlandse. Dat stimuleert het vrij verkeer van kapitaal niet’, zegt Smet. ‘De keerzijde van de medaille is uiteraard dat bij een meer doorgedreven inventarisering van Belgische financiële tegoeden het vermogenskadaster weer een stap dichterbij komt’, zegt hij.
Intussen staat ook al een UBO-register - het zogenaamde rijkenregister - in de steigers. Dat register, opgericht in de strijd tegen witwassen en terrorisme, moet onthullen welke mensen achter vennootschappen, vzw’s en stichtingen schuilgaan, of wie de uiteindelijke begunstigden - de Ultimate Beneficial Owners - van die rechtspersonen zijn. Aanvankelijk lag de deadline voor de registratie van de begunstigden op 31 maart 2019. Die deadline werd intussen verschoven naar 30 september.
